قابلیت Direct to Cell استارلینک یکی از قابلیتهای مهمی است که خیلی وقت است کاربران منتظر آن هستند و ظاهرا این اتفاق در حال افتادن است و بالاخره استارلینک این کار را انجام داده است. در این مقاله از پلازا میخواهیم در این خصوص با هم صحبت کنیم.
مدت زیادی است که مردم جهان و به طور خاصی مردم ایران منتظر این هستند که ببینید آیا اینترنت ماهواره ای که ایلان ماسک از آن سخن میگوید و میتواند بدون دخالت هیچ ابزاری و صرفا با یک گوشی موبایل معمولی ما را به اینترنت آزاد جهانی متصل کند، راه میافتد و اجرای آن به عمر ما قد میدهد یا نه! ظاهرا این امکان توسط استارلینک در حال آزمایش است و ماهوارههایی که این قابلیت را داشته باشند اکنون در حال حرکت در آسمان بالای سرمان هستند. Direct to Cell استارلینک نامی است که روی این پروژه گذاشته شده است و قرار است این کار را با ارائه یک بستر LTE انجام دهد که هر کدام از ماهوارهها را تبدیل به یک برج مخابراتی با پوشش بسیار وسیع میکند.
در این مقاله میخواهیم با هم به بررسی قابلیت Direct to Cell استارلینک بپردازیم و ببینیم موفقیتهایی که به دست آورده است تا چه اندازه مهم بوده و در کنار آن با چه چالشهایی مواجه است. برای این منظور لازم است ابتدا کمی در مورد خود استارلینک و کاری که قصد دارد انجام دهد صحبت کنیم.
فهرست مطالب
استارلینک و سرویسهای آن
پروژه استارلینک از آن سرویسهایی است که در یکی دو سال گذشته انقدر سر و صدا به پا کرده است که دیگر همه آن را میشناسند و می دانند قرار است چه کاری انجام دهد. اما بهتر است کمی در مورد آن صحبت کنیم تا سوءتفاهمها رفع شده و قبل از ادامه بررسی Direct to Cell استارلینک به یک درک مشترک در مورد خود استارلینک و کاری که میخواهد انجام دهد برسیم.
در این مورد باید گفت استارلینک نام پروژه ای برای ارائه اینترنت از طریق ماهواره است که توسط شرکتی به نام SpaceX راه اندازی شده و در اختیار کاربران قرار میگیرد. این شرکت برای اولین بار از سال ۲۰۰۲ پایه ریزی شد و ایلان ماسک و تام میولر دو بنیانگذار اصلی آن به شمار میروند. دو سال بعد از راه اندازی این شرکت، یعنی در سال ۲۰۰۴، شرکت اسپیس ایکس اعلام کرد که قصد دارد راهی برای ارائه اینترنت از طریق ماهواره به سراسر جهان پیدا کند و زمزههای این کار از آن زمان آغاز شد. البته باید گفت که تحقیقات در این خصوص از چند سال قبل آغاز شده بود.
اسپیس ایکس برای اولین بار در سال ۲۰۱۵ رسما استارلینک را به عموم معرف کرد و گفت که ارائه اینترنت ماهواره ای به کاربران امکان پذیر میباشد و خبر از شروع توسعه جدی این طرح داد. از سال ۲۰۱۶ تا سال ۲۰۱۹ یک تیم حرفه ای ۶۰ نفره متشکل از مهندسان کارکشته روی این طرح کار کردند و سرانجام در سال ۲۰۱۹ تعداد ۶۰ ماهواره برای این طرح به فضا پرتاب شده و در مدار قرار گرفتند.
بعد از مدت دو سال یعنی در سال ۲۰۲۱ استارلینک به صورت کامل به بهره برداری رسید و خیلی از کاربران توانستند از آن استفاده کنند. در واقع برای بهره گیری از این سرویس میتوان با خرید تجهیزات آن و مستقر کردن آنها اینترنت ماهواره ای ایده آل و خوبی را راه اندازی کرد. البته که خرید همین تجهیزات و راه اندازی آن و نگهداری از آن دردسرهای زیادی را برای ما دارد. اما یکی از ادعاهایی که همیشه اسپیس ایکس به دنبال آن بوده است ارائه بی دردسر اینترنت است، به طوری که بتوان بدون خرید تجهیزاتی خاص و با همین دستگاههایی که داریم این سرویس را داشته باشیم. اینجاست که Direct to Cell استارلینک وارد میدان میشود!
