بهترین بازیگران قدیمی ایران با نام سلبریتی شناخته نمیشدند. با این حال آن زمان مردم همه جوره قبولشان داشتند و طرفدار پروپاقرص بودند. عدهای از بهترین هنرمندان قدیمی قبل از انقلاب پس از سال 57 زندگیشان دستخوش تغییرات زیادی شد. با پلازا همراه باشید تا سرنوشت برترین بازیگران زن ایرانی قدیمی و بازیگران مرد قبل انقلاب را بررسی کنیم.
برخی از بهترین بازیگران مرد و زن قبل انقلاب برای همیشه از ایران رفتند. بعضی از آنها ماندند و دیگر نتوانستند کار کنند. دوران اوایل انقلاب اوضاع را برای بازیگران دگرگون کرده بود. با وجود کمکار بودن بهترین هنرمندان قدیمی قبل از انقلاب مردم همچنان طرفدار آنها هستند. مثلا فوت فردین که یک قهرمان بزرگ برای مردم بود خود به خوبی نشاندهنده میزان علاقه مردم به این هنرمندان قدیمی است. بهترین بازیگران قدیمی ایران معتقد بودند در فضای جدید کار کردن بسیار دشوار خواهد بود. به همین دلیل تعداد زیادی از آنها ایران را برای مدت طولانی ترک کردند. در ادامه به معرفی برترین بازیگران زمان شاه پرداخته و مروری بر آثار آنها خواهیم داشت. اگر دوست دارید سرنوشت بهترین هنرمندان قدیمی قبل از انقلاب را بدانید همراه مجله پلازا باشید. در طول مقاله عکس بازیگران قدیمی ایران قبل انقلاب را نیز تماشا میکنیم.
بهترین بازیگران قدیمی ایران قبل از انقلاب
تعداد زیادی از بهترین هنرمندان قدیمی قبل از انقلاب بعد از سال 57 ایران را ترک کردند. عدهای از آنها ماندند اما دیگر کار تصویر انجام ندادند. در این بخش برخی از بهترین بازیگران قدیمی ایران را معرفی میکنیم و نگاهی به عکس بازیگران مرد ایرانی قدیمی و نیز عکس قدیمی بازیگران زن ایرانی قبل از انقلاب میاندازیم.
1. محمدعلی فردین از بهترین بازیگران قدیمی ایران
- سال تولد و مرگ: 1309-1379
- پیشه: بازیگر، ورزشکار، کارگردان و تهیهکننده
- مهمترین آثار: سلطان قلبها، گنج قارون، علی بی غم
محمدعلی فردین از بهترین بازیگران قدیمی ایران است که مردم برای دیدن کارهایش در سینما در صفهای طولانی میایستادند. او از بازیگران مرد قبل انقلاب است که از چهره و صدای خوبی برخوردار بود. استعداد شگفتانگیز او در بازیگری همه مخاطبینش را محو تماشای خود میکرد.
این اکتور از برترین بازیگران زمان شاه در ابتدا کشتیگیر ماهری بود و مدال نقره جهان داشت. او بهطور کاملا اتفاقی وارد عرصه سینما و تلویزیون شد. بازی درخشان او به همراه صدای بینظیر «چنگیز جلیلوند» و «حسین خواجهامیری» باعث درخشش هرچه بیشتر او شد. جلیلوند و خواجه امیری یا همان ایرج دوبلور نقشهایی بودند که فردین بازی میکرد. محمدعلی فردین با فیلم «سلطان قلبها» به شهرت فراوانی دست یافت. فردین را باید از بهترین بازیگران قبل انقلاب دانست که به موفقیت چشمگیری دست پیدا کرد و برای همیشه در ذهن و قلبهای مخاطبینش ماندگار شد.
فردین از بازیگران مرد قبل انقلاب در تاریخ 15 بهمن 1309 در تهران متولد شد. او ابتدا در زمینه کشتی و ورزش فعالیت داشت. اسماعیل کوشان از فردین برای بازی در فیلم «چشمه آب حیات» دعوت کرد. اینگونه بود که او به دنیای سینما و تلویزیون معرفی شد. فردین در سن بسیار کم ازدواج کرد. او 19 ساله بود که با «مهری خمارلو» پیوند زناشویی بست. مهری خمارلو میگوید:
فردین از دوستان نزدیک برادرم بود که با هم تمرین ورزش میکردند. او از طریق برادرم از من خواستگاری کرد. به نظر من که او بسیار محجوب و سربهزیر میآمد به همین دلیل با وجود سن بسیار کم، من در 17 سالگی و فردین در 19 سالگی با هم ازدواج کردیم.
