در این مطلب نگاهی داریم به تاریخچه تجهیزات جاسوسی و همچنین چند نمونه از جالب‌ترین ابزار های جاسوسی که توسط سازمان‌های اطلاعاتی مختلف به کار گرفته می‌شدند.
بیشتر ما هنگام تماشای فیلم‌های اکشن و جاسوسی مثل جیمز باند علاوه بر اتفاقات، تجهیزات جاسوسی پیشرفته ای که در آن‌ها نشان داده می‌شود را هم به عنوان خیال پردازی‌های کارگردان و نویسنده فیلم رد می‌کنیم. اما شاید برایتان جالب باشد تا بدانید تمامی این موارد تخیلی نیستند. البته بسیاری از تجهیزات جاسوسی پیشرفته که در فیلم‌های هالیوودی به نمایش گذاشته می‌شود تا به امروز در دنیای واقعی مورد استفاده قرار نگرفته‌اند و بعید هم هست در آینده دستگاه‌هایی مانند آن‌ها ساخته شود. با این وجود در میان آن‌ها ابزارهای شگفت انگیزی هم بوده‌اند که در طی سال‌های مختلف به انسان‌ها در امر جاسوسی از یکدیگر کمک کردند.
تولیدکنندگان ابزار های جاسوسی همواره سعی می‌کنند با استفاده از به روزترین و جدیدترین فناوری‌ها، ابزاری تولید کنند که سبب برتری آن‌ها نسبت به دشمنان و رقیبانشان شود. اما این ابزار و وسایل همیشه مانند کامپیوترها، گجت‌ها و ماهواره‌های جاسوسی امروزی نبوده است. تاریخچه جاسوسی به زمان‌های قدیم برمی‌گردد.
آنچه در این مقاله می‌خوانید:
- 20 نمونه از عجیب ترین تجهیزات جاسوسی دنیا
- تاریخچه ساخت ابزار جاسوسی
- ابزار های جاسوسی قبل از میلاد مسیح
- قرن پانزدهم
- تجهیزات جاسوسی قرن هجدهم
- قرن نوزدهم
- 20 نمونه از عجیب ترین تجهیزات جاسوسی دنیا
- دوربین دکمه‌ای مدل F-21، سال 1970
- دستگاهی که حرکت افراد را تشخیص می‌داد
- فرستنده شبیه به مدفوع سگ، سال 1970
- چارلی، ماهی رباتیک
- قرص سیانور مخفی شده در عینک، از 1975 تا 1977
- بوسه مرگ، 1965
- ماشین انیگما، جنگ جهانی دوم
- دوربینی که تصاویر میکروسکوپی می‌گرفت
- جعبه ابزار مقعدی، دهه 60 میلادی
- چراغ قوه تیرانداز، دهه 30 میلادی
- کفشی با فرستنده مخفی، دهه 60 و 70 میلادی
- چکمه‌های فرار، جنگ جهانی دوم
- اسلحه مخفی شده در دستکش، از 1942 تا 1945
- جاسوسی از طریق کنده درخت، اوایل دهه 70
- کبوتر عکاس، 1916 و 1917
- برقراری ارتباط با استفاده از میخ
- دریل دستی
- قمقمه‌های منفجر شونده، از 1942 تا 1945
- ساعت حاوی دوربین اشتاینبک، سال 1949
- دوربین تسینا مخفی شده در جعبه سیگار چرمی، دهه 60
تاریخچه ساخت ابزار جاسوسی
ابزار های جاسوسی قبل از میلاد مسیح
استفاده از تجهیزات جاسوسی، خیلی قبل‌تر از آن چه فکرش را می‌کنید رواج داشته است. 500 سال قبل از مسیح اسپارت‌ها و یونانیان باستان از یک دستگاه به نام اسکیتال استفاده می‌کردند. این دستگاه در حقیقت از یک استوانه چوبی تشکیل شده بود و برای استفاده از آن ابتدا یک کاغذ پوستی دور آن کشیده و سپس پیام مورد نظر بر روی کاغذ نوشته می‌شد. هنگامی که متن پیام نوشته شد کاغذ را از دور استوانه خارج می‌کردند و به مقصد می‌فرستادند. گیرنده پیام برای رمزگشایی از حروف، تنها کافی بود کاغذ را دور یک استوانه با سایز و اندازه مشابه بپیچد.