در بخش بعدی به بررسی اینکه Direct to Cell استارلینک دقیقا چه کاری را انجام میدهد و چطور کار میکند میپردازیم.
Direct to Cell استارلینک چیست؟
سرویس Direct to Cell استارلینک یکی از قابلیتهای ارائه شده توسط اسپیس ایکس و سرویس استارلینک است که میتواند اتصال بدون واسطه تلفنهای همراه 4G را با اینترنت ماهواره ای برقرار کند. در این نوع از ارتباط گوشی شما صرف نظر از اپراتور تلفن همراه و سیم کارتی که دارید، بدون نیاز به هیچ تجهیزاتی و بدون نیاز به نصب برنامه ای خاص میتواند به شبکه استارلینک متصل شود.
این قابلیت یکی از رویا پردازیهای بزرگ استارلینک بود که با آزمایش آن در ۲۶ فوریه مخص شد که این کار امکان پذیر بوده و تحقق یافته است. البته باید گفت تا جایی که همین الان بتوانیم گوشی خود را برداری و به اینترنت ماهواره ای وصل شویم، راه زیادی مانده است و هنوز این اتفاق نیفتاده است، اما آزمایش این طرف موفقیت آمیز بود و اکانت اسپیس ایکس اولین توییت خود با استفاده از اینترنت ماهواره ای را در ساعت ۹:۳۰ صبح روز ۲۶ فوریه در شبکه اجتماعی ایکس پست کرد:
جریان راه اندازی Direct to Cell استارلینک از این قرار است که در روز پنجشنبه ۲۳ فوریه ۲۰۲۴، موشک ماهواره بر فالکون ۹، به هوا بلند شد و در طی یک پرتاب موفق، ۵۰ ماهواره استارلینک را در مدار زمین قرار داد. ۶ دستگاه از این ماهوارهها را دستگاههای جدید V2 Mini تشکیل داده بودند که از ورژنهای قبلی قوی تر بوده و آنتنهای قدرتمند تری در آنها استفاده شده است. این ۶ ماهواره توانستند Direct to Cell استارلینک را راه اندازی کرده و به صورت آزمایشی و موفق با زمین ارتباط بگیرند.
این ماهوارهها توانستند پیامهای متنی، صوت و دیتا را از طریق ارتباط LTE با گوشیهایی روی زمین انتقال دهند. در واقع شبکههای 4G، هدف استارلینک برای Direct to Cell بوده است. البته ساخت و راه اندازی این شبکه روی سایر شبکهها می میتواند ساده تر باشد، اما هدف این است که همه کاربران بتوانند بدون تغییرات از آن استفاده کنند و برای همین منظور این شبکهها که در حال حاضر پر تعداد ترین شبکه است و بیشتر کاربران از آن استفاده میکنند، هدف استارلینک قرار گرفته است. این موضوعی است که ایلان ماسک هم در مصاحبههای خود روی آن تاکید داشته و ظاهرا حاضر نیست برای راحتی کار تعداد کاربرانی که میتواند پوشش دهد را کم کند.
پیامهایی که Direct to Cell استارلینک ارائه داد و به صورت آزمایشی ارسال کرد، توسط گوشیهایی با اپراتورهای T-Mobile دریافت شده بودند. این اپراتور یکی از چند اپراتور همکار با اسپیس ایکس است که در این پروژه به استارلینک کمک کرده اند. در بخش بعدی ادامه بیشتر در مورد این اپراتورها صحبت خواهیم کرد
اپراتورهای همکار در پروژه Direct to Cell استارلینک
وقتی شرکتی با حد و اندازههای اسپیس ایکس پروژه ای به این بزرگی را شروع میکند و این همه وقت و انرژی و هزینه را برای آن در نظر میگیرد، مطمئنا بار را یک تنه به دوش نمیکشد و از کسانی که در این کار تجربه دارند هم کمک میگیرد. شرکتهای زیادی از کشورهای مختلف دنیا هستند که در پروژه Direct to Cell استارلینک فعالیت دارند و بخشی از کار را انجام میدهند.
