داستان برند اسپیس ایکس (SpaceX) ؛ از رویا تا واقعیت سفر به فضا

اسپیس ایکس رویای ایلان ماسک در زمینه هوافضا است که توانست دریچه‌های جدیدی را در علم هوافضا به روی بشر بگشاید و تحقق سفر به فضا را میسر سازد. با ما همراه باشید تا بیشتر با شرکت اسپیس ایکس آشنا شویم.

همواره سفر به فضا از رویاهای دیرینه انسان بوده است. در این راستا افرادی همچون ایلان ماسک (Elon Musk) در تلاش هستند تا این رویا را با حداقل هزینه ممکن میسر سازند و زندگی را در سیاره‌ای دیگر برای بشر به ارمغان آورند. ایلان ماسک مالک شرکت اسپیس ایکس (SpaceX) است؛ شرکتی آمریکایی که نام آن را بارها و بارها در اخبار علمی و فناوری شنیده‌ایم و شاید برایتان جالب باشد که بیشتر درباره شرکت اسپیس ایکس بدانید. به همین دلیل ما در این سری از مقاله‌های برند استوری قصد داریم تا این شرکت را به صورت مفصل معرفی کنیم.

آنچه در این مقاله می‌خوانید:

• تاریخچه اسپیس ایکس
  • پیشرفت سریع شرکت اسپیس ایکس
• اهداف، دستاوردها و محصولات اسپیس ایکس
  • تجهیزات فضایی
  • موشک‌ های فالکون
  • کپسول‌ های دراگن (Dragon) و همکاری با ناسا
• تحقبقات و پروژه های آینده نگرانه شرکت اسپیس ایکس
• اسپیس ایکس و شکست هایی با طعم پیشرفت
• سخن پایانی

تاریخچه اسپیس ایکس

شرکت اسپیس ایکس یک شرکت آمریکایی است که تجهیزات و ماشین‌آلات مربوط به هوافضا را تولید می‌کند. این شرکت که در شهر کالیفرنیا قرار دارد، دستاورد کارآفرین سرشناس فضایی یعنی ایلان ماسک معروف است.

در سال 2001 میلادی بود که ایلان ماسک کارآفرین برتر آمریکایی که وی را با عنوان مدیرعامل شرکت تسلا نیز می‌شناسیم، طرحی مفهومی با هدف پرورش گیاه در مریخ را ارائه داد. او برای اینکه نظر مردم و سازمان هوافضای ناسا را به طرح خود جذب کند، قصد داشت تجهیزات ارزان قیمتی را از روسیه خریداری کند که این هدف بی‌نتیجه ماند و وی نتوانست تجهیزات و موشک‌هایی با قیمت مناسب پیدا کند. این بود که تصمیم گرفت تجهیزات مورد نیازش را خودش بسازد.

در پی تحقیقات اولیه در مورد ساخت تجهیزات و موشک‌های مورد نیاز برای چنین پروژه‌ای، رئیس شرکت اسپیس ایکس دریافت که مواد اولیه مورد نیاز قیمت بسیار پایینی در مقایسه با قیمت تمام شده دارند. از طرفی وی دریافت اگر بتواند روند تولید را تغییر دهد، در نتیجه می‌تواند تجهیزات ارزان قیمت‌تر نیز تولید کند. هدفش در این راستا استفاده از فناوری‌های ماژولار بود. با این راهکار وی ساخت ساده‌ترین موشک‌های فضایی را آغاز کرد.

در سال 2002 ماسک، نیاز به نیروهای کاری داشت. در پی این نیاز تام مولر را استخدام کرد که از آن به بعد شرکت فضایی اسپیس ایکس به صورت رسمی کار خود را آغاز کرد. اما نکته جالب در این داستان، آغاز کار در یک گاراژ به مانند داستان برند اپل و دیگر برندهای فعال در زمینه تکنولوژی بود که ماسک روزهای ابتدایی آغاز فعالیتش را در آنجا سپری کرد.

پیشرفت سریع شرکت اسپیس ایکس

با اینکه این شرکت قدمت خیلی طولانی ندارد، اما در همین 18 سالی که از عمرش می‌گذرد، توانست رشد سریعی را تجربه کند و دستاوردهای زیادی را در زمینه رسیدن به اهدافش به دست آورد. این در حالی است که این شرکت در سال 2005 که 160 کارمند داشت تا سال 2010 توانست 1100 نفر را به استخدام خود در بیاورد و در حال حاضر نیز 6000 نفر کارمند دارد و چون یکی از کارهایشان تولید سلاح‌های پیشرفته است، تنها کارمندانی که اصالت آمریکایی دارند در شرکت اسپیس ایکس استخدام می‌شوند.

