توکن NFT یا توکن ان اف تی، یک توکن غیرقابل معاوضه و فایل دیجیتال منحصر به فرد است که در یک کیف پول دیجیتال (Ledger) در سرور (Server) ذخیره می‌شود. از این توکن تحت عنوان توکن غیرمثلی هم یاد می‌شود.
توکن غیرمثلی یا توکن غیر قابل تعویض NFT با آپلود کردن یک فایل نظیر یک اثر هنری در بازار مزایده ان اف تی (NFT) ساخته می‌شود. انجام این کار یک کپی از فایل درست می‌کند و به عنوان یک NFT در کیف پول دیجیتال ثبت می‌شود. خرید NFT را می‌توان از طریق ارز رمزنگاری شده انجام داد و حتی آن را دوباره فروخت. از لحاظ موارد استفاده از توکن های غیر قابل معاوضه می‌توان توکن های NFT را برای تبادل کالاهای دیجیتال مانند هنر NFT دیجیتال، ویدئو گیم‌ها یا موسیقی استفاده کرد. با آموزش توکن nft همراه پلازا باشید.
در ویدیوی زیر نیز می‌توانید با «نحوه کارکرد توکنهای غیر قابل معاوضه» آشنا شوید.
آنچه در ادامه می‌خوانید:
توکن NFT چیست؟
مفهوم NFT تحت عنوان توکن غیرمثلی NFT تعریف می‌شود و یک توکن غیر قابل معاوضه است که برای کالاهای دیجیتال بکار می‌رود. NFT مخفف Non-fungible token است. یکی از نخستین پروژه‌های هنری NFT در سال 2017 ساخته شد و تا سال جاری (سال 2021)، بازار توکن های NFT بسیار گسترش یافته؛ به‌طوری که واکنش‌ها نسبت به کربن منتشر شده در اثر تراکنش NFT نیز افزایش یافته است.
اما معنی معنی Non-fungible token چیست؟ توکن غیرقابل معاوضه NFT یک فایل دیجیتال منحصر به فرد است که در یک کیف دیجیتال در سرور ذخیره می‌شود. توکن NFT یک توکن رمزنگاری شده است، اما برخلاف ارزهای رمزنگاری شده مانند بیت کوین و بسیاری از توکنهای شبکه یا توکنهای کاربردی، قابل معاوضه نیست.
نحوه ساخت توکن NFT
فرایند ساخت انواع NFT، مینت کردن (Minting) نام دارد. این پروسه یک آیتم دیجیتال، مثل فایل یک اثر گرافیکی که در کامپیوتر شما است را به یک توکن NFT در بلاکچین تبدیل می‌کند. تقریبا مانند فرایند ساخت سکه‌ها و عرضه کردن آن‌ها. ان‌اف‌تی‌ها نیز پس از ساخته شدن، مینت شده و به این ترتیب دیگر قابل مداخله و تغییر نیستند.
شما فقط کافی است فایل آن اثر را در یک بازار خرید و فروش NFT مثل OpenSea یا Axie Marketplace آپلود کنید و سپس نحوه فروش و قیمت آن را مشخص کنید. البته پیش از اینکه فایل را در این بازارها آپلود کنید باید یک کیف پول رمزارز دیجیتال داشته باشید و فناوری بلاکچینی که می‌خواهید برای NFT استفاده کنید را هم انتخاب کنید.
آپلود اثر هنری با توکن های NFT
یک توکن غیرمثلی NFT با آپلود یک فایل مانند یک اثر هنری در یکی از بازارهای مزایده NFT نظیر بازارهای KnownOrigin یا Rarible یا OpenSea ساخته می‌شود. انجام این کار، یک کپی از فایل را به صورت یک NFT در کیف دیجیتال ثبت می‌کند. این توکن را می‌توان با ارز رمزنگاری شده خرید و فروش کرد. این مسئله منجر به بالا و پایین شدن ارزش توکن های NFT در بازار می‌شود و مالک دسترسی انحصاری به فایل ندارد.