مهمترین اپراتورهایی که در حال حاضر با اسپیس ایکس روی Direct to Cell استارلینک کار میکنند این موارد هستند:
- T-Mobile: اپراتور آلمانی حرفه ای ارائه دهنده خدمات موبایل که در انتقال پیامهای آزمایشی Direct to Cell استارلینک هم نقش داشت؛
- Rogers Wireless: اپراتور موبایل کانادایی که به ارائه خدمات ارتباطی بیسیم در کل کانادا میپردازد و یکی از بزرگترینهای آمریکای شمالی به حساب میآید؛
- Optus: اپراتور بزرگ استرالیایی مستقر در سیدنی که مالکان آن شرکتهای چند ملیتی سنگاپوری هستند؛
- One NZ: وان نیوزیلند شرکت بزرگ مخابراتی در نیوزیلند است که در حدود ۴۰ درصد از ارتباطات موبایل در این شرکت را بر عهده دارد و از بزرگترینهای این حوزه به حساب میآید؛
- KDDI: شرکت مخابرات ژاپنی است که زیرساختهای تلفن ثابت، موبایل، اینترنت، تلویزیونهای دیجیتال و… را ارائه میدهد و یکی از شرکتهای بزرگ این کشور به حساب میآید.
- Salt Mobile SA: کمپانی مخابراتی و اپراتور سوئیسی است که تخصص آن خدمات موبایل و همینطور فیبرهای نوری میباشد.
همانطور که میبینید برای راه اندازی این سیستم خیلی از اپراتورها و شرکتهای مخابراتی هم پیش قدم شده اند که نشان از آینده خوب آن دارد. در ادامه خواهیم دید که ساختار Direct to Cell استارلینک چطور است و ویژگیهای تکنیکی آن چیست.
روش کاری Direct to Cell استارلینک چطور است؟
این موضوع که بتوانید در هر جایی و هر لحظه از طریق آسمان به اینترنت دسترسی داشته باشیم و تازه این اتفاق روی همین گوشی قدیمی که الان داریم امکان پذیر باشد، آنقدر رویایی است که خیلی از کسانی که کمی از سخت افزار کامپیوتری و شبکهها و ساختار اینترنت اطلاع داشته باشند، میدانند چقدر این کار میتواند مشکل و دور از ذهن باشد. اما باید گفت که استارلینک واقعا این کار را انجام داده است و در اینجا قرار است با هم کمی از پیچیدگیهای تکنیکی آن را باز کنیم. البته قرار نیست مسائل عجیب غریب و پیچیده را بررسی کنیم و همین که بدانیم روند کار به چه صورت است برای ما کفایت میکند.
تصویر زیر یک نمای کلی از روش کاری Direct to Cell استارلینک است که توسط خود اسپیس ایکس ارائه شده است:
همانطور که میبینید در این تصویر ۵ المان اصلی وجود دارد:
- سرویسهای ارتباطی عادی (شبکههای فعلی)
- اپراتور ارائه دهنده خدمات همراه (شرکای خود استارلینک)
- تجهیزات زمینی شبکه استارلینک
- ماهوارههای استارلینک
- گوشیهای تغییر نیافته و با وضعیت فعلی کاربران
اصلی ترین کاری که اینجا انجام میشود، فراهم کردن ارتباط بین ماهواره و گوشی است. در اینجا این ارتباط بر عهده آنتنهای قدرتمند V2 Mini خواهد بود. این ماهوارهها میتوانند بعد از دریافت اطلاعات موبایلها، آنها را با ایستگاههای زمینی و یا با سایر ماهوارههای استارلینک رد و بدل کنند. این اطلاعات در نهایت به ایستگاههای زمینی استارلینک میرسد. در اینجا یک اپراتور پارتنر و همکار هم برای کار با سیستم نیاز است که بتواند سرویسها را کنترل کرده و به سایر روشهای ارتباط دسترسی داشته باشد. این پارتنر در آزمایشهایی که انجام شده است، T-Mobile بود که در بخش قبل هم به آن اشاره کردیم.