خوب است بدانید که این شرکت توانسته بود تا پایان سال 2013 به میزان 40 پرتاب فضایی داشته باشد که از پس آن 40 میلیارد دلار از آنش شد. از طرف دیگر ناسا که در اینجا درباره تاریخچه‌اش گفته بودیم نیز به عنوان یکی از مشتریان پر و پا قرص شرکت اسپیس ایکس محسوب می‌شود. علاوه بر ناسا، برندهای دولتی و تجاری دیگر آمریکایی نیز از مشتریان این شرکت فضایی هستند.

اهداف، دستاوردها و محصولات اسپیس ایکس

همان‌طور که در بخش تاریخچه شرکت اسپیس ایکس اشاره کردیم، یکی از اهداف این شرکت در زمان تأسیس توسط ایلان ماسک، کاهش هزینه‌های مربوط به سفرهای فضایی و حمل و نقل فضایی بود که همچنان بر قوت خود باقی است. درواقع ایلان ماسک قصد دارد هزینه سفرهای فضایی را به میزان یک دهم کاهش دهد.

دیگر اهداف شرکت اسپیس ایکس توسعه سیستم پرتاب قابل بازیافت است. اسپیس ایکس تاکنون آزمایش‌های زیادی را بدین منظور انجام داده است که البته نتایج مثبتی نیز داشته‌اند. درواقع آن‌ها می‌خواهند موشک پرتاب شده به فضا که در مدار زمین قرار گرفته است، بتواند بار دیگر به زمین باز گردد و دوباره مورد استفاده قرار بگیرد. به همین دلیل آن‌ها نیاز دارند چنین موشک‌ها و ایستگاه‌های فضایی با چنین قابلیتی را نیز طراحی کنند. به همین دلیل اگر بتوانند این پروژه را به طور کامل انجام دهند، هزینه‌های پرتاب موشک تا 7 میلیون دلار کاهش خواهند یافت و این می‌تواند جهش بزرگی در علم هوافضا قلمداد شود.

از طرفی دیگر ایلان ماسک در سال 2011 در جریان مصاحبه‌ای اعلام کرده بود که سفر به مریخ از دیگر اهدافش است. او که براساس تحقیقاتش معتقد بود مریخ برای انسان‌ها قابل زندگی کردن است، پروژه Interplanetary Transport System را استارت زد. این پروژه متشکل از موشک‌ها، ایستگاه‌های فضایی و کپسول‌های پیشرفته فضایی است که می‌توانند مسافر را به مریخ منتقل کنند و همچین به زمین بازگردند.

تجهیزات فضایی

شرکت اسپیس ایکس تولید سه نوع موشک را در کارنامه کاری خود دارد. یکی از آن‌ها موتورهای مرلین است که با سوخت کروزین یا همان نفت سفید تغذیه می‌شوند و دیگر موتور موشک پیشرانه است که با نام راکو (Draco/SuperDraco) نیز شناخته می‌شود و سوخت آن هایپرگل است. خوب است بدانید از این سوخت در ایستگاه‌های فضایی استفاده می‌شود. درواقع این نوع سوخت ترکیبی از دو ماده است که تنها با کنار هم قرار گرفتن مواد تشکیل‌دهنده فعال خواهد شد و نیازی به جرقه و یا عامل محرک نخواهد داشت.

همچنین موتورهای دیگر شرکت اسپیس ایکس کسترل (Kestrel) نام دارند. این نوع از محصولات اسپیس ایکس از سوخت با فشار تغذیه خواهند کرد و کارآیی تأمین سوخت آن‌ها به مانند موشک‌های مرلین است. اما تفاوت اصل کسترل با مرلین در پمپ توربو است که موتورهای کسترل فاقد این پمپ هستند.

باید اشاره کنیم که موتورهای مرلین یاد شده می‌توانند در موشک‌های تولید شده شرکت اسپیس ایکس مانند فالکون 9 و فالکون هوی (Falcon Heavy) استفاده شوند. همچین فضاپیمای دراگن (Dragon) از دیگر دستاوردهای اسپیس ایکس در زمینه تجهیزات فضایی است. درواقع راگون ناتم فضاپیمایی است که توسط فالکون 9 به فضا پرتاب می‌شود و برای حمل بار در ارتفاع پایین مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین راگون 2 نیز برای حمل مسافر به فضا در حال آماده‌سازی است.

