آموزش بازی تخته نرد ؛ تاریخچه و قوانین

در این مقاله قصد داریم تا آموزش یکی از بازی‌های قدیمی و محبوب ایرانیان، یعنی بازی تخته نرد را برایتان داشته باشیم تا در کنار خانواده و دوستانتان از این بازی جذاب و هیجان‌انگیز لذت ببرید. با پلازا همراه شوید.

بازی تخته نرد (Backgammon) یکی از محبوب‌ترین بازی‌ها در بین ایرانیان است و در این مقاله به آموزش این بازی جذاب می‌پردازیم. در بخش اول این مقاله، تاریخچه بازی تخته نرد را بیان می‌کنیم و به این موضوع اشاره می‌شود که این بازی بسیار قدیمی از کدام کشور آمده است. همچنین در ادامه نحوه چینش مهره‌ها، چگونگی روند بازی و نیز قوانین بازی را آموزش می‌دهیم.

آنچه در این مقاله می‌خوانید:

• تاریخچه بازی تخته نرد
• آموزش بازی تخته نرد
  • چینش مهره‌های بازی تخته نرد
  • شروع بازی تخته نرد
  • قوانین زدن مهره حریف
  • خارج کردن مهره‌هایتان از زمین
  • قانون مارس کردن حریف

• کلام آخر

تاریخچه بازی تخته نرد

تخته نرد یکی از قدیمی‌ترین بازی‌هایی است که تاریخچه آن را می‌توان تقریباً 5000 سال تخمین زد. این بازی ریشه در باستان‌شناسی بین‌النهرین دارد و به تمدن‌های قدیمی همچون روم، مصر، ایران و سومر برمی‌گردد. مردم ایران و سایر مردم در خاورمیانه نیز از حدود 2000 سال پیش این بازی را انجام می‌دهند. جالب است بدانید که قدیمی‌ترین تخته نرد موجود در ایران در سیستان و بلوچستان قرار دارد. از آنجایی که بازی تخته نرد را به اردشیر که بنیان‌گذار ساسله ساسانی بود نسبت می‌دهند، به این بازی نردشیر هم گفته می‌شود.

همچنین زرتشتیان در زمان‌های قدیم هر کدام از بخش‌های تخته نرد را یک نشانه می‌دانستند. برای مثال، تخته نرد نماد کره زمین، 30 مهره بازی نمایانگر 30 روز در یک ماه و 4 قسمت زمین بازی نماد 4 فصل سال بود.

آموزش بازی تخته نرد

بازی تخته نرد دو نفره بوده که در آن هر بازیکن پانزده مهره دارد. هدف از این بازی این است که همه این پانزده مهره را از صفحه تخته‌نرد بیرون بیاورید. تخته‌نرد شامل ترکیبی از استراتژی و شانس (از انداختن تاس‌ها) است.

چینش مهره های بازی تخته نرد

به صورت کلی به 2 روش می‌توانید مهره‌ها را بچینید که مشابه هم نیز هستند. برای مثال اگر رنگ مهره‌های شما سفید باشد، در مدل اول (همانگونه که در عکس مشخص است)، باید در پایین تخته‌نرد بنشینید، مهره‌های خود را خلاف جهت عقربه‌های ساعت حرکت دهید و آن‌ها را در زمین پایین-راست جمع کنید.

در مدل دوم ، شما دوباره در پایین تخته‌نرد نشسته، ولی اینبار مهره‌هایتان را در جهت عقربه‌های ساعت حرکت داده و در زمین پایین-چپ جمع می‌کنید (چینش مهره‌ها دقیقا آینه تصویر بالا می ‌‌شود).

شروع بازی تخته نرد

این بازی شامل 5 ست یا دست می‌شود. در دست اول، هر بازیکن یک بار تاس را پرتاب می‌کند و کسی که عدد تاس آن بالاتر باشد، شروع‌کننده بازی خواهد بود و می‌تواند خانه مورد‌نظر خود و همچنین رنگ مهره‌هایش را انتخاب کند. اگر تاس‌ها برابر شد، پرتاب تاس باید تکرار شود. از این قسمت به بعد، بازی به صورت رسمی آغاز می‌شود. بازیکنی که تاس بیشتر را آورده بود، تاس می‌ریزد و طبق عددهایی که بر روی 2 تاس آمده، مهره‌هایش را در جهتی که قبلا توضیح دادیم حرکت می‌دهد.

توجه داشته باشید که برای حرکت دادن مهره‌‌ها، نمی‌توانید عددهای روی 2 تاس را با هم جمع کنید و مهره‌ها را به دلخواهتان حرکت دهید و باید هر عدد را جداگانه بازی کنید. مثلا اگر عددهای روی 2 تاس 3 و 5 بود، باید 2 مهره را یکی 3 خانه و یکی 5 خانه به جلو ببرید. همچنین می‌توانید یک مهره را 8 خانه به جلو ببرید. حال اگر خانه‌های 3 و 5 و نیز 8 بسته باشد، یعنی توسط مهره‌های حریف پر شده باشد (البته پر شدن به این معنی است که 2 یا بیش از 2 مهره در آن خانه داشته باشد)، در آن حالت تاس شما سوخته و حرکتی نمی‌توانید انجام دهید.