حاصل ازدواج آن دو 4 فرزند با نامهای سعید، سیاوش، عاطفه و آمنه است. فردین تا آخر عمر به همسرش وفادار بود و علاقه آن دو به هم برای همه آنهایی که میشناختنشان مثالزدنی بود. سرانجام محمدعلی فردین در 18 فروردین 1379 به دلیل ایست قلبی در منزل شخصی خود چشم از دنیا فرو بست. مراسم خاکسپاری او بسیار شلوغ بود مردم از همه جای ایران خود را به این مراسم رسانده بودند. فردین نزد همه مردم محبوب بود. این علاقه باعث شد تا مراسم خاکسپاری او در بینبهترین بازیگران قدیمی ایران به یادماندنی شود.
«برزخیها»، «جوانمرد»، «سلام بر عشق»، «شکست ناپذیر»، «باباشمل»، «سکه شانس»، «قصر زرین»، «حاتم طائی» و «مو طلایی شهر ما» نمونهای از فیلمهای موفق این بازیگر توانمند هستند.
2. ایرج قادری از بهترین بازیگران قدیمی ایران
- سال تولد و مرگ: 1313-1391
- پیشه: بازیگر، کارگردان، نویسنده، تدوین گر
- مهمترین آثار: پاتو زمین نذار، سام و نرگس، طوطیا، تاراج
ایرج قادری از بهترین بازیگران قدیمی ایران بیشتر با نقشهای بزن بهادر و لات جوانمرد شناخته شده است. او به خوبی از پس این نقشها برمیآمد. قادری پس از انقلاب فقط توانست 3 فیلم بسازد. او به مدت 10 سال کار سینما و تلویزیون نکرد. ایرج قادری که یکی از بازیگران مرد قبل انقلاب شناخته میشود با کارگردانی فیلم «میخواهم زنده بمانم» کار خود را شروع کرد. کارگردانی و بازی بازیگران این فیلم قابل ستایش بود. اما ایرج قادری حق شرکت در جشنواره را نداشت. در سال 1374 این فیلم جز پرفروشترین فیلمهای سینما قرار گرفت.
ایرج قادری از برترین بازیگران زمان شاه در رشته داروسازی تحصیل میکرد که آن را نیمه کاره رها کرد. او دو بار ازدواج کرد. ازدواج اول او با تهمینه اطمینان مقدم بود. حاصل آن ازدواج فرزندی به نام تورج است که متاسفانه در جوانی بر اثر تصادف فوت شد. ازدواج دوم او با فاطمه محمودی صورت گرفت. حاصل این ازدواج پسری به نام ژوبین بود. سرانجام ایرج قادری از بهترین هنرمندان قدیمی قبل از انقلاب ، در 17 اردیبهشت 1391 به دلیل سرطان مثانه درگذشت. از جمله آثار او میتوان به «چشمان سیاه»، «پنجه در خاک»، «برزخیها»، «برادرکشی»، «رفیق»، «سینه چاک» و «آکواریوم» اشاره کرد.
3. ناصر ملک مطیعی از بهترین بازیگران قدیمی ایران
- سال تولد و مرگ: 1309-1397
- پیشه: بازیگر، کارگردان
- مهمترین آثار: قیصر، عروس فراری، افسونگر، علی بی غم
یکی از بهترین هنرمندان قدیمی قبل از انقلاب و فیلمهای فارسی ناصر ملک مطیعی است. او در 100 فیلم به ایفای نقش پرداخت و برای 9 فیلم در مقام کارگردان حاضر شد. ناصر ملک مطیعی از بازیگران قدیمی ایران طرفداران زیادی داشت. امروزه خیلی از بازیگران و جوانان او را الگوی خود در هنر قرار میدهند.
