رفرش ریت چیست؟ در این مطلب با تمام نکاتی که باید در مورد نرخ تازه سازی گوشی و مانیتور بدانید آشنا می‌شویم تا ببینیم رفرش ریت تا چه حد مهم است.
طی چند سال گذشته یکی از ویژگی‌هایی که در مانیتورها و گوشی‌های هوشمند بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته رفرش ریت یا نرخ تازه سازی است. این روزها اگر برای خرید مانیتور و تلویزیون سری به بازار بزنید یا اگر نقد و بررسی آنها را در اینترنت بخوانید می‌بینید تمرکز زیادی بر روی سرعت مانیتور شده است. منظور از سرعت همان رفرش ریت است.
افزون بر این به تازگی گوشی‌های هوشمند نیز دیگر به نرخ تازه سازی 60 هرتز که سال‌ها از آن استفاده می‌کردند قانع نیستند و شاهد عرضه گوشی‌هایی با نرخ تازه سازی یا Refresh Rate نود یا 120 هرتز هستیم. اما کدام یک از این نرخ‌ها بهتر هستند؟ آیا حتما باید به سراغ محصولی برویم که نرخ تازه سازی بالاتری دارد؟ برای پاسخ به این سوال‌ها ابتدا باید بدانیم Refresh Rate چیست و چه کاربردی در استفاده روزمره ما دارد.
آنچه در ادامه می‌خوانید:
رفرش ریت چیست؟
پیش از اینکه به این سوال که رفرش ریت چیست بپردازیم باید بدانیم نمایشگرهایی که ما در گوشی یا تلویزیون خودمان داریم ایستا و بی‌حرکت نیستند. محتوا و حرکات تصویری که شما در نمایشگر خود مشاهده می‌کنید به این دلیل به صورت روان و یکپارچه پخش می‌شود که تک تک پیکسل‌ها به صورت مداوم برای نمایش آخرین محتوایی که از پردازنده به آنها فرستاده شده خود را بروزرسانی می‌کنند. اما این بروزرسانی به صورت اتفاقی رخ نمی‌دهد. پنل‌ها در فواصل منظمی که به عنوان رفرش ریت شناخته می‌شود محتوای تصویری خود را آپدیت می‌کنند.
رفرش ریت گوشی یا تلویزیون به شما نشان می‌دهد که محتوای در حال نمایش در نمایشگر آن با چه سرعتی به روز رسانی می‌شود. برای مثال اگر رفرش ریت تلویزیون شما 60 هرتز باشد یعنی پنل آن در هر ثانیه 60 بار بروزرسانی می‌شود. یا اگر رفرش ریت مانیتور 90 هرتز باشد یعنی در هر ثانیه 90 بار محتوای آن به روزرسانی می‌شود. در نتیجه یک تلویزیون با رفرش ریت بالا مانند 120 هرتز، در هر ثانیه 2 برابر بیشتر از یک تلویزیون با نرخ تازه سازی 60 هرتز و 4 برابر بیشتر از یک تلویزیون قدیمی با نرخ تازه سازی 30 هرتز بروزرسانی می‌شود.
همچنین با افزایش رفرش ریت مانیتور، Latency یا مدت زمانی که طول می‌کشد تا محتوا از پردازنده به پیکسل‌ها برسد نیز کاهش پیدا می‌کند؛ چرا که پیکسل‌ها طی فواصل زمانی کوتاه‌تری بروزرسانی می‌شوند. برای مثال یک پنل 60 هرتزی طی مدت زمان 16.6 میلی ثانیه آپدیت می‌شود، در حالی که این زمان برای یک پنل 120 هرتزی تنها 8.3 میلی ثانیه است. حالا که پاسخ سوال رفرش ریت چیست را دادیم نوبت به کاربرد آن در مانیتور و گوشی می‌رسد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
در تلویزیون و مانیتور اسکرین رفرش ریت چیست؟
مفهوم رفرش ریت در تلویزیون و مانیتور دقیقا مانند توضیحات بالا است، اما عملکرد و کاربرد رفرش ریت در مانیتورها و تلویزیون‌ها تا حدودی با گوشی‌های هوشمند متفاوت است. در تلویزیون و مانیتور کیفیت و همچنین سرعت محتوای پخش شده تا حد زیادی به منبع تصویر بستگی دارد و الزاما هرچقدر رفرش ریت در مانیتور بیشتر باشد بهتر نیست. برای مثال بین یک تلویزیون با نرخ تازه سازی 120 هرتز با تلویزیون‌هایی با نرخ 240 یا 600 هرتز تفاوت ملموسی وجود ندارد.
