مدیر محصول از جمله مشاغلی است که طی چند سال گذشته با سرعت قابل توجهی رشد و گسترش پیدا کرده است. درست مانند هر حرفه دیگری، اگر بخواهید شغل مدیریت محصول را دنبال کنید باید به خوبی با جنبه‌های مختلف این کار و مسوولیت‌هایی که به همراه دارد آشنایی داشته باشید تا بتوانید مدیر محصول موفقی شوید.
شغل مدیر محصول تا حدود زیادی با شغل‌های دیگر متفاوت است. بازاریابی، فروش و شغل‌های خدماتی همه مسوولیت‌های از پیش تعیین شده و مشخصی دارند. برای مثال فردی که در بخش خدمات پس از فروش یک کمپانی کار می‌کند، وظیفه‌اش این است که به بهترین نحوه ممکن، مشتری را راهنمایی کند و خدمات مورد نیاز را در اختیارش قرار دهد.
اما وظایف مدیریت محصول به این روشنی نیست. وظایف مدیران محصول در واقع ترکیبی از وظایف واحد خدمات مشتری، توسعه محصول، طراحی و مهندسی و تجربه کاربری است. شرح وظایف مدیر محصول ممکن است حتی ترکیبی از بازاریابی و فروش هم باشد، در حالی که این مدیران نه بازاریاب هستند و نه بصورت مستقیم در فروش محصول دخالتی دارند. به همین دلیل است که کار مدیریت محصول برای خیلی از افراد یک حرفه گیج‌کننده با وظایف گنگ است.
در ادامه می‌خوانید:
مدیریت محصول چیست؟
اولین سوالی که باید به آن پاسخ دهیم این است که مدیر محصول کیست؟ مدیر محصول وظیفه مدیریت استراتژی‌های مربوط به تحقیق، طراحی، تست و بازاریابی یک محصول را برعهده دارد. این محصول می‌تواند یک کالا باشد یا یک اپلیکیشن یا سرویس آنلاین.
نقش و جایگاه مدیر محصول در هر کمپانی ایجاد هماهنگی بین واحدهای مهندسی، طراحی، بازاریابی و فروش است تا در نهایت یک محصول بتواند با موفقیت از مرحله ساخت به مرحله عرضه در بازار برسد.
از همین شرح وظایف مدیر محصول تنها به چند مورد محدود نیست و بسته به هر شرکت و کالا ممکن است وظایف متفاوتی برای یک مدیر محصول درنظر گرفته شود. با این حال؛ مهمترین وظیفه هر مدیر محصولی، تصمیم‌گیری برای توسعه و طراحی محصولات با هدف کمک کردن به کسب و کار و جلب رضایت مشتریان است.
مدیر محصول در هنگام تصمیم‌گیری برای طراحی و ساخت محصولات جدید باید به 2 فاکتور مهم توجه کند. اولی این است که با عرضه این محصول تا چه حد احتمال افزایش ارزش مشتری وجود دارد و دوم هم اینکه عرضه این محصول چه تاثیری بر کسب و کار و بازار خواهد داشت.
افزون بر این، یکی از شرح وظایف مدیریت محصول، مهندسی تیم‌های توسعه و مدیریت محصول است. مدیر محصول وظیفه دارد اطلاعات مورد نیاز هر واحد را در اختیار آن‌ها قرار دهد، بطوری که همه تیم‌هایی که در ساخت و توسعه یک محصول نقش دارند، درک کاملی از اهدافی که باید به آن‌ها برسند داشته باشند. چرا که در مدیریت یک محصول در بیشتر مواقع ضرب الاجل وجود دارد به همین دلیل است که یک مدیر محصول هم باید مهارت های مدیریت و رهبری داشته باشد و هم بتواند به خوبی ارتباط برقرار کند.
درآمد مدیر محصول
درآمد مدیر محصول بیشتر از همه به کشور، موقعیت کمپانی و همچنین میزان تجربه بستگی دارد. براساس آماری که وبسایت Glassdoor منتشر کرده است، یک مدیر محصول بصورت میانگین در جهان سالانه حدود 100 هزار دلار درآمد دارد. حداقل درآمد یک مدیر محصول حدود 70 هزار دلار و حداکثر 170 هزار دلار است.