ملک مطیعی حدود 30 سال منتظر ماند تا بتواند دوباره نقشی در سینما بازی کند. تا اینکه او در فیلم سینمایی «نقش نگار» به کارگردانی علی عطشانی جلوی دوربین قرار گرفت. اما این فیلم به موفقیت چندانی دست پیدا نکرد. ناصر ملک مطیعی از برترین بازیگران زمان شاه است که از کشور خارج نشد. او همیشه در ایران ماند و منتظر فرصت برای بازگشت به سینما و تلویزیون بود.
این بازیگر قدیمی و پیشکسوت قبل از حضور در سینما معلم ورزش در دبستان بود. او دیپلم رشته تربیت بدنی داشت. از زندگی شخصی او اطلاعات زیادی در دست نیست. سرانجام او در تاریخ 4 خرداد 1397 در حالیکه 88 ساله بود به دلیل بیماری کلیوی چشم از جهان فرو بست. مراسم خاکسپاری او با طرفداران زیادی برگزار شد. این خود نشان دهنده محبوبیت این بازیگران مرد قبل انقلاب نزد مخاطبین بود.
«سکه شانس»، «لوطی»، «باباشمل»، «عاصی»، «سرگروهبان»، «ابرمرد»، «اخم نکن سرکار»، «شادیهای زندگی»، «برزخیها» و «سلطان صاحبقران» از جمله فیلمهای بازیگران ایرانی قبل از انقلاب بود که ناصر ملک مطیعی در آنها بازی کرد. عاقبت بازیگران زمان شاه اکثرا به همین شکل غم انگیز است و چراغ عمرشان بی هیچ سر و صدایی خاموش میشود.
4. سوسن تسلیمی از برترین بازیگران زن ایرانی قدیمی
- سال تولد: 1328
- پیشه: بازیگر و کارگردان
- مهمترین آثار: چریکه تارا، مرگ یزدگرد، باشو غریبه کوچک، شاید وقتی دیگر
سوسن تسلیمی از بهترین بازیگران قدیمی ایران است که درخشش او در سینما و تلویزیون همگان را شگفتزده کرد. این برترین بازیگران زن ایرانی قدیمی متولد 18 بهمن 1328 در شهر رشت است. او در رشته تئاتر تحصیل کرد و همسر داریوش فرهنگ بود. حاصل این ازدواج فرزندی به نام توکا فرهنگ است. آنها پس از چند سال زندگی مشترک از هم جدا شدند.
بدون شک سوسن تسلیمی یکی از بهترین هنرمندان قدیمی قبل از انقلاب بود که استعدادش در بازیگری به خوبی دیده میشد. او ناگهان در سال 1366 تصمیم به ترک ایران گرفت. بازی درخشان این برترین بازیگران زن ایرانی قدیمی باعث شد تا بهرام بیضایی در مهمترین آثارش از او برای بازیگری دعوت کند. تسلیمی میگوید:
من هر چیزی که از بازیگری آموختم را مدیون بیضایی هستم. او همه چیز را در حین کار به من یاد میداد.
از دیگر آثار این بهترین هنرمندان قدیمی قبل از انقلاب میتوان به «مادیان»، «طلسم» و تئاترهای زیادی از جمله «زنده بهگور»، «عروسی خون»، «باغ آلبالو»، «شهر کوچک ما» و «چشماندازی از پل» اشاره کرد. تسلیمی اکنون در سوئد زندگی میکند. او به کارگردانی و بازیگری تئاتر مشغول است. او جز لیست زیباترین بازیگر زن زمان شاه نیز بود.
5. حمیده خیرآبادی (نادره) از برترین بازیگران زن ایرانی قدیمی
- سال تولد و مرگ: 1303-1389
- پیشه: بازیگر
- مهمترین آثار: طوقی، اجاره نشینها، رضا موتوری، زرد قناری
حمیده خیرآبادی از بهترین بازیگران قدیمی ایران است که در ایران ماند و خوشبختانه توانست به فعالیت خود ادامه دهد. او پیش از انقلاب در فیلمها و سریالهای زیادی به ایفای نقش پرداخته بود. شاید کمتر کسی فکر میکرد که او میتواند باز هم به فعالیت هنری خود ادامه دهد برخی حتی میگفتند او از بازیگران زن قبل از انقلاب که اعدام شدند است. اما بازگشت این هنرمند محبوب خط بطلانی بر این شایعه ها بود.
