« بر باد رفته » 80 ساله می شود ؛ عوامل، بازخوردها و نکات جالب درباره این فیلم

اخیرا فیلم بر باد رفته 80 سالگی خود را پشت سر گذاشته است. در این مقاله جنبه‌های گوناگون و نکات جالب فیلم بر باد رفته را با همدیگر بررسی خواهیم کرد. با پلازا همراه باشید.

بر باد رفته یک فیلم آمریکایی در سبک حماسی تاریخی رمانتیک (Epic historical romance) است که در سال 1939 از رمانی به همین نام که توسط مارگارت میشل (Margaret Mitchell) نوشته شده اقتباس گردیده است. این فیلم یکی از برترین فیلم های جهان است. تهیه‌کننده فیلم، دیوید سلزنیک (David Selznick) نام دارد و کارگردان آن ویکتور فلمینگ (Victor Fleming) است. وقایع فیلم بر باد رفته در قسمت جنوبی کشور آمریکا و در دوره جنگ‌های داخلی (Civil Wars) و عصر نوسازی (Reconstruction era) اتفاق می‌افتند.

فیلم، داستان زنی به نام اسکارلت اوهارا (Scarlett O’Hara) را روایت می‌کند؛ دختر پراراده یک مزرعه‌دار که در ایالت جورجیا (Georgia) آمریکا زندگی می‌کند. این اثر با داستان عاشقانه میان اسکارلت و اشلی ویلکس (Ashley Wilkes) ادامه می‌یابد. فیلم بر باد رفته در زمانی که این مقاله را برای شما می‌نویسیم، تولد 80 سالگی خود را پشت سر گذاشته است؛ بنابراین بر آن شدیم تا علاوه بر این‌که یادی از این فیلم ماندگار در تاریخ سینما کنیم، نکات جالب و قابل توجه آن را هم با شما در میان بگذاریم. با ما همراه باشید.

آنچه در این مقاله می‌خوانید:

• بازیگران و عوامل فیلم بر باد رفته
• انتشار فیلم و بازخوردها 
• 15 نکته جالب درباره فیلم بر باد رفته

بازیگران و عوامل فیلم بر باد رفته

بازیگران اصلی فیلم رمانتیک بربادرفته عبارتند از ویوین لی (Vivien Leigh) در نقش اسکارلت، کلارک گیبل (Clark Gable) در نقش رت (Rhett)، لزلی هاوارد در نقش اشلی (Ashley) و اولیویا د هاوی‌لند (Olivia de Havilland) در نقش ملانی (Melanie). ساخت فیلم بر باد رفته از ابتدا یک پروسه طولانی و پرمشقت محسوب می‌شد. ساخت فیلم در شروع، حدود دو سال به تعویق افتاد؛ چرا که ناشر آن (سلزنیک) قصد داشت تنها کلارک گیبل را برای نقش رت باتلر انتخاب کند. همچنین جالب است بدانید جست‌و‌جوی کارگردان برای پیدا کردن فرد مناسب برای نقش اسکارلت، منجر به انجام مصاحبه از 1400 زن مختلف شد.

علاوه بر این جا دارد بگوییم که فیلمنامه اصلی بربادرفته توسط سیدنی هاوارد (Sidney Howard) نوشته شده و به دلایل مختلف، از جمله کوتاه کردن زمان اجرای فیلم بارها تحت بازنویسی قرار گرفته است. کارگردان اصلی فیلم بربادرفته جورج کوکور (George Cukor) نام داشت که مدت کوتاهی پس از شروع پروسه ساخت فیلم با ویکتور فلمینگ تعویض شد. نکته قابل توجه دیگر آن‌که این کارگردان نیز برای یک مدت کوتاه با فرد دیگری به نام سم وود (Sam Wood) به دلیل خستگی مفرط و استراحت او تعویض شد؛ اما درنهایت این فلمینگ بود که این فیلم کلاسیک را کارگردانی کرد.

انتشار فیلم و بازخوردها

بر باد رفته هنگام انتشار خود در دسامبر 1939 (آذر 1318) نظر مثبت همگان را جلب کرد؛ البته برخی از منتقدین مدت زمان فیلم را بیش از حد طولانی یافتند. گروه بازیگران فیلم ستوده شدند و بسیاری از منتقدین ویوین لی را برای نقش اسکارلت شدیدا مناسب یافتند. جا دارد بگوییم فیلم بر باد رفته در دوازدهمین مراسم اسکار موفق به کسب 10 جایزه از 13 کاندیداتوری در بخش‌های مختلف شد که از جمله آن‌ها می‌توان به جایزه بهترین فیلم، بهترین کارگردان، بهترین فیلم‌نامه اقتباسی، بهترین بازیگر نقش اول زن و بهترین بازیگر نقش مکمل زن اشاره کرد. تمامی این جوایز سبب شدند فیلم تا آن موقع رکورددار تعداد کاندیداتوری‌ها و همچنین جوایز این مراسم شود.

