مروری بر بهترین فیلم های ورزشی ایرانی

اگر از طرفداران ژانر ورزشی باشید، حتما دوست دارید درباره فیلم های ورزشی ایرانی بیشتر بدانید. سینمای ایران فیلم‌های ورزشی زیادی ندارد اما چند اثر در میان آنها بسیار معروف هستند. در ادامه این مقاله با معرفی لیست فیلم سینمایی ورزشی ایرانی همراه شما هستیم.

در سینمای دنیا ژانر ورزشی طرفداران زیادی دارد و فیلم های سینمایی بسیاری در این ژانر ساخته شده‌اند. بطوریکه اگر تاریخ سینمای جهان را مرور و بررسی کنید متوجه خواهید شد تعداد زیادی فیلم ورزشی وجود دارد که تم آنها رشته‌های مختلف ورزشی و حتی زندگینامه ورزشکاران معروف است. این در حالی‌ست که در کشورمان فیلم های ورزشی به ندرت ساخته می‌شوند و کارگردانان و نویسندگان اصلا سمت فیلم ورزشی نمی‌روند. اما در این میان تعدادی سینماگر در مقاطع مختلف زمانی دل را به دریا زده‌اند و سمت ساخت فیلم سینمایی ورزشی ایرانی رفته‌اند. در این پرونده از پلازا تصمیم گرفتیم که سراغ بهترین فیلم های ورزشی تاریخ سینمای ایران برویم و از میان آنها بهترین فیلم های ایرانی ورزشی را برایتان یادآوری و معرفی کنیم. با معرفی 13 فیلم ورزشی همراه ما باشید.

فهرست مطالب:

بهترین فیلم های ورزشی ایرانی

فیلم های ورزشی ساخته شده در سینمای ایران به دو دسته تقسیم می‌شوند. دسته‌ای فیلم ورزشی درباره ستارگان و زندگینامه ورزشکاران است و دسته دیگر، فیلم سینمایی درام ورزشی که در دل قصه‌ای اجتماعی و متفاوت تم ورزشی اثر هم مشهود است. در ادامه 13 فیلم سینمایی ورزشی ایرانی را به ترتیب سال ساخت معرفی می‌کنیم.

1. فیلم خط پایان ؛ از برترین فیلم های ورزشی ایرانی

• سال ساخت: 1364
• کارگردان: محمدعلی طالبی
• بازیگران: ایرج طهماسب، پرویز پورحسینی، حمید جبلی و بهزاد رحیم‌خانی

خلیل کارگر یک کارگاه تولیدی دوچرخه است و به واسطه کار در کارگاه، عضو باشگاه ایران جوان هم شده است. هوشنگ رئیس کارگاه که علاقه و توانایی خلیل را می‌بیند، سفارش می‌کند خلیل که به عنوان یکی از نفرات ذخیره در تیم حضور دارد، در یکی از مسابقات شرکت کند. خلیل در مسابقه اول می‌شود، اما وقتی می‌خواهند او را به مسابقات آسیایی اعزام کنند به دلیل ناراحتی قلبی نمی‌تواند در این مسابقات حاضر شود. اما این پایان ماجرا نیست، بر اثر اتفاقی که برای یکی از دوچرخه سواران می‌افتد، خلیل و سایر دوچرخه سواران باشگاه ایران جوان مسابقه‌ای ترتیب می‌دهند تا مشکل دوستشان را حل کنند.

«خط پایان» قدیمی‌ترین و اولین فیلم مهم ورزشی سینمای ایران است. طالبی از جمله فیلمسازانی است که در طول دوران کاری خود فیلم‌های متفاوتی را کارگردانی کرده است. او بعدها فیلم «دیوار» را هم در دسته ورزش موتورسواری ساخت که آن فیلم هم بسیار مهیج و تماشایی بود.

