عباس معروفی نویسنده شهیر ایرانی در سن 65 سالگی درگذشت. در اینجا میتوانید زندگینامه کامل این هنرمند را بخوانید.
عباس معروفی نویسنده و شاعر ایرانی مقیم آلمان بود. این رمان نویس و خبرنگار ایرانی در رشته هنرهای دراماتیک از دانشگاه تهران فارغالتحصیل شد و اولین اثر منتشر شده از وی مجموعه داستانهای کوتاه به نام «به سوی خورشید» بود. همچنین نمایشنامههایی به قلم معروفی به روی صحنه رفته است. او فعالیتش را تحت نظر هوشنگ گلشیری و محمدعلی سپانلو شروع کرد و در دهه 60 بعد از انتشار رمان سمفونی مردگان در حیطه ادبیات ایران به شهرت رسید. متاسفانه دیروز، 10 شهریور 1401، این هنرمند گرانقدر ایرانی از دنیا رفت. در اینجا میتوانید با زندگینامه و کتابهای عباس معروفی بیشتر آشنا شوید.
فهرست مطالب:
بیوگرافی عباس معروفی
عباس معروفی زاده 27 اردیبهشت سال 1336 در تهران بود و در تاریخ 10 شهریور 1401 و در سن 65 سالگی در آلمان از دنیا رفت. او دیپلم ریاضی و فیزیک از دبیرستان مروی داشت و در رشته ادبیات دراماتیک در دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران تحصیل کرده بود. معروفی حدود 11 سال در دبیرستانهای مختلف به تدریس ادبیات مشغول بود.
«روبروی آفتاب» اولین مجموعه داستان معروفی بود که در سال 1359 در تهران منتشر شد. در همان زمان داستانهای او نیز در مطبوعات مختلف به چاپ میرسید، اما بعد از انتشار رمان «سمفونی مردگان» به عنوان نویسندهای حرفهای شناخته شد.
از کانون نویسندگان تا مجله گردون
عباس معروفی همواره در طول زندگیاش درگیر فعالیتهای سیاسی و اجتماعی بوده است. در سال 1360 و بعد از پلمپ شدن ساختمان کانون نویسندگان ایران توسط دادستانی، او زیر نظر اعضای هیئت دبیران کانون، یعنی احمد شاملو، هوشنگ گلشیری، باقر پرهام، محمد محمدعلی و محمد مختاری، پلمپ را شکست تا اسناد کانون را به جای امنی برساند.
در سال 1366 معروفی مدیر اجراهای صحنهای، مدیر ارکستر سمفونیک تهران و مدیر و روابط عمومی بود و در همین زمان بیشتر از 500 کنسرت موسیقی از هنرمندان مختلف را به روی صحنه برد. به علاوه، سردبیری مجله موسیقی آهنگ را نیز در همین دوران بر عهده داشت. در سال 1369 مجله ادبی گردون توسط معروفی تاسیس شد و خودش هم سردبیری آن را بر عهده داشت. اما در نهایت این مجله توقیف شد.
فعالیت های خارج از ایران
بعد از توقیف مجله گردون، عباس معروفی مجبور شد ایران را ترک کند. او ابتدا به پاکستان و سپس به آلمان رفت و در همان جا ماندگار شد. او در آلمان برای گذران زندگی به کارهای مختلفی مشغول شد: مدتی مدیر خانه هاینریش بل و مدتی مدیر شبانه یک هتل بود. او سپس «خانه هنر و ادبیات هدایت» را تاسیس کرد که بزرگترین کتابفروشی ایرانی در اروپا بود. او در همین کتابفروشی کلاسهای داستاننویسی نیز برگزار میکرد. همچنین چاپخانه و نشر گردون نیز در همین مکان تاسیس شد و تا کنون بیش از 300 عنوان کتاب در آنجا منتشر شده است. همچنین سه جایزه ادبی قلم زرین گردون، قلم زرین زمانه و جایزه ادبی تیرگان را بنیان گذاشته است.
درگذشت و بیماری عباس معروفی
معروفی در شهریور ماه 1399 در صفحه اینستاگرامش از ابتلای خود به بیماری سرطان خبر داد. این نویسنده با نقلقول جملهای از مرحوم سیمین دانشور، نویسندهی محبوب کشورمان این خبر ناراحتکننده را منتشر کرد. معروفی در صفحه اینستاگرام خود نوشت:
سیمین دانشور به من گفت: «غصه یعنی سرطان! غصه نخوری یکوقت، معروفی!»
و من غصه خوردم.