نکته مهمی که در اینجا وجود دارد این است که تمامی این عملیات به صورت بیسیم و ماهواره ای انجام نمیشود که آن را دور از ذهن کند. باید گفت بیشتر کار روی بستر همان شبکههای عادی انجام شده و استارلینکی که در حال حاضر موجود است نیز میتواند به آن کمک کند. در واقع ایده استفاده از ماهوارههای قدیمی تری که وجود داشته، میتواند بخش بزرگی از نیازهای Direct to Cell استارلینک را به زیرساخت رفع کند. در اینجا تنها مشکلی که میتواند بحرانی باشد برقرای ارتباط از ماهواره به آنتن موبایل است که آن هم با کمک v2 miniها حل شده است. البته باز هم چالشهایی وجود دارد که در بخش بعدی در مورد آنها صحبت میکنیم.
چالشهای پیش روی Direct to Cell استارلینک
هرچند Direct to Cell استارلینک اولین پیام خود را با موفقیت مخابره کرده و ۶ ماهواره با کارکرد درست در آسمان دارد، اما هنوز تا تجاری سازی راه درازی مانده است و باید گفت مشکلات زیادی در این مسیر وجود دارد که تازه اسپیس ایکس باید برای آنها دنبال راه حل باشد. در این بخش از مقاله میخواهیم در مورد این مشکلات و راه حلهای احتمالی آنها با هم صحبت کنیم.
اگر بخواهیم مهمترین چالشهایی که وجود دارند را بررسی کنیم، نتیجه به این صورت خواهد بود:
قدرت آنتنهای Direct to Cell استارلینک
یکی از مهمترین مشکلاتی که Direct to Cell استارلینک برای کار خود دارد میزان قدرت آنتنهایی است که اکنون از آنها استفاده میکند. هر چند v2 miniها می میتوانند سیگنالهای قدرتمندی را روی بستر 4G ارسال و دریافت کنند، اما باید گفت که وقتی تعداد کاربران آنها بالا برود و همزمان چندین پیام برای آنها ارسال شود، مطمئنا با چالشهای جدیدی مواجه خواهند شد. البته ساختاری که این آنتنها دارند، استفاده از صفحات جذب سیگنال به صورت لایه ای است که میتواند امواج را در حجم بالاتری نیز دریافت کند.
اما برای اینکه بتواند به صورت کاملا حرفه ای و تجاری این کار را انجام دهد، نیاز به توسعه بهتر و بیشتری دارد. یکی از راه حلهایی که استارلینک میخواهد به وسیله آنها کار را پیش ببرد و این مشکل را برطرف کند، استفاده از تعداد بالایی از ماهوارهها است که یک پوشش قابل قبول را فراهم کند. در ادامه این مورد که خود چالش دیگری به حساب میآید را هم بررسی میکنیم.
تعداد ماهوارههای v2 Mini
برای داشتن شبکه اینترنتی ای که با سرعت قابل قبول بتواند تمام کره زمین را پوشش دهد. نیاز به تعداد زیادی از ماهوارههای v2 Mini خواهد بود. در واقع برآوردها نشان میدهد که در حدود ۲ تا ۳ هزار ماهواره از این نوع نیاز است که با همکاری با ۵ هزار ماهواره استارلینک دیگری که اکنون در آسمان وجود دارد، این پوشش اینترنت را به انجام برسانند. ساخت این ماهوارهها و پرتاب آنها یکی از چالشهایی است که اسپیس ایکس با آن روبروست.
بر اساس برنامه ای که اسپیس ایکس برای این منظور ارائه داده است، قرار است تمامی این ماهوارهها در مدت یک سال در مدار قرار بگیرند. در مورد اینکه اسپیس ایکس توانایی این کار را دارد یا نه باید گفت که این شرکت قبلا هم خود را ثابت کرده و میتواند از پس آن بر بیاید، اما باز هم کاری سخت پیش رو است که ممکن است با مشکلات متعددی مواجه شود.