علاوه بر تمام این‌ها جا دارد اشاره کنیم که فیلم حماسی بربادرفته تا آن موقع پرفروش‌ترین فیلم تاریخ سینما محسوب می‌شد که موفق شد این عنوان را بیش از یک ربع قرن حفظ کند. همچنین فیلم در طی قرن بیستم مجددا به انتشار رسیده و جزو فیلم‌های محبوب فرهنگ عامه شد. بربادرفته به زعم بسیاری از افراد یکی از بهترین فیلم‌های تاریخ سینما محسوب می‌شود. این فیلم در فهرست ده فیلم آمریکایی برتر موسسه فیلم آمریکا (American Film Institute) قرار دارد و در سال 1989 توسط کتابخانه کنگره این کشور جهت نگهداری در آرشیو ملی فیلم آمریکا انتخاب شده است.

15 نکته جالب درباره فیلم بر باد رفته

در این قسمت نگاهی به نکات جالب فیلم بر باد رفته می‌اندازیم.

1. نویسنده رمان، یک اسکارلت واقعی است

اولین نکته جالب در رابطه با فیلم بر باد رفته در رابطه با رمانی است که فیلم از آن اقتباس شده است. نویسنده این رمان مارگارت میشل (Margaret Mitchell) است که از بسیاری از جهات شبیه یک اسکارلت اوهارا در زندگی واقعی است. او نیز همانند اسکارلت در یک خانواده ثروتمند متعلق به ایالت جورجیا به دنیا آمده و پدربزرگ او هم همانند اسکارلت در جنگ‌ داخلی آمریکا شرکت داشته است. همانند اوهارا، میشل نیز پس از وارد شدن به یک مثلث عشقی، عرف و عادات معمول اجتماع خود را زیر پا می‌گذارد. جا دارد اشاره کنیم که کتاب بر باد رفته موفق به اخذ جایزه ادبی پولیتزر شده و اولین و تنها رمانی محسوب می‌شود که توسط این نویسنده منحصربه‌فرد نوشته شده است.

2. نام رمان می‌توانست متفاوت باشد

نکته جالب دیگر در مورد رمان بر باد رفته آن است که نویسنده آن چندین بار قصد تغییر نام رمان را کرده و نام «بر باد رفته» صرفا یکی از چندین گزینه‌ای است که برای کتاب مدنظر بوده است. از جمله نام‌های دیگری که برای این کتاب توسط میشل در نظر گرفته شده بود می‌توان به عنوان Tote the Weary Load، عنوان Another Day، عنوان Bugles Sang True و نام Not in Our Stars اشاره کرد.

3. گزینه‌های مختلفی برای نقش اسکارلت در نظر گرفته شده بود

تهیه‌کننده بر باد رفته (دیوید سلزنیک) برای نقش اسکارلت یک فراخوان عمومی منتشر کرد و در همین راستا افراد مختلفی را به نقاط مختلف کشور آمریکا فرستاد تا به دنبال ایده‌آل‌ترین اسکارلت موجود در این  کشور بپردازند؛ اما با این وجود می‌توان گفت که در واقعیت خود سلزنیک تنها چند گزینه محدود را در نظر داشت. از جمله افرادی که برای نقش اسکارلت مورد مصاحبه قرار گرفتند می‌توان به میریام هاپکینز (Miriam Hopkins)، تالولا بنک‌هد (Tallulah Bankhead)، لانا تورنر (Lana Turner) و پالت گدارد (Paulette Goddard) اشاره کرد. جا دارد اشاره کنیم که از میان این گزینه‌ها گدارد به انتخاب‌شدن بیشتر از همه نزدیک شد؛ اما به دلیل رابطه نامشروع خود با چارلی چاپلین در آن دوره از انتخاب او صرف‌ نظر کردند.

4. ویوین لی دیرتر از همه وارد پروسه تولید فیلم شد

نهایتا پس از مدنظر قراردادن گزینه‌های مختلف برای نقش اسکارلت، این ویوین لی بود که نقش را از آن خود کرد. اما نکته جالب در این باره آن است که سلزنیک این بازیگر کم‌شناخته‌شده‌ انگلیسی را اولین بار پس از شروع پروسه فیلمبرداری دید؛ هنگاهی که جست‌وجو برای اسکارلت هنوز ادامه داشت. ویوین به سر ضبط به همراه معشوقه‌اش لاورنس اولیویه (Laurence Olivier) آمده بود. زوج هنگامی سر صحنه حاضر شدند که صحنه معروف آتش گرفتن آتلانتا در حال ضبط بود؛ صحنه‌ای که از طریق آتش زدن ست فیلم‌های مختلف که روی‌هم 20 سال سابقه و ارزش داشتند به دست آمد. سلزنیک در این باره گفته است:

به محض دیدن لی به این پی بردم که او مناسب نقش است؛ حداقل از نظر ظاهری و تاثیر اولیه.