حمیده خیرآبادی که معروف به نادره بود 30 آذر 1303 در رشت متولد شد. به او لقب «مادر سینمای ایران» دادهاند. خیرآبادی تحصیلات خود را در زمینه تئاتر به اتمام رساند و فعالیت هنری خود را با تئاتر آغاز کرد. این بازیگر از برترین بازیگران زمان شاه که نامش جز بهترین هنرمندان قدیمی قبل از انقلاب قرار گرفته مادر ثریا قاسمی است. سرانجام او در 31 فروردین 1389 به دلیل سن بالا (85 سالگی) درگذشت.
«آپارتمان»، «پدر سالار»، «خانه سبز»، «همسران» و «قطار ابدی» از نمونه سریالهای بهیادماندنی این بانوی هنرمند از برترین بازیگران زن ایرانی قدیمی هستند. از فیلمهای خاطرهانگیز او باید به «بانو»، «ریحانه»، «شیرین»، «تحفه هند»، «ممل آمریکایی»، «قصه شب»، «کافر»، «حسن کچل» و «دزد و پاسبان» اشاره کرد.
6. بهروز وثوقی از محبوب ترین بازیگران قبل از انقلاب
- سال تولد: 1316
- پیشه: بازیگر و دوبلور
- مهمترین آثار: گوزنها، قیصر، داش آکل، رضا موتوری
بهروز وثوقی یکی از بهترین بازیگران قدیمی ایران بود که طرفداران زیادی داشت. استعداد درخشان او در بازیگری سبب فروش فیلمهای زیادی شد. بی شک او را باید از بهترین، سرشناسترین و محبوب ترین بازیگران مرد قبل انقلاب دانست.
وثوقی 20 اسفند 1316 در خوی بهدنیا آمد. او با کارگردانان بزرگی کار کرد و بهخوبی درخشید. برادران او چنگیز وثوقی و شهراد وثوقی در ایران به فعالیت هنری مشغولند. بهروز وثوقی دو بار ازدواج کرد. همسر اول او فائقه آتشین (گوگوش) زیباترین بازیگر زن ایرانی قدیمی بود که پس از چند سال زندگی مشترک به جدایی انجامید. پس از آن با کتایون امجدی ازدواج کرد که تا کنون با هم زندگی میکنند. حاصل ازدواج دوم او فرزندانی به نامهای مهشید و ماهان است.
بهروز وثوقی از برترین بازیگران زمان شاه بود که به او لقب «قیصر سینمای ایران» را دادند. او در بهمن 1357 برای بازی در فیلم یک کارگردان ایرانی به آمریکا رفته بود که با پیروزی انقلاب همان جا ماند و به ایران برنگشت. «خاک»، «سوته دلان»، «کندو»، «ملکوت»، «تنگسیر» و «فصل کرگدن» چند نمونه از آثار این بازیگر از بهترین هنرمندان قدیمی قبل از انقلاب هستند. بهروز وثوقی از بازیگران مرد ایرانی بالای 70 سال است که هنوز هم آثار او محبوب هستند.
7. مرتضی عقیلی بازیگر مرد قدیمی ایران
- سال تولد: 1320
- پیشه: بازیگری و کارگردانی
- مهمترین آثار: لوطی، کاکو، تعقیب یا جهنم، سلام بر عشق
مرتضی عقیلی یکی از بهترین بازیگران قدیمی ایران بود که حدود 60 فیلم بازی کرد. او را باید قدرتمندترین بازیگر مکمل مرد در سینمای ایران پیش از انقلاب دانست. عقیلی در فیلمهای موفق زیادی بازی کرد. او چند فیلم را در مقام کارگردان کار کرد که متاسفانه با استقبال خوبی روبهرو نشد. مرتضی عقیلی پس از پیروزی انقلاب از ایران رفت و دیگر برنگشت.
عقیلی جز پرکارترین و بهترین هنرمندان قدیمی قبل از انقلاب بود. در طول یک سال حدود 10 کار بازی میکرد. از فیلمهای او میتوان «پاداش یک مرد»، «پاشنه طلا»، «شرف»، «هوس»، «زیر پوست شب»، «ناجورها» و «مردها و نامردها» را نام برد. مدتی از این بازیگر پیشکسوت خبری نبود تا اینکه فیلمی از او در شبکه ماهوارهای جم پخش شد. او اکنون در برخی از فیلمها و سریالهای این شبکه بازی میکند. او از بازیگران مرد ایرانی بالای 60 سال است.
