در این مقاله به بررسی مزایا و معایب ساعت کاری شناور خواهیم پرداخت؛ راهکاری مناسب برای برطرف کردن روزمرگی. در ادامه با ما همراه باشید.
آیا تاکنون پیش آمده که از تکراری شدن روند زندگی خود خسته شوید؟ آیا پیش آمده که برنامه مهمی را به دلیل حضور در محل کار از دست بدهید؟ ساعت کاری شناور می‌تواند راهکار مناسبی برای حل این مشکلات باشد. در ادامه با ما همراه باشید؛ چراکه در این مقاله به بررسی مزایا و معایب ساعت کاری شناور خواهیم پرداخت.
آنچه در این مقاله می‌خوانید:
ساعت کاری شناور یعنی چه؟
برنامه‌ریزی شناور کاری یکی از رایج‌ترین روش‌های استخدامی است که در آن هم نیاز صاحبان مشاغل در رابطه با تعداد نیروی کاری برآورده خواهد شد و هم کارمندان را از مزایای این روش بهره‌مند خواهد کرد. این روش برخلاف سبک کاری در نسل‌های گذشته که باید مسئولیت‌های کاری و برنامه روزانه خود را حول یک محدوده ساعتی مشخص (مثلا 8 تا 16) برنامه‌ریزی می‌کردیم است. در این سبک کاری به کارمند اجازه داده خواهد شد تا انجام وظایف خود را به گونه‌ای برنامه‌ریزی کند که برای وی مناسب است. بدین ترتیب شخص قادر خواهد بود تا برنامه‌ریزی مناسبی برای کار و زندگی خود داشته باشد و منجر به بهترین بازده شود.
برنامه‌ریزی شناور کاری به شکل‌های مختلفی قابل اجرا است که دو طرف قرارداد می‌توانند در رابطه با آن توافق کنند. آشنایی با این روش‌ها و مزایا و معایب هر کدام از این روش‌ها کمک زیادی در انتخاب بهترین روش برای شرکت استخدام کننده و کارمندی که قرار است استخدام شود خواهد داشت. انتخاب بهترین روش که با برنامه‌های شرکت و کارمند بهترین همخوانی را داشته باشد می‌تواند بازدهی کار را بسیار بیشتر کند.
پنج روش رایج اجرای ساعت کاری شناور که در شرکت‌ها و صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد به شرح زیر است:
- ارتباط راه دور (Telecommuting)
- کار کردن از راه دور (Remote Working)
- برنامه‌ریزی فشرده (Condensed Scheduling)
- ساعت کاری دلخواه (Customized Hours)
- مرخصی شناور و قابل تغییر
مزایای ساعت کاری شناور
قطعا همه ما از مشکلاتی که ساعت کاری ثابت می‌تواند ایجاد کند تا حدی آگاه هستیم. تکراری شدن روزها، خسته‌کننده شدن روند کاری، تاثیرگذاری مستقیم روی زندگی روزانه و… از جمله معایب احتمالی است که ساعت کاری ثابت می‌تواند به همراه داشته باشد. در نتیجه ساعت کاری شناور می‌تواند فرصت مناسبی برای برطرف کردن این معایب باشد. در ادامه با معرفی تعدادی از مزایای ساعت کاری شناور با ما همراه باشید.
1- حس کنترل بیشتر روی زندگی خود
وقتی بیش از 40 ساعت از زمان خود را در طول هفته (و کمی کمتر در رابطه با کارهای پاره‌وقت) به کار خود اختصاص می‌دهید، اینطور حس خواهید کرد که این کار شما است که زندگی شما را به نوعی کنترل می‌کند. کارتان شما را وادار خواهد کرد که نوبت دکتر خود را صبح زود و یا آخر وقت و بعد از کار تعیین کنید، مجبور هستید به جای حضور در مسابقه و یا مراسم و جشن فرزندتان روز خود را در دفتر کار بگذرانید و غیره.
داشتن ساعت کاری شناور به شما این امکان را می‌دهد تا برنامه‌ریزی بهتری برای زندگی خود داشته باشید. امکان جابجایی در اهداف روزانه را به شما خواهد داد و در عین حال که مسئولیت‌های حرفه‌ای خود را به بهترین شکل می‌توانید انجام دهید، قادر خواهید بود تا خودتان کنترل زندگی خود را بر عهده بگیرید. این موضوع حس خیلی بهتری در مقایسه با زمانی که حس کنترل شدن از سوی کارتان را داشتید خواهد داشت.
2- بالا بردن تعهد کارمندان
زمانی که برنامه کاری آنطوری که انتظار دارید نیست، قطعاً کاری دیگر با برنامه‌ای آزادتر و متناسب‌تر با برنامه زندگی شما وسوسه‌انگیز خواهد بود؛ حتی اگر به قیمت صرف نظر کردن از بخشی از دستمزد باشد. شرکت‌هایی که با کارمندان خود در رابطه با برطرف کردن نیاز‌های زندگی شخصی و برنامه‌های شخصی آن‌ها همکاری زیادی ندارند، عموماً با معضل ترک کردن شرکت توسط بهترین کارمندان خود مواجه خواهند شد. اگر مقداری آزادی عمل در ساعت کاری برای کارمندان در نظر گرفته شود، حتی اگر به میزان چند روز در ماه باشد، مشاهده خواهد شد که میزان کارمندانی که از شرکت خواهند رفت کاهش پیدا می‌کند. حتی ممکن است آمار بیماری‌ها و یا تعطیلات کارمندان نیز کاهش پیدا کند.