5. پروسه ساخت فیلم یک کابوس به تمام معنا محسوب می‌ شد

نکته پنجمی که در رابطه با فیلم بر باد رفته می‌خواهیم با شما در میان بگذاریم، پروسه ساخت طولانی و مشقت‌بار این فیلم است که در ابتدای مقاله نیز به آن اشاره کردیم. فیلمنامه‌ اقتباسی رمان هزارصفحه‌ای بر باد رفته، دفعات متعددی تحت بازنویسی قرار گرفت. اولین کارگردان فیلم حدود 2 سال هدایت مرحله پیش‌ تولید فیلم را برعهده گرفت؛ اما حدود سه هفته بعد از شروع فیلمبرداری اخراج و با ویکتور فلمینگ جایگزین شد؛ فردی که به تازگی کارگردانی فیلم جادوگر شهر اُز (The Wizard of Oz) را تمام کرده بود. جالب آن‌که حدود دو هفته پس از این وقایع فیلمنامه به شکل پرشتابی دوباره تغییر یافت؛ به طوری که گروه فیلمنامه‌نویسان برای اتمام فیلمنامه مجبور به نوشتن در قالب شیفت‌های 20 ساعته شدند.

6. فیلم در پروسه ساخت خود سه کارگردان به خود دید

ششمین نکته جالب در مورد فیلم بر باد رفته آن است که فلمینگ در یک برهه از ساخت فیلم دچار میزان شدیدی از استرس شد؛ تا جایی که به یکی از دوستان خود در گروه تولید اذعان کرد که قصد دارد به همراه ماشین از پرتگاه خود را به پایین پرتاب کند! براساس همین استرس و خستگی، او نهایتا مجبور شد که در وسط پروسه تولید به طور موقت از کارگردانی کنار رفته و به جای او کارگردان دیگری به اسم سم وود (Sam Wood) این وظیفه را بر عهده بگیرد.

7. از نظر یکی از ستارگان فیلم بر باد رفته «بی معنا» محسوب می‌شود

هفتمین نکته جالب در مورد فیلم بر باد رفته آن است که لسلی هاوارد (Leslie Howard) که در فیلم در نقش اشلی (معشوقه اسکارلت) ظاهر شده است، همانند کارگردان در مورد کل پروژه کلافه بود. از جمله حرف‌هایی که این بازیگر در رابطه با نقش خود به دخترش گفته بود می‌توان به سخن پایین اشاره کرد:

از نقش خودم بدم می‌آید. فکر می‌کنم برای نقش اشلی در اون حد زیبا و یا جوون نیستم و وقتی مجبورم به شکل ناخوشایندی واسه جذاب دیده شدن تغییر داده بشم، از خودم بدم می‌یاد. فیلم هم کلا بی‌معناست و رمانش را هم هیچوقت نخواهم خواند.

8. استفاده از آدمک‌ ها در برخی از صحنه‌ های فیلم

نکته جالب هشتم در مورد فیلم بر باد رفته، صحنه‌ای است که در آن اسکارلت از میان صدها سرباز متحدین در ایستگاه راه‌آهن آتلانتا عبور می‌کند. در این صحنه سلزنیک نیازمند 2500 نفر سیاهی لشکر جهت برعهده گرفتن نقش سربازها است؛ در حالی که در زمان فیلمبرداری تنها 1500 نفر اعلام آمادگی کردند. بنابراین تهیه‌کننده فیلم مجبور شد برای پرکردن جای 1000 نفر باقیمانده از آدمک‌هایی استفاده کند که لباس سرباز پوشیده بودند.

9. طراحان لباس فیلم نیازمند خلاقیت بودند

نهمین نکته جالب در مورد فیلم بر باد رفته در رابطه با طراحان لباس آن است؛ چرا که سلزنیک به عنوان تهیه‌کننده در بسیاری از موارد و به ویژه‌ در مورد لباس‌هایی که اسکارلت می‌پوشید، خواستار تغییراتی در طراحی لباس‌ها جهت جذب بیشتر مخاطبان بود. بر همین اساس فلمینگ در پروسه ساخت فیلم از طراحان لباس به عنوان افرادی یاد می‌کرد که همواره نیازمند خلاقیت هستند.

10. قرار بر حذف آخرین دیالوگ رت گذاشته شده بود

آخرین دیالوگ رت که از مشهورترین و کلاسیک‌ترین دیالوگ‌های تاریخ سینما محسوب می‌شود قرار بود به طور کلی حذف شود. این دیالوگ عبارت است از : «صادقانه بگم عزیزم، اصلا برام مهم نیست» و ماه‌ها طول کشید که سازندگان برای حفظ این دیالوگ در مقابل سازمان سانسور از خود دفاع کنند؛ چرا که از نظر آن‌ها دیالوگ مربوطه حمل بر بی‌ادبی و بی‌نزاکتی محسوب می‌شود. نهایتا سازندگان فیلم پیروز شدند و دیالوگ گفته شده به عنوان بخشی از آن باقی ماند.