با این حال وبسایت Salary.com اعداد متفاوتی را منتشر کرده است. براساس آمار این سایت، حد وسط و میانه درآمد یک مدیر محصول 86 هزار دلار است و حداقل درآمد آن‌ها نیز از 70 هزار دلار شروع می‌شود و حداکثر به 120 هزار دلار می‌رسد. در ایران نیز درآمد یک مدیر محصول بسته به شرکت‌های مختلف متفاوت است و ممکن است از حدود 7 میلیون تا بالای 15 میلیون تومان در ماه باشد.
درآمد این شغل هم مانند هر شغل دیگری به رزومه شما بعنوان مدیر محصول بستگی دارد. هرچقدر تجربه و اطلاعات بیشتری در مورد این حرفه داشته باشید می‌توانید درآمد بالاتری کسب کنید.
چگونه مدیر محصول موفقی شویم؟
مدیر محصول اول از همه باید مهارت‌های حل انواع مسئله را داشته باشد، استراتژیست خوبی باشد و مهارت‌های ارتباطی و همکاری بالایی هم داشته باشد. علاوه بر این‌ها خلاقیت هم می‌تواند تا حدود زیادی در این شغل به شما کمک کند. اگر چنین مهارت‌هایی را دارید یا اگر به دنبال کار به عنوان یک مدیر محصول هستید، در قدم اول می‌توانید از آموزش‌های موجود در فرادرس کمک بگیرید. با این حال هرکدام از این مهارت‌ها دقیقا به چه معنی هستند و چه کاربردی در حرفه مدیریت محصول دارند؟
1.خلاقیت و مهارت های حل مسئله در مدیریت محصول
مهمترین وظیفه یک مدیر محصول، بهبود یک محصول یا خلق یک محصول کاملا جدید با اطمینان از موفقیت آن در بازار است. همانطور که احتمالا حدس زدید، خلق یک محصول جدید کار آسانی نیست و معمولا مشکلات زیادی دارد. به همین دلیل مهارت حل مسئله یکی از مهارت‌های کلیدی است که در این حرفه نیاز است.
اما حل کردن مشکلات کافی نیست و باید خلاقیت هم داشت. برای مثال اگر در پروسه تولید یک محصول، مشکل یا باگی پیدا شد، مدیر محصول باید بتواند از دید کاربر و مشتری به محصول نگاه کرده و راه‌حل‌هایی برای حل مشکل ارائه دهد که تیم مهندسی و طراحی ممکن است اصلا به آن‌ها فکر نکرده باشد. به همین دلیل در بسیاری از آگهی‌های شغلی مربوط به مدیریت محصول تاکید زیادی بر خلاقیت و حل مسئله می‌شود.
2.ذهنیت استراتژیک
مدیریت یک محصول از ابتدا تا پایان علاوه بر خلاقیت به ذهنیت استراتژیک هم نیاز دارد. به همین خاطر، یک مدیر محصول موفق همیشه تصمیمات را با یک استراتژی از پیش تعیین شده و با اهداف مشخص اتخاذ می‌کند. از جمله خصوصیت‌های یک استراتژیست، گوش دادن و توجه کردن به نقطه نظرات دیگران و همچنین پرسیدن سوالات مختلف از آن‌ها اشاره کرد. علاوه بر این آگاهی نسبت به موضوع و همچنین اولویت‌بندی کارها از دیگر ویژگی‌هایی است که باید به عنوان یک استراتژیست در کار مدیریت محصول از آن‌ها برخوردار باشید.
ذهنیت استراتژیک ممکن است در نگاه اول یک مهارت خیلی خاص باشد اما در حقیقت یکی از آن جمله مهارت‌هایی است که بسیاری از ما در زندگی روزمره از آن استفاده می‌کنیم، چه در زندگی شخصی و چه زندگی حرفه‌ای، از همین رو می‌توانیم آن را بهبود ببخشیم. در این صورت می‌توانید برای شغل مدیریت محصول آمادگی بیشتری داشته باشیم.
