تفاوت رم DDR3 و DDR4 در چیست؟ کدامیک بهتر است؟

تفاوت رم DDR3 و DDR4 بسیار زیاد است. DDR3 زمانی حرف اول و آخر را در دنیای رم‌ها می‌زد ولی حالا DDR4 آن را از دور خارج کرده است. اما این دو چه تفاوتی با هم دارند؟ در این مطلب پلازا قصد داریم به فرق DDR3 با DDR4 از لحاظ ظاهری و عملکرد بپردازیم.

رم DDR3، سومین نسخه از SDRAM (حافظه پویای همزمان با دسترسی تصادفی) است. این نوع رم، پیش‌تر از این هم به هنگام خرید حافظه به عنوان یک رم کارآمد و قابل اعتماد، مدنظر قرار می‌گرفت. اما با ظهور رم DDR4 در سال 2014، خرید رم DDR3، به شدت کاهش یافت. براساس قانون نانوشته دنیای فناوری، هر چیزی که جدیدتر باشد امکانات و ویژگی‌های بیشتری در مقایسه با انواع قبلی‌اش دارد. رم DDR4 هم از این قاعده مستثنی نیست. رم DDR4 دارای سرعت بسیار بیشتر، ظرفیت بالاتر و کیفیت ساخت بهتری است. اما با وجود همه برتری‌ها، حتی رم DDR4 نیز اکنون با رم‌های نسل جدید DDR5 جایگزین شده است.

اما می‌دانید برای تشخیص رم DDR3 و DDR4، به چه عناصری باید توجه کرد؟ بیایید نگاهی دقیق‌تر به این دو نوع رم بیندازیم و تفاوت DDR3 و DDR4 را موشکافانه، بررسی کنیم. همراه پلازا باشید.

در ویدیوی زیر می‌توانید با چند «فرق رم DDR3 و DDR4» آشنا شوید.

فهرست مطالب

تفاوت رم DDR3 و DDR4

در ادامه به بررسی فرق رم DDR3 و DDR4 می‌پردازیم.

ولتاژ

همانطور که در جدول زیر می بینید تفاوت DDR3 و DDR4 به لحاظ ولتاژ چندان محسوس نیست. همانند دیگر اجزای سخت افزاری، رم هم برای انجام کار خود به میزان مشخصی از نیرو نیاز دارد. DDR3 هنگام اجرا به 1.5 ولتاژ برق نیاز دارد، درحالی که DDR4 با 1.2 ولتاژ برق هم به کار خود ادامه می‌دهد. البته در مقیاس‌های بزرگتر این را می‌توان به عنوان یک تفاوت 15 واتی تفسیر کرد. در نتیجه اولین فرق رم DDR3 و DDR4 در ولتاژ آنهاست.

از دید کاربر عادی کامپیوتر، این موضوع چندان جدی تلقی نمی‌شود. اما برای سرورهای عظیم با هزاران ماژول منحصر به فرد، این اختلاف 15 واتی به معنای افزایش چشمگیر در مصرف برق است. علاوه بر این رم‌هایی که از ولتاژ کمتری استفاده می‌کنند، رم‌های پایدارتری در نظر گرفته می‌شوند و عملکرد ماشین بهتری دارند. صاحبان سرورهای بزرگ، این تفاوت رم DDR3 با DDR4 را باید مدنظر قرار دهند.

سرعت کلاک

سرعت کلاک یکی از مهمترین فاکتورها هنگام خرید قطعات کامپیوتری از پردازنده گرفته تا رم است. در بیشتر مواقع سرعت کلاک تاثیر مستقیم بر عملکرد و همچنین قیمت نهایی قطعه دارد. یکی از مهمترین فرق های DDR3 با DDR4 نیز در همین مورد است.  اما پیش از این که به این تفاوت‌ها بپردازیم باید بدانیم سرعت کلاک چیست و چه تاثیری در عملکرد دارد.

همانطور که پیشتر نیز گفته شد، رم حافظه کامپیوتر شما است و نقش یک رابط میان هارد و پردازنده را ایفا می‌کند. رم قادر است داده‌های مورد نیاز پردازنده مرکزی را با سرعت بسیار بالایی در اختیار آن قرار دهد. رم‌ها در حجم‌های مختلفی مثل 8 یا 16 گیگابایت به‌فروش می‌رسند. حجم یا ظرفیت رم نشان دهنده میزان داده‌ای است که می‌تواند در هرلحظه نگه‌داری کند. اما سرعت کلاک که با واحد مگاهرتز سنجیده می‌شود، میزان سرعت رم در دسترسی به این داده‌ها و ارسال آن‌ها به پردازنده است. در نتیجه هرچقدر سرعت رم بالاتر باشد، سیستم عملکرد بهتری در برنامه‌هایی که اتکای زیادی به رم دارند، مثل فتوشاپ، خواهد داشت.