8. شهلا ریاحی از برترین بازیگران زن ایرانی قدیمی
- سال تولد و مرگ: 1305-1398
- پیشه: بازیگر و کارگردان
- مهمترین آثار: تحفه هند، رویای نیمه شب تابستان، بچههای طلاق، بوسه مادر
در لیست اسامی بازیگران زن قدیمی نام شهلا ریاحی وجود دارد. قدرتالزمان وفادوست از برترین بازیگران زن ایرانی قدیمی است که او را با نام هنری شهلا ریاحی میشناسیم. این بازیگر توانا 17 بهمن 1305 در تهران متولد شد. فعالیت هنری خود را به تشویق همسرش (اسماعیل ریاحی) از تئاتر شروع کرد. شهلا ریاحی را باید اولین کارگردان زن ایرانی دانست. او در سال 1335 فیلم «مرجان» را کارگردانی کرد. همچنین در رادیو گویندگی میکرد و مجری برنامه کودک به شمار میآمد.
«خوابهای طلایی»، «نیمه راه زندگی»، «عشق بزرگ»، «میلیونرهای خسته»، «لحظه قاصدک»، «جای خالی دریا»، «همسران»، «همسایهها»، «تیغ آفتاب» و «بی تو هرگز» نمونهای از فیلمها و سریالهای این بانوی هنرمند از بازیگران زن قدیمی ایران هستند. ریاحی از بازیگران قدیمی ایران در تاریخ 10 دی 1398 به دلیل بیماری سخت پس از تحمل ماهها درد و رنج دار فانی را وداع گفت. شهلا ریاحی از بهترین هنرمندان قدیمی قبل از انقلاب بود.
9. سعید کنگرانی
- سال تولد: 1333-1397
- پیشه: بازیگری و نویسندگی
- مهمترین آثار: در امتداد شب، دایی جان ناپلئون، رضا موتوری، دایره مینا
از بازیگران مرد قبل انقلاب میتوان به سعید کنگرانی اشاره کرد. او با بازی در فیلم «رضا موتوری» فعالیت هنری خود را آغاز کرد. اما فیلم «در امتداد شب» بود که این بهترین بازیگران قدیمی ایران را به شهرت رساند. سعید کنگرانی از بهترین هنرمندان قدیمی قبل از انقلاب تلاش کرد تا بعد از پیروزی انقلاب در فیلمهای مذهبی حضور پیدا کند. او میخواست راه دیگری را در بازیگری امتحان کند. حتی به گفته خودش گزینه علی حاتمی برای نقش جوان عارف در فیلم خاطرهانگیز «مادر» بود، اما این نقش به امین تارخ سپرده شد.
کنگرانی در اوج جوانی به دلیل ممنوعالتصویری ایران را ترک کرد و در میانسالی (50 سالگی) به ایران برگشت. او از جمله بازیگران مرد ایرانی بالای 50 سال بود. پس از بازگشت به ایران در فیلم سینمایی «ازدواج به سبک ایرانی» بازی کرد که از استقبال خوبی برخوردار نشد. او پس از این کار دیگر در هیچ فیلمی بازی نکرد.
سرانجام او در 23 شهریور 1397 به دلیل ایست قلبی دار فانی را وداع گفت. کنگرانی قرار بود در سریال «رقص روی شیشه» بازی کند. چند روزی به شروع تصویربرداری نمانده بود که درگذشت. «پرواز در قفس»، «گرداب» و «سرایدار» دیگر آثار کنگرانی از برترین بازیگران زمان شاه هستند.
10. بهمن مفید
- سال تولد و مرگ: 1321-1399
- پیشه: بازیگر، نوازنده و خواننده
- مهمترین آثار: قیصر، رضا موتوری، طوقی، رقاصه شهر
از بهترین بازیگران قدیمی ایران که با دیالوگهای معروفش به یادماندنی شد میتوان به بهمن مفید اشاره کرد. او پس از پیروزی انقلاب در فیلم «فریاد مجاهد» بازی کرد، اما این فیلم نتوانست رضایت مخاطبین را به دست بیاورد. عده زیادی به حضور او اعتراض کردند. مردم میگفتند یا باید به همه بازیگران قبل از انقلاب اجاره بازی داده شود یا به هیچ کس.