3- کاهش هزینه های ارتباطی
وقتی کارمندان یک شرکت همه در یک ساعت به شرکت بیایند و همه در یک ساعت با سایر شرکت‌ها خارج شوند، این موضوع باعث ایجاد ترافیک سراسری در شهر خواهد شد و بدین ترتیب برای یک کار ساده باید هزینه زیادی از نظر زمانی و مالی صرف رفت و آمد شود. شرکت‌هایی که امکان کار در منزل و یا ارتباط از راه دور را برای کارکنان خود فراهم می‌کنند، این هزینه و زمان اضافی را به طور کامل از بین خواهند برد و بدین ترتیب حتی بازدهی کار را بالاتر می‌برند.
4- حذف هزینه های نگه داری کودک
وقتی هم پدر و هم مادر کار می‌کنند، این موضوع باعث می‌شود هزینه‌های زیادی برای پرستاری از کودک صرف شود. زمانی که امکان استفاده از ساعت کاری شناور برای این دو فراهم باشد، می‌توانند با برنامه‌ریزی درست این هزینه را به حداقل برسانند. این موضوع باعث خواهد شد از نظر احساسی نیز حس بهتری داشته باشند و با حذف شدن استرس نگهداری از بچه و مخارج آن، بازدهی آن‌ها نیز به مراتب چندین برابر بالاتر خواهد رفت.
5- امکان پیشرفت بیشتر برای کارمندان
وقتی از ساعت کاری شناور استفاده می‌شود، در نتیجه امکان ایجاد شرایط و کلاس‌هایی برای آموزش و پیشرفت کارکنان نیز بیشتر خواهد بود. بسیاری از کارمندان در هر رده سنی و بخصوص کارمندان جوان، آموزش و یادگیری در حین کار کردن را بسیار نکته مهمی می‌دانند. در حالی که ساعت کاری سنتی ایجاد کلاس‌های آموزشی را کمی دشوار می‌کند، در این روش با استفاده از ساعت کاری شناور کارمندان و صاحبان مشاغل قادر خواهند بود تا با هماهنگی مناسب این کلاس‌های آموزشی را در ساعاتی مناسب برای کامندان خود در نظر بگیرند.
6- احساس ارزشمند بودن در کارمندان
زمانی که یک شرکت بتواند ارزش قائل شدن برای کارمندان و کارشان را به آن‌ها نشان دهد، احتمال حفظ شدن بهترین کارمندان در این شرکت بالاتر خواهد رفت. درصد بالایی از کسانی که شغل خود را ترک کرده‌اند، دلیل آن را اهمیت قائل نشدن صاحب کار برای کاری که آن‌ها انجام می‌دانند بیان داشته‌اند. ارتباط مستقیمی بین حس ارزشمند بودن و سلامت فیزیکی و روانی کارمندان وجود دارد. با استفاده از ساعت کاری شناور و ارتباط مناسب با کارکنان، صاحبان مشاغل می‌توانند ارزش و اهمیت کار کارکنان را به بهترین شکل ممکن به آن‌ها نشان دهند. هرچند که ممکن است عدهای از این فضا سواستفاده کنند، اما قطعا بهترین استعداد‌ها در این شرایط حفظ خواهند شد.
7- کاهش استرس های محیط کاری
همه ما با معضل استرس‌های محیط کاری آشنا هستیم. درصد بالایی از کسانی که ساعت کاری ثابت دارند، از شرایط کاری خود ناراضی هستند که این موضوع در رابطه با کسانی که تا حدی آزادی عمل در ساعت کاری خود دارند، درصد بسیار پایین‌تری دارد. استفاده از ساعت کاری شناور با توجه به دلایل بالا در روحیه کارمندان تاثیر خواهد گذاشت که نتیجه آن هرچه کمتر شدن استرس در محیط کار خواهد بود. وقتی افراد روحیه بهتری داشته باشند، استرس کمتر خواهد بود و بازدهی آن‌ها نیز بالاتر خواهد رفت.
معایب ساعت کاری شناور
اما تنها فواید ساعت کاری شناور را نباید در نظر گرفت. همیشه در هر راهکاری امکان سواستفاده و معایبی نیز وجود دارد. در ادامه به تعدادی از معایب این روش اشاره خواهیم کرد.