موشک های فالکون

کار بر روی موشک‌های فالکون از سال 2010 از سوی شرکت اسپیس ایکس آغاز شده است. فالکون یک، اولین سری موشک‌های فالکون است که در سال 2008 توانسته بود پرواز موفقی را در ارسال محموله تجربه کند. فالکون 9 دیگر عضو این خانواده است که نسبت به فالکون یک پیشرفته‌تر بوده و می‌تواند 22800 کیلوگرم بار را در مدار زمین حمل کند. در این راستا این موشک رقیبانی نیز از شرکت‌هایی مانند بوئینگ و ULA دارد. درواقع موشک Delta IV و Atlas V از رقیبانش محسوب می‌شوند. در اینجا می‌توانید اطلاعات خوبی در مورد شرکت بوئینگ کسب کنید.

فالکون 9 که برای اولین بار در سال 2012 به فضا پرتاب شد، توانست اولین پرواز تجاری خود را تجربه کند و به عنوان اولین فضاپیمای تجاری نیز شناخته شود که توانسته بود محموله‌ای را از زمین به ایستگاه فضایی انتقال دهد. این در حالی بود که این موشک‌ها تا سال 2017 توانسته بودند 30 پرواز موفق را به ثمر برسانند که البته 2 پرواز منجر به شکست نیز داشتند. یکی از شکست‌ها درواقع بلافاصله بعد از پرتاب رخ داد و دیگری در زمان سوخت‌گیری موشک و البته قبل از پرواز بود.

موشک Falcom Heavy نیز دیگر محصول شرکت اسپیس ایکس است که در سال 2011 کار خود را آغاز کرد. این فضاپیمای اسپیس ایکس، ترکیبی از بدنه موشک فالکون 9 و 27 موتور مرلین 1D بود. حالا این موشک با قدرت حمل باری معادل 63957 کیلوگرم به عنوان قدرتمندترین موشک دنیا در این زمینه شناخته می‌شود.

کپسول های دراگن (Dragon) و همکاری با ناسا

از آنجایی که انتقال انسان به فضا یکی از برنامه‌های شرکت اسپیس ایکس بود، این شرکت محصول نهایی این پروژه یعنی کپسول‌های دراگن را تولید کرد. این کپسول‌ها گنجایش 7 فضانورد را دارند و البته می‌توانند بار هم حمل کنند. این در حالی است که این پروژه باعث شد تا ناسا به عنوان یک طرف قرارداد در حمل مسافر به فضا اعلام کند که از دستاوردهای این شرکت در سفر فضایی استفاده خواهد کرد.

همچنین دراگن در طول سال‌های فعالیتش توانست موفقیت‌های جالبی را نیز به دست آورد. با این حساب در ارسال داوطلبان توریستی به فضا از این کپسول فضایی استفاده خواهد شد.

تحقیقات و پروژه های آینده نگرانه شرکت اسپیس ایکس

مرکز تحقیق و توسعه اسپیس ایکس در پیشبرد اهداف و پروژه‌های متنوع این شرکت فعالیت می‌کند. همان‌طور که بیان شد بخش بزرگی از پروژه‌های شرکت اسپیس ایکس متعلق به تولید وسایل نقلیه فضایی است؛ اما این همه ماجرا نیست، بلکه بخش دیگری از شرکت برای اجرای پروژه اینترنت اسپیس ایکس و مخابراتی در سراسر جهان مشغول به کار است. درواقع این شرکت در تلاش است بتواند اینترنت ماهواره‌ای اسپیس ایکس را برای مردم در سراسر دنیا قابل دسترس سازد. علاوه بر این در اینجا می‌توانید اطلاعاتی در مورد دسترسی اینترنت در فضا نیز کسب کنید که در آینده نزدیک تحقق خواهد یافت.

با همه این‌ها از ابتدای تأسیس تا کنون، اسپیس ایکس یک هدف بزرگ در سر دارد و آن هم گسترش سفر به فضا و کار بر روی پروژه توریست فضایی است و در این راستا ایلان ماسک مؤسس شرکت معتقد است که تا سال 2035 هزاران موشک برای انتقال میلیون‌ها انسان به سیاره مریخ به پرواز درآیند. هرچند همه ما با ایده‌های خیال‌پردازانه ایلان ماسک آشنایی داریم، اما باید بگوییم اگر رقم دقیق این پیش‌بینی هم رخ ندهد، اما در آینده شاهد چنین اتفاقاتی در دنیای علم و تکنولوژی هوافضا خواهیم بود و این موضوع می‌تواند یکی از بزرگ‌ترین دستاوردهای هوافضای جهان نیز شناخته شود.