اینجا در بیمارستان شریته برلین، حالا یازده جراحی را پشت سر گذاشتهام، از دوشنبه وارد مرحله پرتو درمانی میشوم؛ در تونلی تاریک به نقطههای روشنی فکر میکنم که اگر برخیزم، هفت کتاب نیمهکارهام را تمام کنم و باز چند تا درخت بکارم.
هفت جراح و متخصص زبده عمل جراحی را انجام دادند. جراح فک و دهان گفت: «بدن شما چهل ساله است، هیچ بیماری و خللی در تن شما نیست؛ سرطان لنفاوی هم یک بدبیاری بوده. پش گِهبت.»
گفتم: «در طب ایرانی به این بدبیاری میگویند غمباد.»
خندید.
متاسفانه در تاریخ 10 شهریور 1401 این هنرمند در سن 65 سالگی درگذشت.
بهترین رمان های عباس معروفی
در این قسمت چند تا از معروفترین و بهترین کتابهای این نویسنده با استعداد را معرفی میکنیم.
سمفونی مردگان
- سال انتشار: 1368
- ناشر: انتشارات ققنوس
سمفونی مردگان احتمالا معروفترین کتاب عباس معروفی است. داستان این رمان درباره خانوادهای سنتی و مرفه به نام اورخانی است که در اردبیل زندگی میکنند و مغازهای بزرگ در بازار آجیلفروشها دارند. یوسف، آیدین، آیدا و اورهان چهار فرزند این خانواده هستند که داستان حول محور آنها میچرخد. سمفونی مردگان به زبانهای انگلیسی، آلمانی، عربی و ترکی ترجمه و منتشر شده است. برخی منتقدان این کتاب معروفی را با رمان «خشم و هیاهو» از ویلیام فاکنر مقایسه کردهاند.
بخشی از کتاب:
«دود ملایمی زیر طاقهای ضربی و گنبدی کاروانسرای آجیلفروشها لمبر میخورد و از دهانه جلوخان بیرون میزد. ته کاروانسرا چند باربر در یک پیت حلبی چوب میسوزاندند و گاه اگر جرئت میکردند که دستشان را از زیر پتو بیرون بیاورند تخمه هم میشکستند. پشت سرشان در جایی مثل دخمه سه نفر در پاتیلهای بزرگ تخمه بو میدادند. دود و بخار به هم میآمیخت، و برف بند آمده بود…»
سال بلوا
- سال انتشار: 1371
- ناشر: انتشارات ققنوس
دومین رمان بلند معروفی با نام سال بلوا بین سالهای 1368 تا 1371 نوشته شد. در این رمان اسطوره و دنیای امروز با هم درآمیخته میشوند. بعدتر معروفی سال بلوا را در نشر گردون نیز چاپ کرد. سال بلوا یک روایت عاشقانه از داستان زنی است که مجبور میشود میان عشق و شهرت یکی را انتخاب کند.
بخشی از کتاب:
«دار سایه درازی داشت. وحشتناک و عجیب. روزها که خورشید برمیآمد، سایهاش از جلو همه مغازهها و خانههای خیابان خسروی میگذشت. سایه مردی که در برابر نور گردسوز پاهایش را از هم باز کرده و بالا سر آدم ایستاده است. شبها شکل جانوری میشد که صورتش را روی ستون یادبود گذاشته و دستهایش را از دو طرف حمایل کرده است. شکل یک جانور خیس که آویختهاندش تا خشک شود و قطره قطره آبچکان تا صبح به گوش میرسید. انگار کسی را که دار زدهاند خونش قطره قطره در حوض میریزد، یا اشکهایش بر صورتش سُر میخورد و از چانهاش فرو میافتد…»
فریدون سه پسر داشت
- سال انتشار: 1382
- ناشر: به صورت آزاد بر روی اینترنت منتشر شده است
فریدون سه پسر داشت اولین کتاب عباس معروفی بود که او به صورت رایگان روی اینترنت قرارش داد. البته نسخههای چاپ شده و زیرزمینی آن نیز در تهران منتشر شد. قصه این رمان بر اساس سرگذشت واقعی یکی از مبارزان سیاسی به نام مجید امانی نوشته شده است. داستان آن در زمان انقلاب سال 57 میگذرد. این کتاب چهار فصل دارد که هر فصل آن روایتی از زندگی افراد خانواده امانی است.