قرن پانزدهم
در سال 1466 نقاش و طراح ایتالیایی، لئون باتیستا آلبرتی، سیستم رمزگذاری را ابداع کرد که بعدها به آن الگوریتم رمزنگاری آلبرتی گفته شد. گفته می‌شود این الگوریتم اولین نمونه از سیستم‌های رمزگذاری چند الفبایی در تاریخ است. با استفاده از این الگوریتم به راحتی می‌شد پیام‌ها را رمزگذاری و یا رمزگشایی کرد. الگوریتم آلبرتی شامل دو صفحه بود که حروف الفبا بر روی آن حک شده بودند. برای رمزگذاری و رمزگشایی پیام‌ها، باید این صفحات بر روی یکدیگر قرار داده می‌شدند.
تجهیزات جاسوسی قرن هجدهم
در قرن هجدهم شاهد پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای در کار طراحی و تولید ابزار های جاسوسی بودیم. گلوله‌های نقره و جوهرهای نامرئی از جمله این پیشرفت‌ها بودند.
گلوله‌های نقره (1776 میلادی ): گلوله‌های نقره ابزار بسیار کوچک و توخالی، در اندازه گلوله‌های تفنگ فتیله‌ای بودند که برای مخفی کردن پیام‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفتند. به دلیل اندازه کوچکشان به راحتی می‌شد آن‌ها را مخفی یا حتی بلعید. برخی از جاسوس‌ها حتی به دلیل بلعیدن این گلوله‌ها دچار مسمومیت سرب شدند و جان خود را از دست دادند. پس از آن دیگر در ساخت این گلوله‌ها از سرب استفاده نشد.
جوهر نامرئی (1778 میلادی): جوهر نامرئی توسط دکتر «جیمز جی» برادر جان جی اولین رئیس دیوان عالی فدرال ایالات متحده آمریکا ابداع شد. برای نوشتن متن از یک ماده شیمیایی مخصوص استفاده می‌شد و برای نمایان شدن پیام نیز یک ماده شیمیایی دیگر به کار گرفته می‌شد. «جی» این جوهر را به «سیلاس دین» یکی از سیاستمداران حامی استقلال آمریکا و همچنین جورج واشنگتن داد. جوهر نامرئی در جریان آن سال‌ها کمک زیادی به انتقال پیام‌های محرمانه میان انقلابیون آمریکایی و متحدین آن‌ها در لندن کرد.
قرن نوزدهم
یکی از مهمترین تجهیزات جاسوسی در سال 1846 و توسط سرویس مخفی ایالات مؤتلفه آمریکا طراحی و ساخته شد. نام این ابزار اژدر ذغال سنگ (Coal Torpedo) نام داشت. اژدر ذغال سنگ در حقیقت یک محفظه آهن توخالی شبیه به یک ذغال سنگ بود. پس از ساخت این محفظه فضاهای خالی داخل آن را با مواد منفجره پر می‌کردند. از آنجایی که ظاهر آن تفاوت چندانی با یک تکه ذغال سنگ نداشت اصلا قابل تشخیص نبود.
اسنادی که حملات انجام شده با این اژدرها را ثبت کرده بودند سوزانده شده و از میان رفتند ولی گفته می‌شود چندین کشتی با استفاده از آن‌ها غرق شده است. ارتش آمریکا در جریان جنگ جهانی دوم نیز از این ذغال سنگ‌ها استفاده می‌کرد.
20 نمونه از مخوف ترین تجهیزات جاسوسی دنیا
دوربین دکمه‌ای مدل F-21، سال 1970
این دوربین که بیشتر با نام مستعار خود «آژاکس» شناخته می‌شود در داخل یک کت معمولی مخفی می‌شد و به شکل گسترده‌ای در شوروی، اروپا و آمریکا مورد استفاده قرار می‌گرفت. دکمه شاتر دوربین داخل جیب کت قرار داشت و زمانی که آن را فشار می‌دادند دوربینی که شبیه یکی از دکمه‌های کت بود شروع به عکسبرداری می‌کرد.
دستگاهی که حرکت افراد را تشخیص می‌داد
این وسیله که در دوران جنگ سرد توسط سیا طراحی و ساخته شده بود به گونه‌ای طراحی شده که در خاک قرار گرفته و قابل تشخیص نباشد. هنگامی که آن را در خاک قرار بدهید می‌تواند حرکت دشمنان را از فاصله 300 متری تشخیص داده و با استفاده از آنتنی که داخل آن قرار گرفته یک سیگنال هشدار ارسال کند.