2. فیلم بچه های آسمان

• سال ساخت: 1375
• کارگردان: مجید مجیدی
• بازیگران: رضا ناجی، میر فرخ هاشمیان، بهاره صدیقی، نفیسه جعفر محمدی، فرشته سرابندی

وقتی سخن از یک فیلم ورزشی می‌آید، شاید فیلم بچه‌های آسمان کمی دور به ذهن برسد و اکثرا آن را فیلمی درام بدانند. اما جالب اینجاست که این اثر در حقیقت یک درام ورزشی است. بچه‌های آسمان موفق شد تا جز پنج نامزد نهایی جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی‌زبان در سال 1998 شده و جهان را با مجید مجیدی آشنا کند. این اثر همچنین برنده جوایزی همچون سیمرغ بلورین بهترین فیلم جشنواره فیلم فجر، فیپرشی جشنواره بین‌المللی فیلم مونترال و جایزه ویژه هیئت داوران جشن خانه سینما شد.

داستان فیلم‌ حول محور پسرک جوانی به نام علی می‌گردد که کفش‌های خواهرش زهرا را گم می‌کند. اما مشکل اینجاست که پدر آنها توانایی مالی خریدن یک کفش جدید را ندارد پس علی و زهرا کفش علی را شریک می‌شوند. رفته رفته کفش علی نیز در حال خراب شدن است و حال تنها امید او نفر سوم شدن در مسابقه دو مدرسه و برنده شدن جایزه آن، یک جفت کفش نو، است تا بتواند دینش را به زهرا بپرداز‌د‌.

3. فیلم یاس های وحشی

• سال ساخت: 1376
• کارگردان: محسن محسنی‌نسب
• بازیگران: جعفر دهقان، احمد میررفیعی، سحر طلوعی، حسین پاکدل، حمید طالقانی

اگر به دنبال یک فیلم سینمایی ایرانی در مورد تکواندو هستید، فیلم یاس های وحشی را به شما پیشنهاد می‌کنیم. داستان این فیلم درباره سه رزمنده بسیجی به نام‌های علی، صدرا و رحیم است. صدرا در جبهه شیمیایی شده و برای معالجه به لندن می‌رود. علی و رحیم نیز برای شرکت در مسابقه‌های تکواندو راهی لندن می‌شوند. علی به عنوان نماینده ایران بازی می‌کند و رحیم مربی اوست. تماشای این فیلم سینمایی ورزشی ایرانی را از دست ندهید.

4. فیلم شیرهای جوان

• سال ساخت: 1378
• کارگردان: محسن محسنی‌نسب
• بازیگران: جعفر دهقان، مهدی صبایی، فاطمه صامتی، احمد میررفیعی، نصرالله رادش، مهناز افشار و…

بعد از یاس‌های وحشی، دو سال بعد محسن محسنی‌نسب فیلم شیرهای جوان را ساخت. این فیلم رزمی داستان زندگی یک ورزشکار رشته کاراته را روایت می‌کند که در طول مسابقات اتفاقاتی برای او می‌افتد. نویسندگی این عنوان از فیلمهای سینمایی ایرانی ورزشی را نیز خود محسنی‌نسب بر عهده داشت و تهیه‌کننده آن سید کمال طباطبایی بود.

5. فیلم آفساید

• سال ساخت: 1384
• کارگردان: جعفر پناهی
• بازیگران: سیما مبارک شاهی، شایسته ایرانی و محسن تنابنده

داستان این فیلم درباره دخترانی است که راهی به ورزشگاه فوتبال ندارند. چند دختر که مشتاق هستند بازی ایران-بحرین که آخرین بازی دور مقدماتی صعود به جام جهانی است را از نزدیک تماشا کنند، سعی می‌کنند با لباس‌ها و چهره‌های مبدل پسرانه وارد ورزشگاه شوند، اما توسط مامورین انتظامات ورزشگاه شناسایی می‌شوند و مجوز ورود پیدا نمی‌کنند. ماموران آنها را تحویل چند سرباز می‌دهند تا به کلانتری ببرند، اما در مسیر با شلوغ شدن خیابان‌ها به دلیل صعود ایران به جام جهانی، فرصت را غنیمت شمرده و از دست ماموران فرار می‌کنند.

