از قدیم کاشت سبزی در خانه بین ایرانیان رواج داشته، ولی با شروع عصر صنعت این عادت کمرنگ شده است. برای بازسازی این عادت با ما همراه باشید.
در دنیای امروز به علت توسعه صنعتی و وفور آلاینده‌ها، محیط انسان در معرض بیماری‌های مختلفی قرار دارد؛ به‌طوری‌که عوارض بعضی از این بیماری‌ها حتی بعد از درمان نیز گریبان گیر فرد خواهد بود. بنابراین مفیدترین و سالم‌ترین راه جهت مقابله با این بیماری‌ها و مصون ماندن در برابر عوارض آن، پیشگیری و ایمن‌سازی خود و غذایمان است. سبزی‌ها و میوه‌ها جزء گروه‌های غذایی بسیار مفید و ضروری برای سلامت انسان هستند.
اگر بخواهیم که این دو گروه را از سبد غذایی خود حذف کنیم، قطعاً در مقابل بیماری‌ها دفاع چندانی نخواهیم داشت. کاشت سبزی در خانه یکی از بهترین روش‌ها برای مصون‌سازی غذایمان از آلودگی‌های بیرونی است. این کار را حتی در زمستان نیز می‌توانید انجام دهید. در ادامه به روش‌های کاشت سبزی در خانه می‌پردازیم.
آنچه در این مقاله می‌خوانید:
- نکته هایی برای کاشت سبزی در خانه
- کاشت 10 سبزی پرطرفدار
- نعنا
- ریحان
- جعفری و گشنیز
- شوید
- پیاز و پیازچه
- سیر
- سیب زمینی
- هویج
- گوجه
- خیار
نکته هایی برای کاشت سبزی در خانه
معمولاً ایده‌آل‌ترین درجه حرارت برای کاشت بذر سبزی‌ها بین 8 تا 16 درجه سانتی‌گراد است. لازم به ذکر است که در بذرپاشی تاریخ تقویم ملاک ما نیست، بلکه گرمای زمین و درجه حرارت هوا عوامل تعیین‌کننده هستند. اما معمولاً در ایران اوایل بهار و اوایل پاییز را می‌توان به عنوان بهترین زمان برای کاشت سبزی در خانه و یا بیرون از آن در نظر گرفت.
بعضی از سبزی‌ها در شرایط سایه هم رشد می‌کنند؛ ولی اکثر آن‌ها برای به بار نشستن به آفتاب و نور بیشتری احتیاج دارند. به عنوان مثال کاهوها و بسیاری از برگ‌ها که در سالادها مورد استفاده قرار می‌گیرند، محیط سایه روشن و یا کم سایه را دوست دارند. به‌طورکلی می‌توان گفت که سبزی‌ها باید روزانه حداقل به مدت 6 ساعت در معرض نور مستقیم خورشید قرار گیرند.
برای کاشت سبزی در خانه آپارتمانی می‌توانید از باکس کاشت سبزی، جعبه میوه، گلدان پلاستیکی و یا حتی آب (روش کاشت سبزی در آب) استفاده کنید. در نظر داشته باشید که سبزی‌هایی مانند هویج ریشه بلندتری دارند. بعد از انتخاب مکان کاشت، نوبت به خاک می‌رسد که یکی از مهم‌ترین شرایط کاشت سبزی در خانه به شمار می‌آید. بهترین خاک برای مبتدیان خاک باغچه آماده است که در بازار می‌فروشند. علاوه بر این بذر شما نیز باید مرغوب باشد تا به نتیجه مطلوب برسید.
در داخل خانه به هیچ وجه از کود حیوانی برای پوشاندن بذرها استفاده نکنید؛ چون ضررهای بسیاری برای انسان دارد. برای آبیاری هم بهتر است از آبپاش که قطرات آب را پودر می‌کند استفاده کنید؛ در غیر این صورت در اثر فشار آب زیاد، بذرها پایین رفته و جوانه‌ها نمی‌توانند سر از خاک بیرون آورند.
