احتمال وجود موجودات هوشمند و تمدنهای دیگر در کیهان، همواره از دغدغههای اصلی بشر بوده است. محققان دانشگاه آکسفورد طی یک مقاله بر «عدم قطعیت» در خصوص تئوریهایی که در رابطه با موجودات فضایی وجود دارند تاکید کردند و میگویند به احتمال زیاد ما در کیهان تنها هستیم.
در حال حاضر زمین تنها سیارهای است که میدانیم حیات روی آن وجود دارد. موجودات هوشمند زیادی در سیاره ما وجود دارند که شامل دلفینها، اختاپوسها، میمونها، طوطیها و فیلها میشوند. معمایی که از سوی علاقهمندان SETI (مخفف جمله Search for Extra-Terrestrial Intelligence به معنای «جستجو برای هوش فرازمینی») مطرح میشود، همان چیزی است که هواداران فیلمهایی همچون «جوخه انتحار» (Suicide Squad) دوست دارند از هر کسی بپرسند: آیا ما ساکنین کره زمین، در کیهان تنها هستیم؟
درحالیکه علم هنوز نتوانسته پاسخ روشنی به این پرسش بدهد، گروهی از محققان دانشگاه آکسفورد در مقالهای که به تازگی منتشر کردهاند، اتفاق نظر دارند که متاسفانه یا خوشبختانه، احتمال تنها بودن ما در کیهان بسیار زیاد است.
این مقاله به کنکاش روی مسئلهای معروف به «تناقض فِرمی» (Fermi Paradox)، که از روی اسم انریکو فرمی نامگذاری شده، پرداخته است. تناقض فرمی میگوید: ما با تضادی آشکار میان عدم وجود مدارک و تخمینهای احتمالاتی مانند آنچه از معادله دریک حاصل میشود، مبنی بر وجود تمدنهای فرازمینی، مواجه هستیم. فرانک دریک عضو رصدخانه رادیو اخترشناسی گرینبنک، در معادله معروف خود جوامع هوشمند موجود در کهکشان راه شیری را تخمین زده است. این معادله دارای هفت متغیر است. این اخترشناس در دهه 1960 (1340 شمسی) نخستین جستجوی واقعی را برای سیگنالهای رادیویی بیگانگان فضایی در کیهان آغاز کرد. در کنار این جستجو، وی برای تخمین تعداد تمدنهای بیگانه موجود در کهکشان راهشیری، که ما در عمل میتوانیم بیدرنگ با آنها ارتباط برقرار کنیم، معادلهای ارائه کرد. این معادله همواره محل بحث و جدل بوده است. نتایج این معادله در دهههای اخیر برخی از دانشمندان را بر آن داشته تا احتمال وجود حیات هوشمند در کرات دیگر را تخمین بزنند، بر اساس این تخمینها، بین 53 تا 99.6 درصد احتمال دارد که ما در کهکشان راه شیری تنها موجودات زنده هوشمند باشیم، و بین 39 تا 85 درصد هم احتمال وجود دارد که در کل جهان تنها باشیم.
دکتر اندرس سندبرگ، یکی از سه نویسنده این مقاله به وبسایت Digital Trends گفت:
مقاله ما به آن فرضیاتی نگاه میکند که احتمالات معقول را در نظر گرفتهاند.
صحبت بر سر احتمالی در حد یک در میلیون است، یا حتی رقمی کوچکتر از این؛ واضح است که این احتمالی بسیار کوچک است. افراد غالبا در کار کردن با معادله دریک، متعصبانه عمل میکنند و تنها اعداد را برای گرفتن یک نتیجه تقریبی در مورد وجود تمدنهای بیگانه، در این معادله میگذارند. سندبرگ گفت:
ما علاوه بر تخمین زدن اعداد، نیاز داریم که چگونگی قطعیت نتایج تخمین را هم در نظر بگیریم. اینکه صرفا ارقام را در هم ضرب کنیم، بدون اینکه به میزان اعتبار و ارزش این ارقام در قیاس با واقعیت توجه کنیم، نتایج گمراهکننده خواهند داشت. ما در این مقاله نشان میدهیم که با محاسبه میزان «عدم قطعیت» موجود در نتایج حاصل از معادله دریک، و اینکه چه علمی و چطور میتواند این عدم قطعیت را تخمین بزند، میتوانیم به پارادوکس موجود پاسخ دهیم.
نویسندگان این مقاله در نهایت پژوهشگران خوشبین به وجود تمدنهای بیگانه در جهان را مخاطب قرار میدهند و میگویند، یک تخمین بیطرفانه در خصوص «عدم قطعیت» میتواند شما را مجبور کند که بپذیرید، احتمال تنها بودن ما در کل کیهان، یک احتمال بسیار قوی است.
با این همه منظور سندبرگ این نیست که تحقیقات برای یافتن تمدنهای بیگانه را متوقف کنیم، برعکس؛ او میگوید ما باید بپذیریم که احتمال اینکه امیدها برای یافتن تمدن در کرات دیگر ناامید شود، یک احتمال بسیار جدی است. اما اهمیت دانستن این موضوع این است که وقتی بدانیم احتمال تنها بودن ما در کل کیهان بسیار زیاد است، آنوقت جهتگیریهایمان برای بقا تغییر خواهد یافت و به همین خاطر ما نباید تحقیقاتمان را متوقف کنیم. سندبرگ در ادامه افزود:
با این حال تحقیق در خصوص وجود هوش فرازمینی برای ما دانش و بینش بسیار مهمی درباره زندگی، هوش و فناوری به ارمغان میآورد.
سخن پایانی
برای اطلاع بیشتر از اخبار علمی با پلازا همراه بمانید، شما همچنین میتوانید در بخش نظرات، دیدگاه خود را با ما به اشتراک بگذارید.