به‌علاوه کسی که کار بخصوصی را به عنوان یک NFT آپلود می‌کند، نیازی نیست ثابت کند که هنرمند اصلی و صاحب آن اثر است و در بسیاری از موارد دیده شده است که آثار هنری برخی هنرمندان بدون اجازه خودشان برای توکن های NFT استفاده شده‌اند.
در ژوئن سال 2017، CryptoPunks به عنوان اولین توکن های غیرقابل معاوضه، توسط استودیو آمریکایی Larva Labs (یک تیم دو نفره متشکل از مت هال و جان واتکینسون) در بلاکچین اتریوم منتشر شدند. دومین پروژه توکن غیرقابل معاوضه مربوط به MoonCatRescue بود. در اواخر سال 2017 پروژه دیگری به نام CryptoKitties منتشر شده و سر و صدای زیادی به راه انداخت و در آخر به یک سرمایه‌گذاری 12.5 میلیون دلاری منجر شد.
قیمت توکن NFT برندها و آثار هنری
برند تاکو بل (Taco Bell) اخیرا کلکسیون NFTacoBell خود را معرفی کرد که شامل پنج تصویرسازی GIF با الهام از تاکو بود و همه در Rarible به فروش رفتند. هر گیف، پنج کپی و در مجموع 25 ان اف تی (NFT) داشت. تیم Allick در Deutsch LA نیز کلکسیون NFT را ساختند که در عرض 30 دقیقه به فروش رفت.
قیمت‌های اصلی 1 دلار، قیمت یک تاکو، تعیین شده بود؛ اما فروش مجدد توکنهای NFT برخی قیمت‌ها را تا 3600 دلار افزایش داد. تاکو بل با هر فروش مجدد 0.1 درصد حق فروش دریافت می‌کند که به بنیاد تاکو بل اهدا خواهد شد. در واقع، مردم با خریدن آن‌ها می‌خواهند احساس نزدیکی بیشتری با یک برند یا یک محصول داشته باشند.
در سال 2018، Rarebits یکی از بازارهای رمز ارز NFT، شش میلیون دلار درآمد داشت. یا به عنوان مثال از سال 2019، نایکی (Nike) حق امتیاز کفش‌های ورزشی NFT مبتنی بر بلاک چین خود تحت عنوان CryptoKicks را در اختیار گرفت.
عرضه توکن های NFT در اپلیکیشن مشترک ان بی ای و Dapper Labs
با توجه به استقبالی که از توکن غیرمثلی NFT شده است، به نظر می‌رسد که یکی از بهترین توکن های غیر قابل تعویض باشد. به‌عنوان مثال، دپر لبز (Dapper Labs) با همکاری ان بی ای (NBA)، یک نسخه بتا از اپلیکیشن مبتنی بر NFT قابل مبادله را در نیمه نخست سال 2020 عرضه کرد. این اپ توکن‌ها را به صورت بسته‌ای می‌فروشد و این بسته‌ها حاوی اطلاعات و فایل‌های چند رسانه‌ای هستند. در اکتبر 2020 گزارش شد که دپر لبز بیش از 230 میلیون دلار فروش ناخالص در این اپلیکیشن داشته است.
در اوت 2020، موزه Crypto Art (MOCA)، رکورد فروش را زد و بزرگ‌ترین خرید توکن NFT یا گران ترین توکن NFT در بازار هنری Nifty Gateway انجام شد. این اثر تحت عنوان «Picasso’s Bull» و به ارزش 55,555.55 دلار فروخته شد؛ فروشی که در نیفتی گیتوی تحت عنوان اوج دنیای هنر توصیف شده و توکن غیرمثلی ان اف تی (NFT) را به عنوان رسانه جدیدی برای هنر تائید کرد. موکا (MOCA) رتبه بیستم در میان 100 فرد برجسته Cointelegraph در بلاکچین 2020 را به خود اختصاص داد.