کاشت 10 سبزی پرطرفدار
در ادامه با آموزش کاشت 10 سبزی پرطرفدار با شما خواهیم بود.
نعنا
بهترین گیاه برای شروع کاشت سبزی در خانه نعناع است. این سبزی زحمت چندانی ندارد و ریشه آن حداقل تا 3 سال در باغچه یا هر جای دیگری که کاشته باشید باقی می‌ماند و دوباره رشد می‌کند. ریشه این سبزی را می‌توانید از سبزی‌کاری‌ها تهیه کنید. البته اگر دقت کرده باشید هنگام خرید سبزی خوردن، بعضی از ساقه‌ها ریشه دارند. شما می‌توانید چند شاخه را که ریشه‌های سالمی دارند و برگ‌های آن نیز شاداب هستند انتخاب کرده و آن را در محل موردنظرتان بکارید.
خاک این گیاه را همیشه مرطوب نگه دارید. پس از یک الی دو بار چیدن یا سر برداری کردن، ساقه و برگ‌های جدیدی ایجاد می‌شود و بستر کشت شما را پر می‌کند. در پاییز و زمستان نعناع زمخت شده و لطافت خود را از دست می‌دهد. در این موقع باید ساقه‌ها را از نزدیک سطح خاک قطع کرده و مقدار کمی خاک که با کود مخلوط شده است روی آن‌ها بریزید. با این کار در بهار محصول خوبی خواهید داشت.
بعد از گذشت 3 الی 4 سال عمر مطلوب گیاه شما به اتمام می‌رسد و باید به کلی آن را حذف کرده و ریشه‌های جدید و جوان را جایگزین کنید.
ریحان
بذر این سبزی را در اوایل بهار و پاییز پس از رفع سرمای بهاره به صورت خطی یا ردیفی بکارید. بهتر است فاصله خطوط 20 سانتیمتر باشد. اگر بذر این گیاه را در هوای سرد بکارید، سبز نمی‌شود. محل کاشت سبزی در خانه باید آفتاب‌گیر یا سایه آفتاب باشد. پس از رشد و هنگام چیدن باید دو یا سه بند از سطح خاک بالاتر آن را بچینید و اگر از کف بریده شود، ساقه‌های اصلی آن خشک می‌شوند.
برای هر مترمربع 1.5 گرم بذر مرغوب کفایت می‌کند. محصول حدود یک مترمربع ریحان برای یک خانواده چهارنفره کافی است.
جعفری و گشنیز
جعفری و گشنیز نسبت به سرما بسیار مقاوم هستند؛ بنابراین در مناطقی با آب‌وهوای خنک بازده بهتری خواهند داشت. این گیاهان می‌توانند سرما را تا 7 درجه سانتی‌گراد تحمل کنند، ولی در برابر خشکی حساس هستند. برای هر مترمربع 1 گرم بذر مرغوب کافی است. این سبزی دو سال می‌ماند و نیازی به کشت هرساله آن نیست.
هنگام کاشت سبزی در خانه دقت داشته باشید که محل کشت این سبزی‌ها نرم، مرطوب و دارای مواد غذایی کافی باشد. پس از چند بار برداشت باید به آن 50 تا 100 گرم (حدود 4 مشت) کود اوره (شکری) به عنوان کود سرک برای هر 5 مترمربع زمین، جعبه و یا گلدان داده شود. سعی کنید این کود را به‌طور یکنواخت در محل کشت پخش کنید و یکجا پای بوته‌ها نریزید؛ زیرا این کار باعث سوزاندن و خشک شدن بوته‌ها می‌شود.
شوید
گیاهی چندساله که ارتفاع آن به یک متر نیز می‌رسد و در مقابل سرما مقاوم است. شوید در آب‌وهوایی سرد و مرطوب و در زمین‌های با خاک نیمه سنگین بازدهی بیشتری دارد. به‌تدریج که هوا گرم می‌شود، ساقه‌هایش چوبی می‌شوند. این گیاه نسبت به زمین‌های رسی که آب نمی‌تواند در آن نفوذ کند حساس است. هنگام کاشت سبزی در خانه در نظر داشته باشید که اگر بذرها در آب‌وهوای معتدل کاشته شوند، بازدهی بیشتری خواهند داشت.