11. پیش‌بینی اکثر افراد مبنی بر شکست فیلم بود

بسیاری از افراد نسبت به موفقیت فیلم شک نشان می‌دادند و حتی می‌توان گفت اغلب این گمان بود که بر باد رفته از نظر تجاری شکست خواهد خورد. از جمله این افراد می‌توان به جک وارنر (Jack Warner) از کمپانی وارنر براس (Warner Bros) اشاره کرد که تخمین زد فیلم بر باد رفته «بزرگترین شکست تاریخ» خواهد بود.

12. پروسه فیلمبرداری طولانی و گران تمام شد

نکته جالب دیگری که در رابطه با فیلم بر باد رفته می‌خواهیم با شما مطرح کنیم، پروسه طولانی ساخت این فیلم است. فیلم بر باد رفته در طی 125 روز فیلمبرداری شد و بودجه‌ای 4.25 میلیون دلاری به آن اختصاص داده شد که در مقایسه با میانگین بودجه آن دوره (1 میلیون دلار)، رقم بسیار بالایی محسوب می‌شود.

13. اولین اکران عمومی فیلم در آتلانتا یک رویداد بزرگ بود

سیزدهمین نکته در رابطه با فیلم بر باد رفته اولین اکران عمومی آن است که یک موفقیت عظیم محسوب می‌شد. در طی این رویداد حدود یک میلیون نفر از سراسر کشور برای دیدن ستاره‌های بر باد رفته در آتلانتا گرد آمده بودند. نکته جالب دیگر آن‌که روز افتتاحیه فیلم، توسط شهردار وقت ایالت جورجیا به عنوان روز جشن رسمی اعلام شد. مراسمی که از آن یاد کردیم حدود سه روز ادامه یافت و افراد محلی در خیابان‌های شهر به جشن و پایکوبی پرداختند.

14. فیلم از همان ابتدا بحث برانگیز بود

از همان ابتدا فیلم با سلیقه بسیاری از افراد سازگار نبود. روزهای زیادی از اکران فیلم نگذشته بود که گروه‌های مختلفی همانند کمونیست‌ها و آفریقایی-آمریکایی‌ها بر ضد فیلم اعتراض کردند. اعتراض‌ها تا جایی پیش رفت که حتی سازمان NAACP نسبت به رویکرد فیلم در رابطه با شخصیت‌های سیاه واکنش نشان داد. جنبه بحث برانگیز دیگر ماجرا آن که هتی مک‌دنیل (Hattie McDaniel) تبدیل به اولین فرد آفریقایی-آمریکایی شد که برای نقشش با نام ممی (Mammy) اسکار دریافت کرد؛ اما از حضور او در اکران عمومی بر باد رفته در آتلانتا به دلیل قوانین تبعیض جنسیتی ممانعت به عمل آمد.

15. نتیجه نهایی فیلم از نظر تجاری رضایت بخش بود

نتیجه نهایی ساخت فیلم، بر خلاف تخمین بسیاری از افراد نه تنها به یک شکست تجاری تبدیل نشد، بلکه موفق شد عنوان پرفروش‌ترین فیلم تمام دوران را در زمان خود کسب کرده و آن را برای بیست و پنج سال حفظ کند. در حال حاضر نیز فیلم بر باد رفته به طور کلی نسبت به تمام فیلم‌های دیگر، بیشترین درآمد را برای سازندگان خود داشته است. همچنین جا دارد اشاره کنیم که بیش از نصف درآمد فیلم بر بادرفته از مناطق غیرآمریکایی حاصل شد که نشان از موفقیت بین‌المللی فیلم دارد.

در ابتدا اشاره کوتاهی به داستان فیلم بر باد رفته داشتیم و سپس با تشریح عوامل فیلم، مقاله را با بازخوردها نسبت به آن و نهایتا نکات جالب در رابطه با این فیلم محبوب ادامه دادیم. امیدواریم اگر از طرفداران بی‌شمار بر باد رفته هستید، خواندن این مقاله برایتان لذت‌بخش بوده باشد. اگر هم تازه با این فیلم نوستالژیک و منحصربه‌فرد آشنا شده‌اید، امیدواریم خواندن مقاله‌مان ترغیبتان کند که به دیدن این شاهکار آمریکایی بنشینید.

نظر شما در رابطه با فیلم بر باد رفته چیست؟ نظرات خود را می‌توانید از طریق بخش کامنت‌های سایت با ما در میان بگذارید.