فرستنده شبیه به مدفوع سگ، سال 1970
این فرستنده شبیه به چیزی ساخته شده که هیچکس نمی‌خواهد به آن دست بزند: مدفوع. این دستگاه در دهه 70 میلادی توسط CIA مورد استفاده قرار می‌گرفت و به منظور موقعیت یابی برای بمباران هوایی یا انجام ماموریت‌های شناسایی یک سیگنال رادیویی به مرکز ارسال می‌کرد.
چارلی، ماهی رباتیک
یکی از جالب‌ترین تجهیزات جاسوسی پیشرفته در دهه 90 توسط سازمان سیا ساخته شد. این ماهی که چارلی نام داشت با هدف جمع آوری سیگنال‌های زیر آب کشتی‌ها و زیردریایی‌های دشمن ساخته شد. این گربه ماهی که با یک ریموت رادیویی کنترل می‌شد داخل بدنه خود یک میکروفون داشت و پیشرانه آن هم در قسمت دم آن تعبیه شده بود.
قرص سیانور مخفی شده در عینک، از 1975 تا 1977
ماموریت‌های سری همیشه مطابق انتظار پیش نمی‌روند. در صورتی که یک ماموریت با شکست مواجه می‌شد مامورین سیا اگر مرگ را به شکنجه شدن ترجیح می‌دادند می‌توانستند دسته عینک را بجوند تا سم مرگبار سیانور وارد بدنشان شود.
بوسه مرگ، 1965
بوسه مرگ یا Lipstick Pistol یک رژلب بود که در داخل آن یک اسلحه 4.5 میلی‌متری مخفی شده بود. این وسیله در جریان جنگ سرد توسط کاگ‌ب طراحی و ساخته شده بود.
ماشین انیگما، جنگ جهانی دوم
در طول جنگ جهانی دوم ارتش آلمان از ماشین‌هایی به نام انیگما استفاده می‌کرد که وظیفه رمزگذاری پیام‌ها را بر عهده داشتند و جزو برترین تجهیزات جاسوسی پیشرفته در زمان خود به حساب می‌آمدند. این دستگاه می‌توانست رمزهای غیرقابل حل کردن را به شکل یک سری اعداد و حروف بدون معنی تولید کند. بعضی از این کدها نزدیک به 150 کوینتیلیون احتمال مختلف داشتند.
جاسوسان لهستانی اولین بار توانستند یک دفترچه حاوی کدهای انیگما و همچنین یک ماشین انیگما را بدست بیاورند که با استفاده از آن‌ها می‌شد پیام‌های نازی‌ها را رمزگشایی کرد. لهستان در ادامه این دفترچه و دستگاه را به CIA داد تا این سازمان بتواند پیغام‌های سری آلمان را رمزگشایی کند.
دوربینی که تصاویر میکروسکوپی می‌گرفت
سیا در اواخر دهه 40 میلادی این دوربین را اختراع کرد تا بتواند به طور مخفیانه اسناد و تصاویر را انتقال دهد. این دوربین می‌توانست محتویات صفحات کاغذ را در قطعات میکروسکوپی فیلم به نام میکرودات ثبت کند. این فیلم‌ها خود در اشیای جاسوسی دیگر مثل حلقه‌ها و سکه‌های توخالی و یا نامه‌ها مخفی می‌شدند.
این میکرودات‌ها در بیشتر مواقع در نقطه‌های پایانی جملات مخفی می‌شدند. گیرنده نامه می‌توانست با استفاده از یک ذره بین تصاویر را مشاهده کند.
جعبه ابزار مقعدی، دهه 60 میلادی
این جعبه ابزار که توسط مامورین سازمان سیا مورد استفاده قرار می‌گرفت به گونه‌ای طراحی شده بود که در مقعد مامورین مخفی شود تا در صورت بازرسی بدنی آن‌ها دشمنان نتوانند این ابزار را پیدا کنند.
چراغ قوه تیرانداز، دهه 30 میلادی
هنوز به درستی مشخص نیست کدام سرویس اطلاعاتی این چراغ قوه را تولید می‌کرده است. این وسیله یک چراغ قوه بود که در داخل آن یک اسلحه مخفی می‌شد.
کفشی با فرستنده مخفی، دهه 60 و 70 میلادی
کفشی که در بالا مشاهده می‌کنید متعلق به یک دیپلمات آمریکایی است که توسط مامورین اطلاعاتی رومانی دزدیده و سپس یک میکروفون و فرستنده رادیویی در پاشنه آن جاسازی شده است.