طریقه کاشت این سبزی مانند جعفری و گشنیز است. برای هر مترمربع 1.5 گرم بذر مرغوب کافی است. فاصله بوته‌ها در کشت خطی یا ردیفی باید 15×35 باشد. این گیاه را می‌توانید در پاییز در مناطقی که زمستان خیلی سردی ندارند بکارید و در طول زمستان از محصول آن استفاده کنید. زمان برداشت چند سانتیمتر بالاتر از خاک را بچینید تا گیاه بتواند ساقه و برگ‌های جدیدی ایجاد کرده و رشد کند.
پیاز و پیازچه
گیاهی دو ساله است که ریشه‌های سطحی دارد. در نواحی معتدل، بهترین فصل کشت پیاز و پیازچه اوایل بهار است. پیاز به نور زیادی احتیاج دارد؛ بنابراین روزهای آفتابی در رشد و نمو گیاه بسیار مؤثر است. هنگام کاشت سبزی در خانه توجه داشته باشید پیازها خواستار خاک‌های نیمه سنگین و در عین حال قوی هستند.
چنانچه می‌خواهید پیاز و پیازچه باهم باشند، بذرها را باید با تراکم بیشتری بکارید. کشت آن نیز باید به صورت خطی انجام شود. فاصله خطوط حدود 20 سانتیمتر و فاصله بذرها 3 سانتیمتر خواهد بود. با کشیدن پیازچه‌ها، فاصله بوته‌ها را به 8 تا 10 سانتیمتر برسانید تا فضای کافی برای رشد غده‌ها و درشت شدن پیازها ایجاد شود. هنگامی‌که حدود 40 درصد سبزی بوته‌ها پژمرده شد، دست از آب دادن به آن بردارید تا زمین کاملاً خشک شود. بعد از خشک شدن اقدام به برداشت آن کنید.
سیر
سیر از تعدادی پیاز کوچک و پهن تشکیل‌شده که به آن‌ها سیرچه می‌گویند. قبل از اقدام به کاشت نباید سیرچه‌ها را از هم جدا کرد. در آب‌وهوای معتدل، نیمه گرمسیری و نیمه سردسیری این گیاه را در پاییز یا اوایل زمستان می‌کارند. سیر اگر در خاک قوی و غنی و یا در خاک لوم شنی و سست که دارای مواد آلی است کاشته شود، بهترین رشد را دارد. سیر گیاهی است دائمی، ولی برای تولید به صورت یک سال کشت می‌شود.
بهتر است از قبل غده‌ها را درون گلدان کوچکی یا جعبه با خاک مرطوب کاشته و پس از جوانه زدن، آن را به زمین اصلی منتقل کنید. فاصله کاشت بین 15 تا 20 سانتیمتر و عمق کاشت 3 تا 5 سانتیمتر است. به علت سطحی بودن ریشه این غده، باید هنگام کندن علف‌های هرز دقت داشته باشید که به ریشه‌ها آسیبی وارد نشود. سیر هنگام رشد نیاز به کود ازُته به صورت کود سرک دارد. برداشت آن زمانی است که برگ‌های آن تقریباً خشک‌شده و در حال ریزش است.
سیب زمینی
جهت کاشت سیب‌زمینی از غده‌های آن با جوانه‌های کوتاه و قوی به اندازه 1 تا 2 میلی‌متر استفاده کنید. سیب‌زمینی نیاز به خاک قوی و سبک دارد. فاصله ردیف‌های کاشت آن را حدود 40 سانتیمتر و فاصله بوته‌ها از یکدیگر را حدود 20 سانتیمتر در نظر بگیرید.