رم DDR3 دارای حداکثر سرعت 2133 مگاهرتز است. این در حالی است که سرعت کلاک رم DDR4 از 2133 مگاهرتز شروع شده و تا حداکثر 4800 مگاهرتز می‌رسد. این یعنی رم DDR4 دارای سرعت انتقال پهنای باند بسیار بالاتری است. در نتیجه، یک تفاوت رم DDR3 با DDR4، تفاوت چشمگیر در سرعت کلاک است.

الگوریتم رفرش

آیا برای تشخیص رم DDR3 و DDR4، باید به الگوریتم رفرش آنها هم توجه کرد؟ الگوریتم رفرش به زبان ساده یعنی اینکه رم شما چند بار خودش را رفرش می‌کند تا مطمئن شود برای زمان طولانی‌ای بیکار نبوده است. رم‌های قدیمی‌تر DDR3 از دو الگوریتم رفرش متفاوت استفاده می‌کردند: AR (رفرش خودکار) و SR ( خود-رفرش). براساس سناریو و زمان‌بندی‌ای که روی سیستم اعمال شده، ممکن است رم بین این دو الگوریتم، سوئیچ کند.

این در حالی است که DDR4 به صورت خودکار و به طور فعالانه رفرش می‌کند تا اطمینان حاصل کند هیچ اطلاعات جدیدی در صف پردازش وجود ندارد. در واقع یک تفاوت DDR3 و DDR4 در الگوریتم رفرش آنهاست. رم DDR4 از برق بسیار کمتری استفاده می‌کند و محصول بسیار کارآمدتری است. این تفاوت رم DDR3 با DDR4 هم نکته‌ای است که حتما هنگام خرید رم باید مدنظر قرار دهید.

نرخ تاخیر

یک فرق رم DDR3 و DDR4، مربوط به نرخ تاخیر آنهاست. نرخ تاخیر یا زمان بندی حافظه (Latency)، نشان‌دهنده میزان سرعت RAM شما در اجرای عملیاتی است که برای خواندن/نوشتن داده در حال ذخیره‌سازی، لازم است. نرخ تاخیر یا زمان بندی حافظه براساس نانو ثانیه سنجیده می‌شود و معمولا با 4 پارامتر کلیدی CL ،RCD ،RP و RAS نشان داده می‌شود.

هرکدام از این 4 پارامتر به عملیات‌هایی که رم هنگام دسترسی به داده مورد نیاز یک برنامه باید انجام دهد، اشاره دارد. اگر بخواهیم بدون اینکه وارد مباحث فنی پیچیده شویم این موارد را توضیح دهیم، باید بگوییم که عملکرد رم شباهت زیادی به یک صفحه گسترده اکسل دارد. رم از ستون‌ها و ردیف‌ها برای ذخیره کردن داده‌های برنامه‌ها استفاده می‌کند و وقتی یک برنامه درخواست دسترسی به یک داده به‌خصوص را می‌کند، رم باید آن داده را در همان ردیف و ستونی که قرار دارد پیدا کرده و برای پردازنده ارسال کند. در نتیجه هرچقدر نرخ تاخیر کمتر باشد و رم با سرعت بیشتری بتواند داده‌ها را پیدا کند، عملکرد سیستم نیز بهتر خواهد بود.

اما سرعت رم تنها به نرخ تاخیر وابسته نیست و سرعت کلاک هم نقش مهمی در این میان دارد. در اکثر موارد، هرچقدر سرعت کلاک بالاتر باشد، نرخ تاخیر رم هم بالاتر است. اما این به این معنا نیست که رم با سرعت کلاک بالاتر، عملکرد کندتری دارد بلکه در پیدا کردن داده‌ها تاخیر بیشتری دارد. همانطور که می‌دانید سرعت رم به فاکتورهای مختلفی بستگی دارد که نرخ تاخیر یکی از آن‌ها است.

حال بیاید از منظر تفاوت DDR3 و DDR4، نرخ تاخیر را بررسی کنیم. رم DDR3 برای کامل کردن عمل خواندن، 13.75 ثانیه نیاز دارد در حالی که DDR4 حدود 14.06 نانوثانیه را صرف همین کار می‌کند. تفاوت آنها حدودا 2% است، اما می‌توان ادعا کرد که یک فرق رم DDR3 و DDR4، همین نرخ تاخیر آنها است. با توجه به تفاوت زیاد نرخ تاخیر، به سادگی تشخیص رم DDR3 و DDR4، انجام می‌گیرد.