چکمه‌های فرار، جنگ جهانی دوم
این کفش‌های منحصر به فرد در جریان جنگ جهانی دوم توسط خلبانان MI9 بریتانیا پوشیده می‌شد. خلبانان در صورت سقوط در مناطق تحت اشغال دشمن می‌توانستند با کمک این کفش‌ها میان مردم عادی مخفی شوند.
اسلحه مخفی شده در دستکش، از 1942 تا 1945
این دستکش توسط سازمان اطلاعات نیروی دریایی آمریکا طراحی و ساخته شده بود و حاوی یک اسلحه بود که با فشردن ضامن بالایی شروع به تیراندازی می‌کرد.
جاسوسی از طریق کنده درخت، اوایل دهه 70
این کنده درخت توسط سیا ساخته شده بود. مامورین این سازمان این وسیله را در نزدیکی پایگاه‌های شوروی قرار می‌دادند و با استفاده از آن پیام‌های رادیویی مخفیانه را شنود می‌کردند. اطلاعات دریافتی توسط ماهواره‌های جاسوسی به سیا ارسال می‌شد.
کبوتر عکاس، 1916 و 1917
این کبوتر در جریان جنگ جهانی اول توسط ارتش آلمان به منظور شناسایی و عکسبرداری از استحکامات دشمن مورد استفاده قرار می‌گرفت. یک تایمر برای دوربین تنظیم می‌شد و سپس کبوتر را در مناطق جنگی آزاد می‌کردند. هنگامی که کبوترها باز می‌گشتند فیلم دوربین ظاهر می‌شد و از تصاویر برای طراحی استراتژی‌های میدان نبرد استفاده می‌شد.
برقراری ارتباط با استفاده از میخ
از آنجایی که برقراری ارتباط میان مامورین همیشه ریسک زیادی دارد سیا در دهه 60 این میخ توخالی را برای انتقال اسناد و فیلم‌های مختلف میان مامورین خود طراحی کرد. یک مامور این میخ را در محل از پیش تعیین شده داخل زمین فرو می‌کرد و مامور دیگر آن را برمی‌داشت. به این صورت دیگر نیازی نبود این دو به شکل مستقیم با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.
دریل دستی
در اواخر دهه 50 مامورین با کمک این جعبه ابزار می‌توانستند در دیوارهای آجری سوراخ‌هایی برای مخفی کردن میکروفون‌هایی که برای شنود مورد استفاده قرار می‌گرفتند ایجاد کنند. برای به کارگیری این دریل قسمت انتهایی آن با استفاده از بدن نگه داشته و با دست‌ها نیز خود دریل به صورتی دستی حرکت می‌کرد.
قمقمه‌های منفجر شونده، از 1942 تا 1945
در طول جنگ جهانی دوم برخی از افسران اطلاعاتی ارتش آمریکا این قمقمه‌ها را با خود حمل می‌کردند. این نوع قمقمه در قسمت پایینی محفظه خود حاوی مواد منفجره بود.
ساعت حاوی دوربین اشتاینبک، سال 1949
این ساعت که دارای یک دوربین کوچک بود در آلمان غربی طراحی و ساخته شد. مامورین می‌توانستند این ساعت را به مچ دست خود ببندند و به طور مخفیانه عکاسی کنند. البته دوربین تنها می‌توانست 8 عکس بگیرد و از آنجایی که دارای نمایاب هم نبود گرفتن یک عکس به درد بخور کار مشکلی بود.
دوربین تسینا مخفی شده در جعبه سیگار چرمی، دهه 60
چیزی که در نگاه اول به نظر یک جعبه سیگار گران قیمت می‌آید در حقیقت یک دوربین مخفی بود که توسط وزارت امنیت آلمان شرقی یا اشتازی در دهه 60 میلادی تولید شده بود. ماموری که از این وسیله استفاده می‌کرد می‌توانست همزمان با روشن کردن سیگار خود به طور مخفیانه عکسبرداری کند.
مواردی که در این مقاله به آن‌ها اشاره کردیم تنها بخشی از ابزار های جاسوسی مورد استفاده توسط سازمان‌های اطلاعاتی بودند. موضوع جالب توجه این است که این موارد تنها ابزاری هستند که در دسترس عموم مردم قرار گرفتند و بسیاری از وسیله‌ها، اسلحه‌ها و گجت‌های دیگر هستند که به دلایل امنیتی در دسترس همگان قرار نگرفته یا همچنان مورد استفاده قرار می‌گیرند.