بیماری اگزما نوعی بیماری پوستی شایع است که با التهاب و خارش پوست همراه است. در این مقاله قصد داریم بیماری اگزما و روش‌های درمان آن را به شما معرفی کنیم.
اگزما (Eczema) نوعی بیماری است که منجر به التهاب شدید پوست می‌شود. اگزما اغلب در چهره نوزادان و کودکان خردسال دیده می‌شود و در کودکان، نوجوانان و بزرگسالان انواع مختلفی دارد. شایع‌ترین نوع اگزما تحت عنوان درماتیت آتوپیک یا اگزمای آتوپیک شناخته می‌شود. آتوپیک به گروهی از بیماری‌هایی گفته می‌شود که اغلب به صورت ارثی هستند و موجب بروز بیماری‌های دیگر از جمله آسم و تب یونجه می‌شوند.
حدود 10٪ الی 20٪ از نوزادان و حدود 3٪ از بزرگسالان و کودکان در ایالات متحده به بیماری اگزما مبتلا هستند. علائم اگزما در اکثر نوزادانی که به این بیماری مبتلا می‌شوند معمولا تا ده سالگی بدتر و بیشتر می‌شود. مهم نیست که کدام قسمت از پوست فرد در اثر اگزما آسیب دیده است، این بیماری اغلب با خارش و قرمزی پوست همراه است. اگزما با درمان مناسب و صحیح، قابل کنترل است. در ادامه این مقاله بیماری اگزما و روش‌های درمان آن را با شرح جزئیات بیشتر مورد بررسی قرار می‌دهیم.
آنچه در این مقاله می‌خوانید:
- بیماری اگزما چیست؟
- انواع بیماری اگزما
- علائم اگزما
- دلایل ابتلا به بیماری اگزما
- درمان اگزما
- پیشگیری از اگزما
بیماری اگزما چیست؟
بیماری اگزما شرایطی است که باعث ایجاد لکه‌های پوستی ملتهب، خارش، قرمزی، ترک خوردگی و زبری بر روی سطح پوست می‌شود. مراحل مختلف و انواع اگزما تقریبا 31.6 درصد از مردم ایالات متحده را تحت تأثیر قرار داده است. برخی افراد ممکن است در سنین پایین این بیماری را پشت سر بگذارند، اما برخی دیگر اگزما را تا سنین بزرگسالی همراه خود دارند.
افرادی که به صورت کوتاه مدت به اگزما مبتلا می‌شوند ممکن است تنها قرمزی و یا خارش پوستی را تجربه کنند؛ اما کسانی که سابقه طولانی در این بیماری دارند معمولا دارای پوست‌های ملتهب و پوسته پوسته هستند و پوستشان بر اثر خارش فراوان، زخمی شده است. تمام نقاط سطح بدن در معرض خطر ابتلا به اگزما است، اما ناحیه دست و صورت محتمل‌ترین نقاط برای بروز بیماری اگزما محسوب می‌شوند.
انواع بیماری اگزما
هنگامی که افراد درباره بیماری اگزما صحبت می‌کنند، اغلب منظورشان درماتیت آتوپیک است که با علائمی مانند التهاب، قرمزی و خارش همراه است که رایج‌ترین نوع اگزما محسوب می‌شود. انواع دیگر اگزما یا درماتیت نیز شامل موارد زیر است:
درماتیت تماسی
درماتیت تماسی (Contact dermatitis) در اثر تماس با مواد تحریک کننده ایجاد می‌شود. این نوع درماتیت با سوزش، خارش و قرمزی همراه است و با عدم تماس و از بین بردن ماده تحریک کننده از بین می‌رود.
درماتیت دیس هیدروتیک
درماتیت دیس هیدروتیک (Dyshidrotic dermatitis) بر انگشتان، کف دست‌ها و کف پاها تأثیر می‌گذارد. این نوع درماتیت باعث ایجاد خارش، لکه‌های پوستی، قرمزی و ترک خوردگی در سطح پوست می‌شود. این بیماری در زنان شایع‌تر است.
درماتیت سکه ای
درماتیت سکه‌ای (Nummular dermatitis) در فصل زمستان باعث ایجاد لکه‌های خشک و گرد بر روی سطح پوست می‌شود. این نوع درماتیت معمولا بر روی پاها تأثیر می‌گذارد و در مردان شایع‌تر است.
درماتیت سبورئیک
درماتیت سبورئیک (Seborrheic dermatitis) باعث ورم، خارش، قرمزی و پوسته پوسته شدن به ویژه در پوست سر، ابروها، پلک‌ها، در طرفین بینی و پشت گوش‌ها می‌شود.