مهمتر از این شما باید در برخی از مواقع نرخ تازه سازی را کاهش دهید و از نرخ پیش‌فرض 60 هرتز یا 24 هرتز حالت فیلم تلویزیون استفاده کنید؛ زیرا اگر رفرش ریت تلویزیون بیشتر از 60 هرتز باشد، هنگام تماشای فیلم و سریال ممکن است با افکت‌های عجیب و غریبی مواجه شوید. زیرا در این حالت فریم‌های اضافی و انیمیشن‌هایی که بیش از حد روان هستند با آن چیزی که ما هنگام تماشای برنامه‌های تلویزیونی یا تماشای فیلم در سینما تجربه کردیم فرق خواهند کرد و تصاویر به طرز غیرعادی با سرعت بالا پخش می‌شوند. به همین دلیل بهترین رفرش ریت مانیتور برای استفاده روزمره و عادی همچنان 60 هرتز است.
چنین حالتی هنگام تماشای هر محتوایی که سرعت خیلی زیادی ندارد مثل فیلم‌های درام و کمدی می‌تواند آزاردهنده باشد، اما در طرف دیگر هنگام تماشای مسابقات ورزشی یا اجرای بازی‌های ویدیویی نرخ تازه سازی بالا می‌تواند تا حد قابل توجهی از تاری کاسته و با پخش روان و سریع محتوا لذت بیشتری به شما بدهد. به طور کلی اگر بیشتر اوقات در محتوایی که نگاه می‌کنید چند نفر در حال صحبت کردن هستند، بهتر است از بالا بردن رفرش ریت مانیتور صرف نظر کنید تا این افراد شبیه به عروسک‌های فیلم‌های ترسناک (Soap Opera Effect) نشوند.
اگر قصد بازی کردن با تلویزیون را ندارید اینکه رفرش ریت تلویزیون چیست و چه اندازه‌ای است اهمیت زیادی ندارد. اما اگر در محتوایی که تماشا می‌کنید چند نفر در حال دویدن هستند مثل مسابقات ورزشی، یا چند نفر در یک محیط مصنوعی در حال حمله به یکدیگرند مثل بازی‌ها، بالا بودن رفرش ریت تلویزیون اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. البته نه خیلی زیاد؛ چرا که اگر از یک حد معینی فراتر روید حتی بازی‌ها نیز مصنوعی‌تر از حالت عادی به نظر خواهند رسید. رفرش ریت تلویزیون هرچقدر بالاتر باشد به این معنی نیست که محتوا با جزییات بیشتری پخش می‌شود.
120 هرتز می‌تواند رفرش ریت مناسب برای مانیتور گیمینگ آن هم برای اجرای برخی از بازی‌ها باشد، اما بالاتر از آن استفاده چندانی ندارد و دلیل مناسبی برای صرف هزینه بیشتر برای یک مانیتور مدل بالاتر نیست. همچنین برای گیمینگ، در کنار نرخ تازه سازی باید به همان نسبت به فریم ریت مانیتور و قدرت کارت گرافیک و پردازنده خود نیز توجه داشته باشید.
همانطور که گفتیم برای فیلم‌ها و سریال‌ها بهترین نرخ تازه سازی 60 هرتز است و برای بازی‌ها و مسابقات ورزشی 120 هرتز. هر رفرش ریتی بالاتر از این بیشتر یک حربه تبلیغاتی است تا یک ویژگی کاربردی و به درد بخور. حتی سونی نیز برای رفرش ریت PS4 به 60 هرتز راضی شد و تنها در PS5 پشتیبانی از 120 هرتز را اضافه کرد، آن هم تنها برای رزولوشن 4K. اگر بخواهید در رزولوشن 8K بازی‌ها را اجرا کنید، نرخ تازه سازی کنسول همان 60 هرتز خواهد بود.
کاربرهای کامپیوتر نیز در ویندوز می‌توانند نرخ تازه سازی را بسته به محتوایی که می‌خواهند ببینند تغییر دهند یا رفرش ریت مانیتورشان را پیدا کنند. اگر از نرخ تازه سازی مانیتور خود اطلاع ندارید می‌توانید با چک کردن رفرش ریت مانیتور در ویندوز 10 و از مسیر Display settings –> Display –> Advanced display settings در بخش Display information آن را پیدا کنید. همچنین برای تغییر رفرش ریت مانیتور در ویندوز 10 نیز در همین قسمت و در بخش Refresh rate ویندوز به شما اجازه می‌دهد نرخ مورد نظرتان را انتخاب کنید.
موشن ریت چیست؟
اگر به تازگی برای خرید تلویزیون اقدام کرده باشید، حتما عباراتی مثل موشن ریت، موشن فلو و ترو موشن را در محصولات سامسونگ، سونی و ال‌جی مشاهده کرده‌اید. به طور خلاصه این عبارات نشان دهنده این هستند که این تلویزیون‌ها از فناوری‌های الحاق حرکتی (Motion interpolation) و یا الحاق قاب مشکی (Black frame insertion) استفاده می‌کنند.