فیلم «آفساید» جعفر پناهی توانست خرس نقره‌ای جشنواره فیلم برلین را از آن خود کند و در فهرست ده فیلم برتر چندین منتقد سرشناس قرار بگیرد. این فیلم سینمایی ایرانی درباره فوتبال با اینکه تحسین بسیاری از منتقدان سینمای جهان را برانگیخت، اما در ایران اجازه اکران و نمایش پیدا نکرد و حتی در شبکه نمایش خانگی هم منتشر نشد.

6. فیلم دیوار

• سال ساخت: 1386
• کارگردان: محمدعلی طالبی
• بازیگران: گلشیفته فراهانی، محمد کاسبی، مهرداد صدیقیان و آزیتا حاجیان

مردی که کارش موتور سواری در دیوار مرگ و حرکات آکروباتیک با موتور است و از این طریق خرج زندگی خود را تامین می‌کند، بر اثر یک حادثه کشته می‌شود. پس از این اتفاق، دو فرزند او، ستاره و شهاب تصمیم می‌گیرند راه پدر را ادامه دهند. به همین منظور آنها هم پا روی دیوار مرگ می‌گذارند.

7. فیلم عرق سرد ؛ از برترین فیلم های ورزشی ایرانی

• سال ساخت: 1396
• کارگردان: سهیل بیرقی
• بازیگران: باران کوثری، امیر جدیدی، سحر دولتشاهی، هدی زین العابدین و لیلی رشیدی

داستان فیلم درباره بازیکن محبوب و توانمند تیم ملی فوتسال بانوان ایران، کاپیتان افروز اردستانی است که در آخرین مسابقات ملی عنوان خانم گل رقابت‌ها را نیز از آن خود کرده است. اعضای تیم ملی در حال آماده‌سازی خود برای مسابقات جهانی هستند و چند روز قبل از سفر به مسابقات، مشخص می‌شود همسر افروز او را ممنوع‌الخروج کرده است. همسر افروز نیز یک مجری مشهور تلویزیونی است که برنامه‌های مذهبی و عرفانی را اجرا می‌کند. ممنوع‌الخروج شدن افروز آغاز ماجراها و مشکلاتی است که او و دوستانش در طول فیلم با آن دست و پنجه نرم می‌کنند.

«عرق سرد» دومین فیلم بلند سهیل بیرقی پس از فیلم تحسین شده «من» است که به زندگی یک فوتسالیست زن می‌پردازد. هنگام ساخت این عنوان از فیلم های سینمایی فوتبالی ایرانی، شایعاتی مطرح شده بود مبنی بر اینکه این فیلم برگرفته از زندگینامه حرفه‌ای نیلوفر اردلان کاپیتان سابق تیم ملی فوتسال ایران است. پس از اکران فیلم مشخص شد که بخشی از این شایعات درست بوده و بیرقی و تیم سازنده «عرق سرد» بخش‌هایی از کاراکتر اصلی فیلم به نام افروز اردستانی را از روی زندگی فوتبالی نیلوفر اردلان ساخته‌اند. «عرق سرد» با وجود برخی ضعف‌ها به شدت در جشنواره فیلم فجر مورد توجه قرار گرفت و چندین سیمرغ را در این جشنواره از آن خود کرد.

8. مستند صفر تا سکو

• سال ساخت: 1396
• کارگردان: سحر مصیبی
• بازیگران: الهه منصوریان، شهربانو منصوریان، سهیلا منصوریان

این فیلم بخشی از زندگی شخصی و حرفه‌ای خواهران منصوریان را در دل مسابقات مهم زندگی حرفه‌ای‌شان به تصویر می‌کشد. بعید است تا به حال نام خواهران منصوریان به گوشتان نخورده باشد. الهه، شهربانو و سهیلا منصوریان سه خواهری هستند که با تلاش و پشتکار بسیار توانسته‌اند از شهری کوچک همچون سمیرم، به قله‌ها و سکوهای بزرگ جهانی قدم بگذارند و برای ایران افتخار بیافرینند. سحر مصیبی در سال 96 مستندی جذاب را درباره خواهران منصوریان ساخته است. این اثر آنقدر جذابیت دارد که هم در اکران با استقبال مواجه شد و هم در نمایش خانگی فروش قابل توجهی داشت.