سرعت حرکت ماهوارههای Direct to Cell استارلینک
قطعا شما تجربه استفاده از موبایل در خودرو درحال حرکت آن هم با سرعت بالا را داشته اید. در این حالت آنتن گوشی مرتب افت پیدا کرده و زیادی میشود و اینترنت نیز با اختلال مواجه میشود. دلیل این موضوع همان جابجایی و انتقال بین آنتنها و مناطق جغرافیایی تحت پوشش هر کدام از آنها است. ویژگی Direct to Cell استارلینک توسط ماهوارههایی در اختیار ما گذاشته میشود که ۷.۷ کیلومتر بر ثانیه سرعت دارند!
بدیهی است محاسبه تاخیر و موقعیت کاربر و گرفتن سیگنال و ارسال مجدد آن برای تعداد بالایی از کاربران، یکی از دردسرهای بزرگی خواهد شد که اسپیس ایکس باید فکری به حال آن بکند. این چالشی است که باید در زمان کارکرد و در طی آزمایشهای متعدد برطرف شود و جواب دادن برای راه حل آن در مرحله آزمایش با ۶ ماهواره زود است.
افت کیفیت با توجه به وضعیت آب و هوا
یکی از مشکلاتی که همیشه ارتباطات ماهواره ای را تهدید میکرده و حتی در ماهوارههای مخابراتی و تلویزیونی هم میتوان آن را دید، مشکلات آب و هوایی است. عموما در هوای ابری، برفی و بارانی، کیفیت کارکرد ماهوارهها و قدرت سیگنال آنها پایین میآید. این به این دلیل است که تودههای ابر سنگین بخشی از سیگنال را در هنگام ارسال جذب میکنند و سیگنال ضعیفی از آنها عبور میکند. در مورد سیگنال آنتنهای 4G هم باید گفت که همین مشکل وجود دارد.
در صورتی که بخواهیم به خوبی از Direct to Cell استارلینک استفاده کنیم، لازم است قدرت سیگنال آن بالاتر از چیزی باشد که اکنون وجود دارد و این مساله هم نیاز به پیگیریهای بیشتری دارد که هنوز حرفی از آن زده نشده است.
نیاز به ارتباط مستقیم (در فضای باز)
اگر ابرها می میتوانند در سیگنالهای Direct to Cell استارلینک اختلال ایجاد نمایند، پس طبیعتا سقفی که بالای سر ما قرار دارد هم یکی دیگر از دردسرهایی خواهد بود که ما با آن مواجه هستیم. در این خصوص باید گفت که احتمال این مسئله که این سرویس هم نیاز به استفاده در فضای باز و یا حداقل کنار پنجره را داشته باشد وجود دارد، و باید گفت که چیز زیاد خوشایندی هم نیست.
به نظر میرسد خود اسپیس ایکس هم با این مساله کنار آمده است و این ایراد را قبول دارد. ایلان ماسک در یکی از مصاحبههای خود گفته بود که Direct to Cell استارلینک میتواند در هر جایی که آسمان را ببینید به شما اینترنت بدهد! این موضوع هم باز به افزایش قدرت سیگنال بیاز میگردد و از آنجا که تولید ۲ هزار ماهواره v2 Mini با شرایط فعلی در دستور کار قرار گرفته است، به نظر میرسد استارلینک این موضوع را به عنوان یک نکته منفی قبول کرده و فعلا برنامه خیلی مهمی برای مقابله با آن و رفع این مشکل نداشته باشد.
نتیجه گیری
خبر آزمایش موفقیت آمیز Direct to Cell استارلینک مدتی است که ورد زبان محافل تکنولوژی شده است. در این مقاله با هم زیر و روی بم این تکنولوژی جدیدی را بررسی کریدم و دیدیم که اسپیس ایکس چه برنامههایی برای آن دارد. Direct to Cell استارلینک میتواند بدون نیاز به تغییر خاصی در گوشی از طریق شبکه 4G سرویس انتقال صوت، متن و داده را در اختیار ما قرار دهد. این کار با موفقیت انجام شده است اما باید گفت که تا تجاری شدن این محصول راه درازی وجود دارد و چالشهایی نیز برای آن مطرح شده است. در صورتی که نظری در این باره داشتید، خوشحال میشویم آن را با ما و دیگر کاربران در میان بگذارید.