فیلمهای «رشید»، «داش آکل»، «باباشمل»، «قلندر»، «جوجه فکلی»، «تهمت»، «مجازات»، «غرور و تعصب»، «فریادرس»، «تلافی»، «برادرکشی»، «حق و ناحق» و «قدیس» از دیگر آثار این بازیگر پیشکسوت هستند. بهمن مفید سرانجام در تاریخ 26 مرداد 1399 به دلیل بیماری سرطان از دنیا رفت. او از جمله بازیگران مرد قبل انقلاب بود که نتوانست پس از انقلاب فعالیت هنری زیادی کند.
11. سعید راد
- سال تولد: 1323
- پیشه: بازیگر
- مهمترین آثار: خداحافظ رفیق، تنگنا، عقابها، سفر سنگ
سعید حق پرست راد از بهترین بازیگران قدیمی ایران است که او را با نام هنری سعید راد میشناسیم. او پس از انقلاب حدود 6 سال در ایران ماند و فیلمهای پرفروشی را بازی کرد، اما او هم بهمانند برترین بازیگران زمان شاه صلاح را به رفتن از ایران دانست. سعید راد اواخر دهه 70 به ایران برگشت. او فیلم خاطرهانگیز «دوئل» را بازی کرد. به این امید که میتواند مانند آن سالها در صدر فیلمهای سینمایی قرار بگیرد. فیلم سینمایی پرخرج دوئل موفق بود، اما سعید راد پس از آن نتوانست موفقیت زیادی به دست بیاورد.
از فیلمهای سعید راد از بهترین هنرمندان قدیمی قبل از انقلاب میتوان «پروانگی»، «عشق و جنون»، «برزخیها»، «هزار بار مردن»، «دزد سوم»، «خشم و خون»، «کمین»، «مسلخ»، «صبح روز چهارم»، «سرزمین کهن»، «در چشم باد» و «ترور خاموش» را نام برد.
12. حسین گیل
- سال تولد: 1319
- پیشه: بازیگر
- مهمترین آثار: شب فرشتگان، آخرین مبارزه، طوقی، حیدر
حسین گیل از بهترین هنرمندان قدیمی قبل از انقلاب بود اما عاقبت بهخیر شد. این اصطلاحی است که برای این بازیگر پیشکسوت به کار میبرند. او بدنی ورزشکار و چهرهای خشن داشت. به همین دلیل نقشهای بزنبهادر و منفی به او میدادند. حسین گیل در شروع انقلاب به نیروهای انقلابی ملحق شد. او به فنون رزمی آگاهی داشت و به همین دلیل دفاع شخصی را به سرباران آموزش میداد. او راهش را تغییر داد و تصمیم گرفت در کنار رزمندگان انقلابی فعالیت کند. با شروع جنگ ایران و عراق به جبهه رفت و مدت طولانی جنگید.
پس از اتمام جنگ کار هنری را کنار نگذاشت. در چند فیلم به ایفای نقش پرداخت. «مسافران مهتاب»، «فرار بزرگ»، «ساعت فاجعه»، «سالار مردان»، «مکافات»، «دشمن»، «نبرد عقابها»، «بنده خدا»، «طوطی»، «سفر سنگ» و «پلاک» از جمله آثار حسین گیل از برترین بازیگران زمان شاه محسوب میشوند.
سخن پایانی
بازیگران قدیمی توانمند زیادی در فهرست بازیگران ایرانی قبل از انقلاب قرار دارند. برخی از آنها پس از پیروزی انقلاب با شنیدن خبر بازیگران قبل از انقلاب که اعدام شدند برای همیشه از ایران رفتند، اما برخی ماندند و توانستند فیلمهای مختلفی را بازی کنند. در این مقاله سرنوشت برخی از بازیگران پیش از انقلاب را بررسی کردیم. البته در اینجا به بازیگران طنز قبل از انقلاب و بازیگران کودک قبل از انقلاب اشارهای نداشتیم. لطفا نظرات خود را در قسمت دیدگاههای پلازا بنویسید. بازیگر موردعلاقه شما کیست؟