3.نگرش مثبت در قبال همکاری و کار تیمی
مدیر محصول به دلیل نقش و جایگاه خود باید با واحدهای مختلف، تیم‌ها و همچنین افراد زیادی همکاری داشته باشد. به همین دلیل باید روحیه همکاری و کار تیمی داشته باشید.
کار تیمی برای ایجاد یک شبکه تولید محصول موفق بسیار کلیدی است. بدون آن تمام اعضای شبکه به تنهایی و با اهداف مستقل که ارتباطی به هدف مجموعه ندارند، کار خود را دنبال می‌کنند و نتیجه هم هیچ‌وقت جالب توجه نیست. به همین دلیل است که در دوره‌های مدیریت محصول فرادرس تاکید زیادی بر روی کار تیمی شده است.
به عنوان یک مدیر محصول، شما باید بصورت مداوم با تیم زیرمجموعه خودتان و همچنین اعضای سایر تیم‌ها تعامل داشته باشید تا بتوانید مشکلات را از سر راه برداشته و تاثیر مثبتی بر روند کار داشته باشید.
4.مهارت های ارتباطی در مدیریت محصول
یکی دیگر از مهارت های مدیر محصول، قابلیت تعامل و برقراری ارتباط با افراد است. حتما لازم نیست یک فرد برون‌گرا باشید اما اگر از جمله افرادی هستید که ترجیح می‌دهید تا جای ممکن با دیگران صحبت نکنید، شاید بهتر باشد از خیر این حرفه بگذرید. شما هم باید با افرادی که در واحدهای دیگر کمپانی هستند صحبت کنید و هم باید مشتریان کانال ارتباطی برقرار کنید.
برای مثال زمانی که در مرحله تحقیقات کاربری هستید باید با مشتریان در مورد محصولات صحبت کنید. همچنین هرچقدر در حرفه مدیر محصول بیشتر پیشرفت کنید، باید جلسات مختلفی برای مدیران ارشد و سهامداران شرکت برگذار کرده و مطالب و موضوعات مربوط روند انجام کار، دستاوردها و برنامه‌هایی که برای آینده و محصولات بعدی دارید را ارائه کنید.
5.درک بالا
خیلی از اوقات ممکن است محصولی که تولید کرده‌اید موفق نشود و مشتریان از آن استقبال نکنند. برای آنکه متوجه شوید مشکل از کجا بوده است باید خودتان را جای مشتریان بگذارید و از دید آن‌ها به محصول نگاه کنید. به همین خاطر باید درک بالایی داشته باشید و بتوانید از دید دیگران به مسائل نگاه کنید. در غیر این صورت نمی‌توانید مشکل را حل کنید و نتیجه هم این است که محصولات جدیدتر هم شانس موفقیت کمتری خواهند داشت.
علاوه بر این اگر درک بالایی داشته باشید می‌توانید مشکلاتی که سایر واحدها و تیم‌هایی که در پروسه ساخت محصول با آن‌ها مواجه هستند را هم بهتر متوجه شوید و رابطه سازنده‌ای با آن‌ها داشته باشید.
سخن پایانی
مدیریت محصول شغلی است که اگر به آن علاقه داشته باشید می‌تواند به چیزی فراتر از یک کار روزانه و خسته‌کننده تبدیل شود. مهمتر از همه این است که تقریبا هرکسی با هر سطح تحصیلاتی می‌تواند با علاقه کافی و گذراندن دوره‌های مرتبط به عنوان مدیر محصول فعالیت کند. همچنین فعالیت به عنوان مدیر محصول می‌تواند بستر مناسبی برای کار در مشاغل مدیریتی ارشد در کمپانی‌های مختلف باشد چرا که به شما کمک می‌کند با واحدهای مختلف یک شرکت همکاری داشته و با وظایف، چالش‌ها و نقاط قوت آن‌ها آشنا شوید.