همچنین هایپرلوپ از دیگر ایده‌های بلندپروازانه ایلان ماسک در شرکت اسپیس ایکس محسوب می‌شود. درواقع هایپرلوپ یک سیستم حمل و نقل سریع است که ایلان ماسک اعتقاد دارد در صورت پیشرفت این سیستم می‌توان در آینده در سیاره مریخ از آن استفاده کرد. این پروژه که از سال 2015 کلید خورده است، به صورت آزمایشی در مراکز انتخابی مختلف در حال تست، آزمایش، بررسی و توسعه قرار دارد. خوب است بدانید تیم‌های دانشجویی مختلفی تحت مسابقه‌ هایپرلوپ به منظور یک طراحی بی‌نقص به فعالیت روی آن و ارائه راهکار می‌پردازند.

اسپیس ایکس و شکست هایی با طعم پیشرفت

شرکت اسپیس ایکس تاریخچه درخشانی در زمینه تولید تجهیزات هوافضا دارد، اما اینطور نبوده که همیشه پروژه‌هایش موفقیت‌آمیز باشند؛ بلکه این شرکت، شکست‎‌های تلخی را هم تجربه کرده است. همان‌طور که می‌دانید تجهیزات هوافضا قیمت بالایی دارند و اگر با شکست مواجه شوند، ضررهای مالی هنگفتی را به سازندگانشان تحمیل خواهند کرد.

در سال 2015 یک کپسول دراگن که توسط موشک اسپیس ایکس یعنی فالکون 9 در حال پرتاب به فضا بود تا محموله‌ای را به ایستگاه فضایی تحویل دهد، به دلیل افت فشار هلیوم، بخش دومش منفجر شد.

در سپتامبر 2016 موشک فالکون 9 در جریان سوختگیری بود که قبل از پرتاب، یک انفجار دیگر را تجربه کرد. این موشک که قرار بود ماهواره اسپیس ایکس به نام Spacecom Amos-6 با ارزش 200 میلیون دلار را حمل کند، به طور کامل از بین رفت. شاید این شکست از سخت‌ترین شکست‌های شرکت اسپیس ایکس بود و در پی آن شرکت 4 ماه به حالت تعلیق درآمد تا دلیل این اتفاق پیدا شود.

در کنار همه این فراز و نشیب‌ها که ما تنها اشاره کوچکی به آن‌ها داشتیم، باید به این نکته هم اشاره کنیم که پرتاب موفقیت‌آمیز Falcon Heavy را می‌توان یکی از مهم‌ترین و برجسته‌ترین دستاوردهای اسپیس ایکس معرفی کرد. درواقع در پی پرتاب یاد شده، دو موشک‌ از سه موشک پیشران توانستند با سلامتی کامل به زمین بازگردند. خوب است بدانید محموله‌ای که توسط این موشک حمل می‌شد، رودستر خودروی شخصی ایلان ماسک بود که برای همیشه به فضا پرتاب شد.

سخن پایانی

شرکت اسپیس ایکس را می‌توان از شرکت‌های پیشروی علم و صنعت هوافضا معرفی کرد که تاکنون پروژه‌های مختلفی را به مرحله اجرا در آورده است و ایده‌هایی که تنها در حد خیال و رویا بوده‌اند را نیز تحقق بخشیده است. این شرکت که با هدف برآورده کردن یکی از رویاهای بشر، یعنی سفر به فضا در حال فعالیت است، تاکنون توانسته است دستاوردهای بسیاری را برای عرصه علم هوافضا به ارمغان آورد؛ به‌طوری که در سفر به مریخ نیز یکی از طرف‌های قرارداد محسوب می‌شود.

با این حساب می‌توان دستاوردهای اسپیس ایکس را به ثمر نشستن ایده‌های مؤسس شرکت یعنی ایلان ماسک معرفی کرد که در اینجا می‌توانید بیشتر با او آشنا شوید. وی صاحب شرکت اسپیس ایکس و همچنین شرکت‌های پی پال و تسلا موتورز است که ارزشی بیش از یک میلیارد دلار دارند. با همه این‌ها نظر شما در این باره چیست؟ آیا خواندن درباره نوآوری‌هایی که زمانی جزو تخیلات بشر بوده‌اند و آشنایی با صاحبان چنین ایده‌هایی، برای شما هم جذاب است؟ می‌توانید نظرات خود را درباره این موضوع با ما در میان بگذارید.