در فوریه 2021، موزیسینی به نام گریمز (Grimes) توکن‌هایی به ارزش حدود 6 میلیون دلار را به نمایندگی از هنر دیجیتال در نیفتی گیتوی فروخت. در اواخر فوریه 2021، یک NFT برای انیمیشن Nyan Cat در بازار اینترنت به ارزش 600 هزار دلار فروخته شد.
کار هنرمند دیجیتال بیپل (Beeple) تحت عنوان «Everydays: The First 5000 Days» نخستین اثر هنری توکن NFT بود که در فهرست خانه مزایده کریستیز (Christie’s) قرار گرفت و به ارزش 69 میلیون دلار آمریکا در 11 مارس 2021 فروخته شد. نخستین توکن غیرقابل معاوضه NFT که با یک آلبوم کامل وارد مزایده شد، آلبوم «Whale Shark» اثر کلارین نرث (Clarian North) بود که در 4 مارس 2021 منتشر شد.
ایردراپ توکن NFT چیست؟
تا به‌حال حتما برایتان پیش آمده که یک کد تخفیف در پیامک یا ایمیل خود از یک رستوران یا فروشگاه دریافت کنید. ایردراپ توکن NFT نیز چیزی شبیه به همان کدهای تخفیف است. در این حالت فرستندگان، توکن‌ها را به‌صورت رایگان به کیف پول‌های کاربران ارسال می‌کنند تا توجه افراد بیشتری را به یک برند یا سرویس خاص جذب کنند.
ایردراپ توکن ان اف تی، ممکن است به دلایل مختلفی به کاربران ارسال شود. مثلا ممکن است یک NFT به‌خصوص داشته باشید و یک ایردراپ NFT دریافت کنید که به نحوی تبلیغ یک برند را می‌کند یا از شما می‌خواهد که در یک کمپین تبلیغاتی شرکت کنید. ممکن هم هست یک NFT را اصلا به‌صورت رایگان به‌شما هدیه کنند.
ایردراپ های توکن NFT، ممکن است در آینده ارزش بسیار زیادی پیدا کنند. برای مثال کاربرانی که NFT های کلوب Bored Ape Yacht را داشتند، از طریق ایردراپ، انواع مختلفی از توکن Mutant Serum را دریافت کردند. آن هم به‌صورت رایگان. پس از مدت کوتاهی هرکدام از این توکن‌ها با قیمت 3 اتریوم (حدود 6 هزار دلار) در بازارهای خرید و فروش NFT، به‌فروش می‌رسیدند.
البته تمام ایردراپ‌های NFT چنین قیمتی پیدا نمی‌کنند. برخی از آن‌ها ممکن است اصلا هیچ ارزش مادی نداشته باشند و حتی برخی آن‌ها هم ممکن است کلاه‌برداری باشند. اگر یک NFT به‌صورت تصادفی در کیف پول شما ظاهر شد و نمی‌دانستید سر و کله‌اش از کجا پیدا شده، باید احتیاط زیادی کنید و اصلا فکر فروختن یا معاوضه آن را نکنید.
تفاوت توکن قابل معاوضه با توکن NFT
توکنهای قابل معاوضه متشکل از ارزهای رمزنگاری شده مانند بیت کوین (BTC) و اتریوم (Ethereum) و ارزهای معمولی مانند دلار آمریکا یا یورو است. توکن های غیر قابل تعویض NFT دارایی‌های منحصر به فردی هستند و ارزش آن‌ها با هم برابر نیست. به عبارت بهتر ارزش یک دلار برابر با یک دلار است، اما ارزش یک NFT ممکن است با NFT دیگر برابر نباشد.
ارزش یک توکن NFT براساس میزان استقبال مردم از آن و تمایل آن‌ها به خرید آن معمولاً با استفاده از ارزهای رمزنگاری شده‌ای مانند ETH تعیین می‌شود. اگر از آیتمی مانند نخستین توئیت استقبال زیادی شود، ارزش آن به همان اندازه بالا می‌رود. هر چه تعداد کمتری از آن آیتم وجود داشته باشد، منحصر به فردتر می‌شود و در نتیجه احتمال افزایش ارزش آن هم بیشتر می‌شود.