9. فیلم غلامرضا تختی ؛ از برترین فیلم های ورزشی ایرانی

• سال ساخت: 1397
• کارگردان: بهرام توکلی
• بازیگران: حمیدرضا آذرنگ، ماهور الوند، فرهاد آئیش، بهنوش طباطبایی و علیرضا گودرزی

همانطور که از اسم فیلم مشخص است، «غلامرضا تختی» روایتگر زندگینامه شخصی و ورزشی جهان پهلوان تختی کشتی‌گیر پرآوازه ایرانی و ریشه‌یابی دلایل خودکشی اوست. داستان فیلم هم از همین‌جا شروع می‌شود، تختی با قرائت وصیت‌نامه‌ای که خود آن را می‌نویسد، دست به خودکشی می‌زند و فیلم با فلاش بک، بخش‌هایی از کودکی تا جوانی و میانسالی این قهرمان بزرگ را به نمایش می‌گذارد. در طول فیلم به فقر شدید او در کودکی و زمانی که در حلبی‌آبادهای جنوب تهران زندگی می‌کرده‌اند پرداخته می‌شود. سپس چگونگی ورودش به کشتی و قهرمانی‌ها و مشکلات او در این راه به نمایش درمی‌آید. در انتها نیز اختلافات او با همسرش و چگونگی منزوی شدن تختی به نمایش گذاشته شده است.

بهرام توکلی وقتی به سراغ فیلم «غلامرضا تختی» رفت خیلی‌ها تصور می‌کردند شاید این فیلم هم مثل معدود فیلم های زندگینامه‌ای ایرانی خوب از آب درنیاید. به خصوص که یک بار قبلا فیلم «جهان پهلوان تختی» ساخته مشترک مرحوم علی حاتمی و در ادامه بهروز افخمی مورد توجه قرار نگرفته بود. اما توکلی که در کنار کارگردانی، فیلمنامه‌نویس قهاری است، توانست زندگینامه تختی را در قالب یک درام دلنشین به نگارش درآورد و همین مهم‌ترین تفاوت فیلم «غلامرضا تختی» با سایر فیلم‌هایی است که راجع به زندگینامه ورزشکاران ساخته شده است. نکته جالب درباره این فیلم سینمایی در مورد ورزش کشتی این است که در ابتدا قرار بود نقش غلامرضا تختی را امیر جدیدی بازی کند و برای این کار چند وقتی آموزش کشتی دید و در تمرینات تیم ملی کشتی هم حضور داشت، اما بنا به دلایلی که هیچ‌گاه اعلام نشد جدیدی از بازی در این فیلم انصراف داد.

10. فیلم سونامی

• سال ساخت: 1397
• کارگردان: میلاد صدرعاملی
• بازیگران: بهرام رادان، مهرداد صدیقیان، فرشته حسینی، رعنا آزادی‌ور و علیرضا شجاع‌نوری

در آخرین اردوی تیم ملی تکواندو، سرمربی تیم و سه تن از بازیکنان اعزامی، به کشوری خارجی پناهنده شده و به ایران برنمی‌گردند. در این میان بهداد مقیمی که نفر چهارم در میان بازیکنان است به دلیل نامزدش ترگل ابراهیمی که او هم بازیکن تیم بسکتبال است به ایران برمی‌گردد. فدراسیون در نبود سرمربی تیم، به سراغ خسروی، مربی کارکشته و حرفه‌ای سال‌های دور تکواندو می‌رود و او را به عنوان سرمربی تیم ملی معرفی می‌کند. خسروی دو شرط برای آمدن دارد، اول اینکه برای تمام وزن‌ها مسابقات انتخابی عادلانه برگزار کند و دو، شاگرد قدیمی خود مرتضی نژادی را که در المپیک قبلی با مصلحت و به اجبار او ناچار به باخت خودخواسته در مقابل حریف شده به تیم بازگرداند. بازگشت مرتضی نژادی به تیم و رویارویی او با بهداد مقیمی سرآغاز اتفاقات متفاوتی در طول فیلم است.