علائم اگزما
علائم اصلی اگزما شامل خارش، خشکی، زبری، پوسته پوسته شدن، التهاب و تحریک سطح پوست است. علائم بیماری اگزما ممکن است برای مدتی از بین برود، اما مجددا بروز پیدا کند. اگزما ممکن است در هر ناحیه از بدن بروز پیدا کند، اما معمولا بر روی صورت (به ویژه گونه‌ها)، بازوها، دست‌ها، آرنج، پشت زانوها و یا سر تأثیر می‌گذارد. اگزما در بعضی موارد با افزایش سن ممکن است شدیدتر شود.
علائم اگزما با توجه به سن فرد مبتلا به این بیماری می‌تواند متفاوت باشد. افراد مبتلا به بیماری اگزما اغلب دوره‌هایی را تجربه می‌کنند که علائم بیماری آن‌ها برافروخته یا وخیم‌تر شود. برخی افراد نیز در دوره‌هایی ممکن است علائم اگزمای آن‌ها بهبود یافته و یا پاکسازی شود.
علائم اگزما در کودکان زیر 2 سال
- جوش و التهاب روی پوست سر و گونه‌ها
- تاول
- خارش شدید
- اختلال در خواب کودک
- عفونت‌های پوستی
علائم اگزما در کودکان بالای 2 سال تا سن بلوغ
- التهاب و جوش بر روی آرنج و زانو
- التهاب و قرمزی همچنین بر روی گردن، مچ دست، مچ پا و ایجاد شکاف بین پاها
با گذشت زمان، علائم زیر می‌تواند رخ دهد:
- التهابات وخیم‌تر می‌شوند
- رنگ زخم‌ها تیره می‌شود
- زخم‌ها ضخیم شده و این امر باعث سوزش و خارش دائمی پوست می‌شود
علائم اگزما در بزرگسالان
- زخم و التهاب بر روی آرنج، زانوها یا گردن
- التهابات پوستی در بخش عمده‌ای از بدن
- التهاب و قرمزی در گردن، صورت و اطراف چشم
- خشکی شدید پوست
- خارش شدید و دائمی پوست
- عفونت پوستی
دلایل ابتلا به بیماری اگزما
دلایل اصلی ابتلا به بیماری اگزما هنوز ناشناخته هستند، اما ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی می‌توانند در بروز این بیماری نقش داشته باشند.
بیماری اگزما مسری نیست، اما می‌تواند ارثی باشد. اگر والدین یک کودک به اگزما و یا سایر بیماری‌های آتوپیک مبتلا باشند، فرزند آنان نیز به احتمال زیاد به اگزما مبتلا خواهد بود. اگر والدین هر دو مبتلا به بیماری آتوپیک باشند، آنگاه خطر ابتلا به اگزما در فرزند آنان بیشتر می‌شود.
عوامل محیطی نیز در بعضی موارد می‌توانند باعث ابتلا به اگزما شوند. برخی از این عوامل عبارتند از:
- مواد حساسیت‌زا: این مواد شامل صابون‌ها، مواد شوینده، شامپو، ضدعفونی‌کننده، آب‌میوه‌ها، گوشت و یا سبزیجات است
- آلرژن‌ها: گرد و غبار، حیوانات خانگی، گرده‌ها و شوره سر
- میکروب‌ها: شامل باکتری‌هایی مانند استافیلوکوکوس اورئوس (Staphylococcus aureus)، ویروس‌ها و برخی قارچ‌های خاص
- هوای سرد و گرم: هوای بسیار گرم یا سرد، رطوبت زیاد و کم و تعریق ناشی از ورزش می‌توانند باعث ایجاد اگزما شوند
- غذاها: محصولات لبنی، تخم مرغ، آجیل، محصولات سویا و گندم نیز در برخی افراد ممکن است باعث بروز اگزما شوند
- استرس: اضطراب و استرس علت اصلی بروز اگزما نیستند، اما می‌توانند علائم آن را وخیم‌تر کنند
درمان اگزما
هیچگونه درمان قطعی برای بیماری اگزما وجود ندارد. درمان این بیماری با هدف بهبودی پوست آسیب دیده و جلوگیری از گسترش علائم آن انجام می‌شود. پزشکان برنامه درمانی را بر اساس سن، علائم و وضعیت بهداشت فعلی هر فرد مشخص می‌کنند. در برخی موارد ممکن است برای درمان اگزما، ترکیب چندین درمان با یکدیگر موثر واقع شود. برای برخی از افراد، اگزما به مرور زمان کمتر می‌شود؛ اما برای برخی دیگر ممکن است یک بیماری مادام‌العمر باشد.