کاربرد توکن های غیرقابل معاوضه NFT
مالکیت و هویت منحصر به فرد یک توکن غیرقابل معاوضه از طریق کیف پول دیجیتال بلاک چین قابل رسیدگی و تائید است. هنر، یکی از کاربردهای اولیه NFT و هدف از آن فراهم کردن مدرکی برای اثبات اصالت و مالکیت هنر دیجیتال بوده است. هنرمند می‌تواند یک یا تعداد بیشتری از توکن های NFT کارهای هنری خود را بفروشد و با این حال حق کپی رایت کار ارائه شده توسط توکن NFT را برای خود حفظ کند.
از توکن های NFT همچنین می‌توان برای دارایی‌های داخل بازی که توسط گیمر کنترل می‌شوند، استفاده کرد. توکنهای NFT امکان تبادل دارایی‌های داخل بازی در بازارهای شخص ثالث را بدون اجازه سازنده بازی فراهم می‌کنند.
ویژگی های توکن NFT
یکی از مزایای توکن های غیرقابل معاوضه این است که به عنوان گواهی دیجیتال مالکیت برای دارایی‌های دیجیتال عمل می‌کنند. اساساً قراردادی هوشمند است که با استفاده از رمزنگاری متن باز ساخته می‌شود. رمزنگاری متن باز را می‌توان از پلتفرم‌هایی مانند GitHum یافت و برای امنیت کالای دیجیتال استفاده کرد.
پس از رمزنگاری، کد ضرب می‌خورد یا به صورت دائمی به شکل توکن در یک بلاک چین مانند Ethereum منتشر می‌شود. بعضی از اشکال رایج توکن NFT عبارتند از فایل‌های JPEG، فایل‌های GIF، ویدئوها و البته توئیت‌ها. در واقع هر دارایی دیجیتالی را که سازنده آن می‌خواهد منحصر به فرد شود، مانند مقالات یا بلیط‌های رویدادها را می‌توان به شکل یک NFT درآورد.
روش خرید توکن های NFT
نحوه خرید NFT به این صورت است که به محض اینکه این توکن خریده شد، مالک آن از حق دیجیتال فروش مجدد، توزیع یا مجوز دادن به دارایی دیجیتال برخوردار می‌شود. نکته مهمی که باید توجه داشت این است که سازنده می‌تواند محدودیت‌هایی را در کد یا رمزنگاری NFT برای نحوه استفاده از آن برنامه‌ریزی کند. محدودیت‌هایی مانند عدم نمایش آن دارایی در یک پلتفرم بخصوص مانند یک شبکه تلویزیونی.
سازندگان آثار NFT همچنین این امکان را دارند که از تراکنش‌های فروش در آینده هم حق امتیاز دریافت کنند. NFT می‌تواند نوعی سرمایه‌گذاری مالی، یک خرید هیجانی و یا یک کالای کلکسیونی باشد یا حتی خریدار از طریق آن بتواند احساس نزدیکی بیشتری با سازنده NFT مانند یک هنرمند یا یک برند داشته باشد. مانند افرادی که کارت‌های بیسبال یا کفش‌های ورزشی را جمع‌آوری کرده و کلکسیون می‌سازند.
هنرمندانی که از کارهای هنری دیجیتال خود، توکن غیرقابل معاوضه می‌سازند، دسترسی انحصاری یک کانال خصوصی گفتمان را در اختیار خریداران قرار می‌دهند و فقط خریداران توکن های NFT آن هنرمند به این کانال دسترسی دارند. به این ترتیب یک کلاب انحصاری برای خریداران توکنهای NFT آن هنرمند تشکیل می‌شود.