میلاد صدرعاملی در اولین فیلم بلند خود به کمک پدر و با مشاوره دوستان پدر (افرادی همچون پرویز شهبازی و علی سرتیپی) بسیار موفق ظاهر شده و علاوه بر تعریف کردن قصه‌ای جذاب در طول فیلم، مخاطب را بعد از مدت‌ها در سینمای ایران با پایان باز رها نکرده است. در مجموع برای یک کار اول، کارگردانی فیلم خوب و بازی‌های بازیگران بسیار باورپذیر است. در این میان فرشته حسینی و مهرداد صدیقیان بازی‌های درخشانی از خود به نمایش گذاشته‌اند.

11. فیلم لاله

• سال ساخت: 1399
• کارگردان: اسدالله نیک‌نژاد
• بازیگران: سام قریبیان، ایرج نوذری، نیکی کریمی، میترا حجار، محمد صادقی، امیرعلی دانایی و…

یکی دیگر از فیلم های ورزشی انگیزشی فیلم لاله است که درباره زندگی لاله صدیق، قهرمان اتومبیل‌رانی ایرانی ساخته شده است و چالش‌ها و مشکلات این قهرمان را به تصویر می‌کشد. نویسنده فیلمنامه اسدالله نیک‌نژاد و تهیه‌کنندگان آن پروانه پرتو و تورج منصوری بودند.

12. فیلم بیرو ؛ از برترین فیلم های ورزشی ایرانی

• سال ساخت: 1400
• کارگردان: مرتضی‌علی عباس میرزایی
• بازیگران: محمد‌حسین طاهرخانی، علیرضا بیرانوند، رضا داوودنژاد، سیاوش چراغی‌پور، سعید داخ، صحرا اسدالهی

فیلم بیرو از جمله فیلم‌های فوتبالی و ورزشی ایرانی است که به کارگردانی مرتضی‌علی عباس میرزایی بر اساس زندگی دروازه بان معروف پرسپولیس علیرضا بیرانوند ساخته شده است. این فیلم روایتگر زندگی این بازیکن از کودکی تا ورود به سطح حرفه‌ای فوتبال است.

13. فیلم اورکا

• سال ساخت: 1400
• کارگردان: سحر مصیبی
• بازیگران: ترانه علیدوستی، مهتاب کرامتی، مهتاب نصیرپور، مسعود کرامتی، محمدرشنو

فیلم اورکا به کارگردانی سحر مصیبی و نویسندگی طلا معتضدی ساخته شده است. این اثر توانست جایزه بهترین فیلم از نگاه تماشاگران فستیوال دوحه را کسب کند. اما این اثر نتوانست در ایران اکران رسمی شود. داستان فیلم حول محور زندگینامه واقعی زن شناگر ایرانی  الهام‌السادات اصغری است که توانست رکوردهای گینس را جابه‌جا کند اما به دلیل مغایرت و محدودیت‌های شنای زنان با فرهنگ اسلامی، رکورد او در کشور ثبت نشد.

کلام آخر

در این مقاله سعی کردیم به 13 فیلم سینمایی ورزشی ایرانی که آثار قابل قبول و خوبی در این زمینه محسوب می‌شوند، بپردازیم. البته چندین فیلم ورزشی دیگر هم در سینمای ایران ساخته شده‌اند که از نظر کیفیت بسیار ضعیف هستند و حتی در برخی از آنها تعدادی از فوتبالیست‌های حرفه‌ای ایرانی ایفای نقش کرده‌اند، اما نتیجه فاجعه‌بار از آب درآمده است. نتیجه بررسی ما در این مطلب نشان می‌دهد در چند سال گذشته گرایش به ساخت فیلم سینمایی درام ورزشی بیشتر شده و «عرق سرد» و «سونامی» نوید ظهور ژانری جدید در سینمای ایران را می‌دهند. باید منتظر بمانیم و ببینیم آیا فیلمسازان باز هم فیلم درباره ورزش می‌سازند یا خیر. شما هم در این باره نظرات خود را زیر همین پست بنویسید و بگویید به نظرتان کدام فیلم ورزشی ایرانی که تاکنون ساخته شده موفق‌تر بوده و نظر شما را جلب کرده است؟