بخشی از کتاب:
«شاید همه چیز با مرگ ناصری آغاز شد. دیشب مغزش از کار افتاد. «ملاقات ممنوع» روی در را برداشتهاند، هیچ ملاقاتکنندهای نیست. عبدالناصر ناصری آرام روی تخت خوابیده، لولهها از بینیاش گذشتهاند، و تصویر مونیتور سمت راستش میپرد. نورهای عمودی پنجره که به سختی از لای پردهی ضخیم میگذرند، او را قطعه قطعه نشان میدهند. دو دستش را روی سینهاش گذاشتهاند، با چشمهای بسته، خط ابروهای ملایم، مژههای تابیدهی بلند، و ریش شانهخوردهی خاکستری، یکی سیاه یکی سفید. ناصری آرام گرفته است…»
نام تمام مردگان یحیاست
- سال انتشار: 1397
آخرین رمان بلند معروفی در سال 1397 با نام نام تمام مردگان یحیاست منتشر شد. داستان این رمان درباره هیزم شکنی به نام داور است که شش فرزند به نامهای یحیا، مسیحا، اسماعیل، ابراهیم، میکائیل و نورسا دارد. او در طول کتاب، یک به یک فرزندانش را از دست میدهد.
بخشی از کتاب:
«آدمی که با تبر عشق دو نیم شده باشد، همیشه نیمیش هست و نیمیش نیست. بدبختی اینجاست که نمیداند نیمهی زنده کدام است. نیمهی مرده کدام. مثل ماهی بر خاک آب آب میکند. هست ولی مرده. نیست ولی آب آبش تمام نشده. بیگانه است. تنها و بی خود تمام دنیا را که بهش بدهند باز دستهاش دنبال نیمه دیگرش میگردد. دنبال خودش که در دیگری جا گذاشته. دنیا را که وجب به وجب بگردد هزار سوزن گمشده را پیدا میکند، خود گمشده در نیمهاش را پیدا نمیکند. میداند کجا جا مانده و خوب میداند چرا…»
فهرست همه آثار عباس معروفی
از معروفی چندین رمان، نمایشنامه، مجموعه داستان و کتاب شعر منتشر شده است. دو کتاب شعر عباس معروفی عبارتند از «نامههای عاشقانه و منظومه عینالقضات وعشق» (2011) و «چهل سالهتر از پیامبر» (2018). کتاب های ممنوعه عباس معروفی نیز تقریبا شامل همه کتابهای او میشوند و آثارش اجازهی انتشار نداشتهاند.
در جدول زیر میتوانید فهرست رمانهای این نویسنده را مشاهده کنید.
| سال انتشار | نام رمان |
|---|---|
| 1368 | سمفونی مردگان |
| 1371 | سال بلوا |
| 1381 | پیکر فرهاد |
| 1382 | فریدون سه پسر داشت |
| 1388 | ذوب شده |
| 1389 | تماما مخصوص |
| 1397 | نام تمام مردگان یحیاست |
در جدول زیر میتوانید فهرست مجموعه داستانهای این نویسنده را مشاهده کنید.
| سال انتشار | نام مجموعه داستان |
|---|---|
| 1359 | روبروی آفتاب |
| 1365 | آخرین نسل برتر |
| 1371 | عطر یاس |
| 1382 | دریاروندگان جزیره آبیتر |
| 1397 | شاهزاده برهنه |
| 2015 | چرخ گردون (با گلریز عباس پور) |
| 2015 | کتاب دوم (با گلریز عباس پور) |
در جدول زیر میتوانید فهرست نمایشنامههای این نویسنده را مشاهده کنید.
| سال | نام نمایشنامه |
|---|---|
| 1361-1362 | تا کجا با منی |
| 1361 | آن شصت نفر، آن شصت هزار |
| 1365 | ورگ |
| 1366 | دلی بای و آهو |
| 1382 | آونگ خاطرههای ما |
| 1397 | و خدا گاو را آفرید |
در جدول زیر میتوانید فهرست کتابهای شعر این شاعر را مشاهده کنید.
| سال انتشار | نام کتاب شعر |
|---|---|
| 2011 | نامههای عاشقانه و منظومهی عینالقضات و عشق |
| 2018 | چهل ساله تر از پیامبر |
جوایز عباس معروفی
در جدول زیر میتوانید فهرست جوایز و افتخارات این هنرمند را مشاهده کنید.
| سال | عنوان جایزه |
|---|---|
| 1996 | جایزه هلمن هامت (مشترکا با هوشنگ گلشیری) |
| 1966 | جایزه روزنامهنگار آزاده سال، اتحادیه روزنامهنگاران کانادا |
| 2001 | جایزه بنیاد انتشارات ادبی فلسفی سور کامپ، برای رمان سمفونی مردگان |
| 2002 | جایزه بنیاد ادبی آرنولد تسوایگ |
کلام آخر
در اینجا با بیوگرافی کامل عباس معروفی همراه شما بودیم. شما بیشتر کدام یک از رمانهای او را دوست دارید؟ بهترین کتاب اشعار عباس معروفی کدام کتاب اوست؟ متاسفانه این هنرمند در سن 65 سالگی در آلمان درگذشت. روحش شاد و یادش گرامی باد.