در نواحی معتدل زمان کاشت آن نیمه دوم فروردین تا اوایل اردیبهشت‌ماه است. اصولاً نمی‌توان سیب‌زمینی را با دیگر سبزی‌ها در یک مکان کاشت و آبیاری کرد؛ زیرا سیب‌زمینی به آب کمتری نیاز دارد. بنابراین هنگام کاشت سبزی در خانه باید محلی جداگانه برای کشت آن تدارک ببینید. اگر زمین مناسب برای کشت آن ندارید، بهتر است از کشت آن صرف‌نظر کنید.
سیب‌زمینی را از هنگام کاشت که زمین آن کاملاً مرطوب است تا زمان گل کردن، نباید آبیاری کرد. اما پس از ریختن گل‌ها فقط سه روز یک‌بار باید زمین آن را آبیاری کرد (حداکثر سه بار) و دیگر تا زمان برداشت نیازی به آب ندارد. هنگام آبیاری دقت کنید که رطوبت، محل طوقه سیب‌زمینی را فرانگرفته و زیر بوته آن نفوذ کند.
هویج
خاک شنی با مواد آلی برای کشت آن بسیار مناسب است. خطوط کشت را حدود 20 تا 25 و فاصله بوته‌ها را 5 تا 7 سانتیمتر در نظر بگیرید. مقدار بذر مصرفی برای هر 2 مترمربع حدود 2 گرم و عمق کاشت 3 سانتیمتر است. از عمیق کاشتن و ریختن خاک رس روی بذرها خودداری کنید. توجه داشته باشید که سبز شدن بذر هویج بین یک تا سه هفته طول می‌کشد؛ پس صبور باشید.
در مناطق گرمسیر هویج را در فصل بهار، پاییز و زمستان می‌کارند. این گیاه در مقابل سرما و یخبندان سطحی مقاوم است، ولی گرما و خشکی به آن خسارت وارد می‌کند.
گوجه
برای کاشت گوجه در خانه بهتر است از گلدان سفال، باکس کاشت سبزی و یا یک جعبه چوبی تا بیرون آمدن جوانه‌ها استفاده کنید. بذر را در محل گرمی که دارای نور کافی باشد قرار دهید و سطح خاک را مرطوب نگه دارید. این گیاه برای محصول دهی بهتر به یک دوره گرمای طولانی نیاز دارد. دمای ایده‌آل آن 14 تا 20 درجه سانتی‌گراد است و در دمای 37 درجه رشد آن متوقف می‌شود.
خاک مناسب برای کشت بذر ترکیب خاک باغچه، ماسه و کود حیوانی است. البته هنگام کاشت سبزی در خانه از کود حیوانی استفاده نکنید. میزان بذر موردنیاز برای یک مترمربع، حدود 3 گرم است. بذر را در عمق نیم سانتی خاک کاشته و روی آن حدود یک سانتیمتر با خاک برگ بپوشانید.
خیار
خیار دوستدار گرما است و نسبت به سرما حساسیت دارد. بذر خیار در نواحی معتدل در اواخر فروردین و اواخر مردادماه کاشته می‌شود. حداقل دما برای جوانه زدن خیار 12 درجه سانتی‌گراد است. برای کشت بذر حفره‌هایی را به عمق 2 تا 3 سانتیمتر در خاک ایجاد کنید و در هر حفره 3 بذر ریخته و روی آن‌ها 3 تا 4 سانتیمتر ماسه و خاک سبک بریزید. دلیل اینکه در هر حفره 3 بذر می‌کاریم این است که می‌توانیم بعد از سبز شدن، بوته‌های ضعیف را کنده و بوته‌های قوی‌تر را نگه داریم.
خاک مورد استفاده هنگام کاشت سبزی در خانه نباید قدرت نگهداری آب (مانند خاک رسی) را داشته باشد؛ بلکه باید نفوذپذیر و قابلیت تهویه خوبی داشته باشد. زمین‌های خیلی سرد و خیلی گرم برای کشت این گیاه مناسب نیست.
کاشت گیاه یکی از مفرح‌ترین کارهای دنیا است. آیا شما تجربه کاشت سبزی در خانه را دارید؟ اگر تجربه یا نظری در این باره دارید، لطفاً در قسمت کامنت‌ها با ما به اشتراک بگذارید.