ظرفیت حافظه

باید اعتراف کنیم که در این مقایسه همه جانبه، ظرفیت حافظه، برگ برنده رم DDR4 محسوب می‌شود. روز به روز بر اهمیت ظرفیت حافظه، افزوده می‌شود؛ به ویژه اگر به دنبال کارهای Multitasking یا گیمینگ باشید. در نتیجه، یکی از دلایل پیروزی DDR4 در این مقایسه، ظرفیت بالای این نوع رم است. تفاوت DDR3 و DDR4 به لحاظ ظرفیت حافظه بسیار زیاد است.

ظرفیت حافظه DDR3 از 512 مگابایت شروع شده و به 8 گیگابایت ختم می‌شود، در حالی که ظرفیت حافظه DDR4، محدودیتی ندارد و از 2 گیگابایت شروع می‌شود؛ با این حال حداکثر ظرفیتی که از این رم می‌توانید پیدا کنید 64 گیگابایت است. این اختلاف فاحش در ظرفیت حافظه، باعث می‌شود که عملکرد آنها هم تفاوت‌های زیادی با هم داشته باشد. در واقع یکی از روش های تشخیص رم DDR3 و DDR4، نگاه کردن به ظرفیت حافظه آنها است. این تفاوت رم DDR3 و DDR4 در لپ تاپ، باعث تفاوت عملکردی قابل توجهی می‌شود.

قیمت

نهایتا به پرسش مهمی رسیدیم که بسیاری از مردم، دوست دارند پاسخ آن را بدانند. تفاوت DDR3 و DDR4 به لحاظ قیمت، چیست؟ آیا رم DDR4، ارزش سرمایه گذاری بیشتر را دارد؟ بسیار واضح و آشکار است که در قرن 21 هستیم و استفاده از رم DDR4، امری مسلم است؛ مگر اینکه کامپیوتر شخصی شما، بسیار قدیمی باشد. DDR4 برای شما عملکرد بهتر، ظرفیت بیشتر و کیفیت ساخت بهتر را به ارمغان می‌آورد و از هر لحاظ، از DDR3، سرتر است.

حتی اگر به خاطر صرف هزینه کمتر تصمیم به خرید DDR3 بگیرید، مطمئن باشید که ضرر خواهید کرد؛ چون مجبور خواهید شد از اجزا قدیمی کامپیوتر استفاده کنید تا با رم شما، سازگار باشند. در بازار امروز، DDR4 صد در صد ارزش هزینه کردن را دارد. اگر پنج سال پیش در حال نگارش این مطلب بودیم، قطعا چیز دیگری را توصیه می‌کردیم، اما امروزه DDR4، با ویژگی‌های منحصر به فردش، DDR3 را کاملا از میدان به در کرده است.

تشخیص رم DDR3 با DDR4 از روی ظاهر؛ تفاوت ظاهری رم DDR3 با DDR4

تا به اینجا به تفاوت رم دی دی آر 3 و دی دی آر 4 از نظر عملکرد و مشخصات فنی پرداختیم اما چگونه این دو رم را از روی ظاهر آن‌ها تشخیص دهیم؟ اگر برچسب یا جعبه رم را داشته باشید کارتان خیلی راحت است و کافی است به مشخصات درج شده روی آن نگاه کنید. در غیر این صورت باید رم را از لحاظ فیزیکی بررسی کنید. به تصویر زیر دقت کنید.

یکی از بهترین روش‌های شناسایی رم، از روی شکافی است که در پایین رم و میان پین‌ها وجود دارد. از لحاظ ظاهری رم DDR3 شباهت زیادی به DDR4 دارد اما تعداد پین‌های رم DDR4 بیشتر از DDR3 است. رم‌های DDR4 دارای 288 پین هستند و رم‌های DDR3 از 240 پین استفاده می‌کنند. می‌توانید تعداد پین‌های یک سمت شکاف میان پین‌ها را بشمارید، اگر 120 عدد بود، رم شما DDR3 است و اگر 144 بود رم DDR4 است.

سوالات متداول

کلام آخر

در این مطلب، سعی کردیم به طور همه جانبه و دقیق، تفاوت رم DDR3 و DDR4 را از جنبه‌های مختلف مورد بررسی قرار دهیم. نهایتا در این مقایسه موشکافانه، DDR4 پیروز میدان شد. نحوه تشخیص رم DDR4 هم در این مطلب به خوبی شرح داده شد. امیدواریم که این مطلب برای شما، مفید واقع شده باشد و به خوبی توان تشخیص رم DDR4 و DDR3 را داشته باشید.