1- کاهش کار گروهی در بین کارمندان
کار کردن در محیطی که هر کس با ساعت و برنامه متفاوتی کار خواهد کرد، می‌تواند برای عدهای از کارمندان چالش‌برانگیز باشد. قطعا رفت و آمدهایی که به دلیل ورود و خروج در زمان‌های متفاوت توسط کارمندان ایجاد می‌شود، می‌تواند باعث ایجاد اخلال در تمرکز کارمندان شود. امکان ارتباط اجتماعی و هم صحبتی و هم فکری میان کارمندان کاهش پیدا می‌کند که این موضوع ممکن است کمی از صمیمت در میان گروه کم کند. البته وجود روز‌هایی که همه در ساعت مشخص به کار بیایند و در کنار هم حضور داشته باشند، می‌تواند تا حدی این اشکال را بر طرف کند.
2- از بین رفتن مرز بین مسئولیت های شخصی و کاری
وقتی از ساعت کاری شناور استفاده می‌شود ممکن است مرز بین کار اداری و کارهای خانه از بین برود. این خطر وجود دارد که شما و یا صاحبان مشاغل احساس کنید که شما همه روز در حال کار و کارمند هستید. در حالی که در ساعت کاری ثابت این مشکل وجود ندارد و زمان شما بعد از ساعت کاری کاملا در اختیار خود شما خواهد بود. به منظور برطرف کردن این معضل، ارتباط صحیح بین کارمند و صاحبان مشاغل بسیار موثر خواهد بود. بدین ترتیب برنامه مشخص و هماهنگ شده‌ای میان دو طرف ایجاد خواهد شد تا هر دو بهترین عملکرد را بتوانند داشته باشند.
3- کم کار تلقی شدن
ممکن است به دلیل اینکه شما خانه را ترک نمی‌کنید دوستان، همسایگان و یا خانواده حس کنند که شما کاری نمی‌کنید. ممکن است رد شدن درخواستشان به دلیل اینکه شما کار دارید را قابل قبول ندانند. یا در ساعاتی که برای کار اختصاص داده‌اید، با درخواست‌های مختلفی از سوی خانواده و یا اطرافیان مواجه شوید که باعث ایجاد اشکال در کارتان شود. البته این مشکل نیز با ارتباط مناسب بین اعضای خانواده و دوستان و هرچه بیشتر رایج شدن این سبک کاری برطرف خواهد شد.
4- اهمیت مدیریت زمان
با توجه به وجود تفریحات متنوع و گوناگون در منزل و یا خارج از محیط خانه، این آزادی عمل در صورتی که تعهد کاری مناسب وجود نداشته باشد می‌تواند باعث کاهش بازدهی در فرد شود. مقابله کردن با وسوسه تماشا کردن سریال، فوتبال، بازی کردن و … می‌تواند چالش بزرگی باشد. به همین دلیل وجود برنامه‌ریزی مناسب از طرف کارمند و همینطور وجود ارتباط مناسب بین روسا و کارمندان می‌تواند این مشکل را برطرف سازد.
5- کارهای ناسازگار با سیستم ساعت کاری شناور
برخی از کار‌ها شرایط استفاده از این سیستم کاری را ندارند. برای مثال در کارهایی که تا حدی دستی هستند، مانند سیستم سلامت و پرستاری یا کارهای خدماتی که نیاز به حضور شخص در محیط کار دارند، نمی‌توان از ساعت کاری شناور برای کارکنان استفاده کرد. یا حتی در کارهایی که تنها برای تعدادی محدود از کارکنان امکان استفاده از این سبک وجود داشته باشد ممکن است حس عذاب وجدان و ناراحتی در آن عده از کارکنان که از این سیستم استفاده می‌کنند ایجاد شود. هرچند که امیدواریم راه حل‌های مناسبی برای اینگونه مشاغل نیز پیدا شود و کارکنان در این مشاغل نیز بتوانند از آزادی‌های بیشتری برخوردار شوند.
حرف آخر
در بیشتر موارد و در بیشتر مشاغل و صنعت‌ها معمولاً مزایای ساعت کاری شناور در مقایسه با معایب آن برتری دارند. به همین دلیل است که در سال‌های اخیر شاهد افزایش تعداد مشاغل با برنامه کاری شناور بوده‌ایم. البته صنایع و مشاغلی وجود دارند که در استفاده از این سبک کاری با چالش مواجه شده‌اند و هنوز نتوانسته‌اند راهکار مناسبی برای استفاده از این روش پیدا کنند. البته انتظار می‌رود این صنایع نیز کم کم روش مناسب را پیدا کنند و ساعت کاری شناور به موضوعی رایج در فرآیند استخدامی کارکنان تبدیل شود. از طرف دیگر برای مشاغلی مانند کار در بیمارستان، رستوران و مغازه‌های خرده‌فروشی که حضور کارمند در این مشاغل غیرقابل چشم‌پوشی است، در نظر گرفتن طرحی برای استفاده از ساعت کاری شناور در حال حاضر بسیار دشوار است.
امیدواریم مطالب فوق بتواند در تصمیم شما برای قبول کردن یک کار با ساعت کاری شناور و یا استفاده از این سبک در شرکت خودتان کمک کرده باشد. نظرات و پیشنهادات خود را با ما در میان بگذارید.