بازیکنی که عددهای روی هر 2 تاسش یکی باشد ( مثلا هر 2 تاس عدد 5 را نشان دهد)، در اصطلاح جفت آورده و به جای اینکه 2 بار حرکت کند، می‌تواند 4 بار حرکت کند؛ برای مثال اگر جفت 5 آورده باشد، 4 بار می‌تواند عدد 5 را بازی کند. توجه داشته باشید که حتما باید تمامی 4 بازی را انجام دهید و امکان کمتر بازی کردن وجود ندارد؛ مثلا نمی‌توانید 3 بار 5 را بازی کنید.

قوانین زدن مهره حریف

اگر تاس بریزید و و مهره‌تان در خانه‌ای بیافتد که یک مهره از حریف در آن نشسته است که به آن مهره تک می‌گویند، می‌توانید مهره حریف را زده، آن مهره را از بازی بیرون کرده و خود در آن خانه بنشینید.

هر بازیکن تا زمانی که مهره‌ای بیرون از زمین بازی داشته باشد، نمی‌تواند مهره‌های داخلی خود را حرکت دهد و باید ابتدا مهره یا مهره‌های خارجی خود را وارد بازی کند. حال اگر حریف یک یا دو مهره شما را زده باشد، هر زمان که نوبت تاس ریختن شماست، باید مهره‌هایتان را وارد زمین کنید.

بگذارید این قسمت را با یک مثال توضیح دهیم. اگر 1 مهره بیرون دارید و تاس‌هایتان عدد 2 و 6 را نشان می‌دهد، باید مهره را در زمین حریف در خانه 2 یا 6 (هر کدام که خالی یا تک مهره است) بنشانید و عدد دیگری را بازی کنید. اما اگر 2 مهره خارج از زمین دارید، باید مهره‌ها را در خانه‌های 2 و 6 زمین حریف بنشانید. حال اگر یک یا هر 2 خانه زمین حریف بسته بود، شما باید صبر کنید و هربار در نوبت خود تاس بیندازید تا بالاخره خانه‌ای خالی برای نشاندن مهره‌هایتان پیدا کنید. پس از وارد کردن تمام مهره‌هایتان، دوباره به روند عادی بازی برگشته و می‌توانید مهره‌های داخلی را حرکت دهید.

بهتر است زمانی که مهره‌هایتان را وارد زمین خود می‌کنید، به گونه‌ای بچینید تا تمام خانه‌های زمینتان پر شود؛ یعنی 2 یا بیشتر مهره داشته باشید تا حریف نتواند مهره‌هایتان را بزند. در نتیجه زمانی که شما مهره حریف را می‌زنید، او جایی برای نشاندن مهره‌اش در زمین شما نخواهد داشت.

خارج کردن مهره هایتان از زمین

پس از اینکه تمامی مهره‌هایتان را وارد زمین خود کردید، بخش انتهایی بازی شروع می‌شود و آن خارج کردن مهره‌هایتان از زمین و پیش به سوی پیروز شدن در بازی است. در این قسمت، همانند قبل تاس می‌اندازید و عددهایی که بر روی تاس‌هایتان آمد نشان‌دهنده این است که مهره‌های آن خانه‌ها را می‌توانید بردارید و از زمین خارج کنید. مثلا اگر بعد از ریختن تاس، اعداد 4 و 5 آمد، باید از خانه 4 یک مهره و از خانه 5 هم یک مهره بردارید و بیرون زمین بازی بگذارید. حال اگر در خانه‌های 4 یا 5 مهره‌ای نداشتید، به اجبار باید آن عدد را در زمین بازی کنید؛ مثلا برای تاس 4، یک مهره از خانه 5 را می‌توانید 4 خانه به جلو برده و در خانه 1 بنشانید.

نکته بعدی در این قسمت بازی این است که اگر مثلا تاس شما عدد 4 آمد و شما در آن خانه مهره ندارید و در خانه‌های بعدش یعنی 5 و 6 هم مهره ندارید، آن زمان می‌توانید از خانه قبلی یعنی از خانه 3 یک مهره بردارید.

حالا اگر تاس انداختید و جفت آوردید (مثلا جفت 3)، آن وقت می‌توانید 4 مهره از خانه 3 بردارید. اگر 4 مهره در خانه 3 نداشتید، هر چندتا که بود را بردارید و بقیه را بازی می‌کنید و اگر هم در خانه‌های بعدی آن یعنی 4 و 5 و 6 مهره‌ای نبود، بقیه را باید از خانه قبلی عدد (در اینجا عدد 3 بود و خانه قبلی 2 می‌‌شود) بردارید.

قانون مارس کردن حریف

اگر بتوانید زودتر از اینکه حریفتان تمام مهره‌هایش را به داخل زمین خود ببرد و اولین مهره را خارج کند، تمام مهره‌هایتان را از زمین خارج کنید، آن وقت شما حریف را در اصطلاح مارس کرده‌اید. اگر بتوانید حریف را مارس کنید، به جای گرفتن یک امتیاز برای برد این دست، 2 امتیاز می‌گیرید.

کلام آخر

در این مقاله تلاش کردیم تا بازی تخته نرد را برایتان معرفی کنیم و علاوه بر گفتن چگونگی روند بازی، قوانین و نکات مثبتی که شما را به بردن این بازی محبوب و قدیمی نزدیک می‌کند را نیز بازگو کردیم. امیدواریم این مقاله برایتان مفید باشد و خوشحال می‌شویم تا نظرات و نکات بیشتری را از جانب شما عزیزان داشته باشیم.