در بیشتر اوقات تولید کننده با استفاده از عباراتی مثل موشن ریت 120 و با هدف سردرگم کردن خریداران طوری القا می‌کند که تلویزیون از نرخ تازه سازی 120 هرتز پشتیبانی می‌کند، در حالی که موشن ریت 120 یعنی تلویزیون دارای نرخ تازه سازی 60 هرتز است و می‌تواند محتوا را با سرعت 120 فریم بر ثانیه به نمایش دربیاورد. دلیل استفاده از این عبارات نیز فقط تبلیغات و گمراه کردن مشتریان است.
برای مثال ممکن است فکر کنید تلویزیونی که موشن فلو 960 دارد بهتر از تلویزیون ترو موشن 240 است، آن هم فقط به خاطر اینکه عدد آخر عبارت اول بیشتر است، در حالی که هر دو آنها یکی هستند. بیشتر این ویژگی‌های تبلیغاتی عبارت موشن (Motion) را در نام خود دارند و در بیشتر اوقات نیز اگر عدد 120 در انتهای نام آنها باشد به این معنی است که پنل تلویزیون 60 هرتز است. به همین ترتیب عددهای بالاتر مثل 240، 960 یا 1440 نشان دهنده این هستند که تلویزیون از نرخ تازه سازی 120 هرتز پشتیبانی می‌کند.
رفرش ریت گوشی
به تازگی نرخ تازه سازی در میان گوشی‌های موبایل نیز اهمیت زیادی پیدا کرده و کم کم به میدان رقابتی میان تولیدکنندگان مطرح این صنعت تبدیل گشته و هر کدام از آنها سعی می‌کنند محصولاتشان را با رفرش ریت بالاتر وارد بازار کنند. در اینجا نیز مانند تلویزیون‌ها، نرخ تازه سازی هرچقدر بالاتر باشد، محتوای در حال حرکت با سرعت و روانی بیشتری به حرکت در می‌آید.
با این حال نرخ تازه سازی بالای 60 هرتز برای بیشتر محتوای تصویری که از نمایشگر گوشی پخش می‌شوند مثل اپلیکیشن ایمیل یا فیسبوک فایده چندانی ندارد. همچنین بسیاری از محتوای ویدیویی نیز از استاندارد 24 فریم بر ثانیه یا 24 هرتز پیروی می‌کنند. در این میان اپلیکیشن‌ها و محتوایی که از نظر گرافیکی تحرک زیادی دارند با رفرش ریت بالاتر از 60 هرتز به شکل روان‌تری پخش می‌شوند.
اما در بحث گوشی مانند تلویزیون هرچقدر رفرش ریت بیشتر باشد، هنگام اجرای بازی‌ها لذت بیشتری خواهید برد؛ زیرا نمایشگر با سرعت بیشتری بروزرسانی می‌شود در نتیجه تاخیر کمتری در گیم‌پلی احساس می‌کنید. تا پیش از این گیمرهای کامپیوتر با مانیتورهای 120 یا 144 هرتز از بازی‌ها لذت می‌بردند و اکنون گیمرهایی که از گوشی استفاده می‌کنند نیز می‌توانند از این ویژگی استفاده کنند.
با این حال اگر فریم ریت بازی در حد بالایی باشد شما به همان نسبت به یک پردازنده قدرتمند با مصرف باتری بالا هم نیاز خواهید داشت تا بتواند با پردازش فریم‌های بیشتر پا به پای نرخ تازه سازی نمایشگر جلو بیاید. در نتیجه مصرف باتری به اندازه قابل توجهی بالا خواهد رفت. این مصرف باتری بیشتر حتی در گوشی‌هایی که نرخ تازه سازی 90 هرتز دارند مثل گوگل پیکسل 4 نیز به اندازه‌ای محسوس است که بیشتر کاربران از خیرش می‌گذرند. از همین رو با افزایش نرخ تازه سازی باید ظرفیت باتری نیز افزایش پیدا کند و به همین دلیل خیلی از گوشی‌ها هنوز از رفرش ریت قبلی یعنی 60 هرتز استفاده می‌کنند.
مثلا سامسونگ رفرش ریت A51 و رفرش ریت A71 به عنوان دو گوشی میان‌رده خود را همان 60 هرتز در نظر گرفته است. در صورتی که اگر رفرش ریت گوشی A71 بالاتر از 60 بود باید باتری آن هم بزرگتر می‌شد و متعاقبا قیمت گوشی نیز بالاتر می‌رفت.
این روزها به خصوص در میان گوشی‌های رده‌بالا و پرچمدار رفرش ریت به اندازه زیادی مورد توجه قرار می‌گیرد. افزون بر این در بین میان‌رده‌های جدید نیز تعداد گوشی‌هایی که از نمایشگرهای 90 یا 120 هرتز پشتیبانی می‌کنند افزوده می‌شود، اما با همه این‌ها نرخ تازه سازی تنها یکی از مشخصات کلیدی نمایشگر گوشی است و آنقدر اهمیت زیادی ندارد که سبب شود به دنبال گوشی‌های گران‌قیمت بروید.