درمان دارویی اگزما
آنتی هیستامین‌های بدون نسخه ممکن است خارش پوست را تسکین دهند. آن‌ها با مسدود کردن هیستامین‌هایی که باعث واکنش‌های آلرژیک می‌شوند معمولا می‌توانند به بهبود شرایط پوستی فرد کمک کنند. برخی از داروهای آنتی هیستامین عبارتند از:
- ستیریزین (Cetirizine)
- دیفن هیدرامین (Diphenhydramine)
- فکسوفنادین (Fexofenadine)
- لوراتادین (Loratadine)
اغلب آنتی هیستامین‌ها می‌توانند باعث خواب‌آلودگی شوند؛ بنابراین اگر با خواب‌آلودگی در طول روز مشکلی ندارید، می‌توانید برای بهبود علائم اگزمای پوستی خود از آن‌ها استفاده کنید.
کرم‌ها و پمادهای کورتیزون (Cortisone) می‌توانند خارش و پوسته پوسته شدن را تسکین دهند. اما پس از استفاده طولانی مدت نیز ممکن است عوارض جانبی به همراه داشته باشند که برخی از آن‌ها شامل موارد زیر است:
- نازک شدن و آسیب‌پذیر شدن پوست
- تحریک‌پذیری
- تغییر رنگ پوست
در موارد شدید اگزما، پزشک ممکن است کورتیکواستروئیدهای خوراکی (Corticosteroids) را تجویز کند که آن‌ها نیز می‌توانند عوارض جانبی جدی از جمله پوکی استخوان را به دنبال داشته باشند.
روش های درمانی دیگر
در نور درمانی یا فوتوتراپی از نور ماوراء بنفش یا نور آفتاب استفاده می‌کنند تا از واکنش سیستم ایمنی بدن که باعث اگزما می‌شود جلوگیری کنند. این نوع روش‌ها به برخی درمان‌های مختلف نیاز دارند و می‌توانند به کاهش یا پاکسازی اگزما کمک کنند و همچنین می‌توانند از عفونت‌های باکتریایی پوست جلوگیری کنند. کمپرس سرد نیز می‌تواند به کاهش خارش پوست کمک کند.
تغییر در سبک زندگی
اضطراب و استرس می‌توانند موجب تحریک و یا بدتر شدن علائم اگزما شوند. شیوه‌های کاهش استرس عبارتند از:
- انجام تمرینات تنفسی
- یوگا
- مراقبه
- گوش دادن به موسیقی
- خواب راحت و کافی
درمان های خانگی و جایگزین
کارهای زیادی وجود دارد که افراد مبتلا به اگزما می‌توانند برای بهبود سلامت پوست و کاهش علائم بیماری خود انجام دهند. برخی از این موارد عبارتند از:
- حمام آب ولرم
- استفاده از مرطوب کننده به مدت 3 دقیقه پس از استحمام برای حفظ رطوبت پوست
- استفاده روزانه از مرطوب کننده
- پوشیدن لباس‌های نخی و نرم و نپوشیدن لباس‌های تنگ و ضخیم
- استفاده از صابون‌های ملایم و یا پاک کننده‌های غیر صابونی برای شستشو
- اجتناب از تغییرات سریع دما و عدم انجام فعالیت‌هایی که موجب تعریق می‌شوند
- کوتاه نگه داشتن ناخن‌ها برای جلوگیری از خراش پوست
پیشگیری از اگزما
روش‌های پیشگیری از ابتلا به بیماری اگزما مانند روش‌های درمان خانگی است که در بخش قبل به آن‌ها اشاره کردیم. تغییر در سبک زندگی و کاهش استرس، عدم استفاده از مواد تحریک کننده پوست مانند صابون‌ها و مواد شوینده می‌توانند از ابتلا به اگزما پیشگیری کنند.
افراد مبتلا به درماتیت آتوپیک باید از خاراندن پوستشان خودداری کنند. برای جلوگیری از خاراندن پوست می‌توانید نواحی مختلف پوست خود را که به دلیل اگزما، زخم و یا ملتهب شده‌اند به آرامی ماساژ دهید. انجام این کار برای کودکانی که از خارش پوست خود کلافه می‌شوند بسیار مهم است؛ زیرا خاراندن پوست باعث زخم شدن و سوزش پوست آنان می‌شود.
از آنجا که پوست خشک باعث تحریک و بدتر شدن علائم اگزما می‌شود، برای جلوگیری از خارش و خشک شدن پوست خود می‌توانید از مرطوب کننده‌های مختلف استفاده کنید تا رطوبت را در پوستتان حفظ کنید.
ما در این مقاله بیماری اگزما و روش‌های درمانی آن را به طور کامل مورد بررسی قرار دادیم. اگزما نوعی بیماری است که منجر به التهاب شدید پوست می‌شود. این بیماری بر اثر برخی شرایط محیطی و یا ارثی به وجود می‌آید؛ اما مسری نیست.