توکن NFT چگونه تائید می شود؟
کد NFT دارای امضای سازنده آن کالا یا آیتم است و این امضا، توکن را در هر سرور، مرورگر یا پلتفرمی احراز هویت می‌کند و آن را به شیوه‌ای غیرمتمرکز قابل تائید می‌کند. در نتیجه هیچ نهادی مسئولیت میزبانی توکن ان اف تی را بر عهده ندارد. به‌عنوان مثال اگر یک NFT با یک بلیط کنسرت ساخته می‌شود، لازم نیست آن بلیط از طریق پلتفرم فروش بلیط مانند تیکت مستر (Ticketmaster) تائید شود و از طریق هر بلاکچینی قابل تائید است.
سه بلاکچین اصلی برای ساختن توکنهای NFT عبارتند از اتریوم، دپر لبز فلو (Dapper Lab’s Flow) و پلکادات (Polkadot). و سه بازار اصلی برای خرید و فروش توکنهای NFT عبارتند از اوپن سی (OpenSea)، ریریبل (Rarible) و نیفتی گیتوی (Nifty Gateway).
کاستی های توکن غیرقابل معاوضه NFT چیست؟
سیستم فعلی ارز رمزنگاری شده و تراکنش‌های توکن غیرمثلی NFT از جنبه زیست‌محیطی بسیار ناپایدار هستند. به‌عنوان مثال یک تراکنش ارز رمزنگاری شده به اندازه 700 هزار تراکنش ویزا (Visa) انرژی مصرف می‌کند؛ زیرا بلاک چین و ارزهای رمزنگاری شده از طریق الگوریتمی به نام Proof-of-Work (PoW) کار می‌کنند و تحت عنوان «هزینه زیست‌محیطی نامعقول» از آن یاد می‌شود.
از طرف دیگر، یک NFT ضرب دیده حتی از آن الگوریتم هم بدتر است؛ زیرا ساخت، خرید، فروش، فروش مجدد و ذخیره همه با هم چندین تراکنش را در پی دارد و این‌ها به مصرف انرژی نیاز دارند. به طور میانگین رد پای کربن یک NFT به اندازه مصرف برق بیش از یک ماهِ یک شهروند اروپایی است و برابر با 1000 کیلومتر رانندگی یا 2 ساعت پرواز، گازهای گلخانه‌ای منتشر می‌کند.
توکنهای NFT از لحاظ امنیتی نیز کاستی‌هایی دارند از جمله:
- کپی رایت: برای مثال شخصی سعی می‌کند برای یک دارایی دیجیتال، NFT بسازد، در حالی که خودش سازنده آن دارایی نیست.
- عدم وجود یک راه حل دائمی برای ذخیره: پس از خریدن یک توکن غیرقابل معاوضه NFT، محتوا نه در بلاک چین، بلکه در یک سرور (Server) ذخیره می‌شود و این امکان وجود دارد که سهواً حذف شود.
اما به هر حال با توجه به چند میلیون دلار توکن های NFT گریمز یا فروش Nyan Cat به نظر می‌رسد که این توکن غیرقابل معاوضه یا توکن غیرمثلی نسبتاً موفق عمل کرده است.
جمع بندی
در واقع توکن NFT یک توکن غیرقابل معاوضه یا توکن غیرمثلی است و در یک کیف پول دیجیتال در سرور ذخیره می‌شود. هدف اصلی توکن های NFT هنر دیجیتال بوده و برای دارایی‌های داخل بازی‌ها و تبادل آن‌ها توسط گیمرها هم مناسب است. البته آیتم‌های دیگری هم مانند بلیط کنسرت یا حتی توئیت‌ها با این توکن‌ها مبادله می‌شوند. در این مطلب تلاش کردیم با بررسی توکن ان اف تی، شما را با این معفوم نوپا بیشتر آشنا کنیم. لطفاً نظرات خود را در مورد اینده ارز NFT در بخش دیدگاه‌های پلازا با ما در میان بگذارید.