زیباترین و بزرگترین مسجدهای ایران | معرفی 15 مسجد از باشکوه ترین مساجد ایران

بزرگترین مساجد ایران از مهم‌ترین مکان‌های کشورمان هستند. زیرا هم هنر و دقت ایرانیان در خلق آثار چشم‌نواز را نمایان می‌کنند و هم بازتابی از دین و فرهنگ مردم هستند. در ادامه این مقاله به معرفی زیباترین مساجد تاریخی ایران می‌پردازیم.

مساجد در کشور ما بنابر اعتقادات دینی و مذهبی یکی از بناهای مهم و باارزش تلقی می‌شوند. برخی از این بناها از گذشته‌های دور تاکنون پابرجا مانده و شکوه و جلال‌شان انسان را متحیر می‌کند. مشخصه اصلی در ساخت مساجد ایران ترکیب رنگ، نور، هنر و معماری باشکوه است. این مسئله باعث می‌شود تا برخی از مسجدهای ایران از لحاظ زیبایی و شگفتی در جهان برتر باشند. طبق آمار تعداد مسجدهای ایران تاکنون 73 هزار باب بوده که بعضی از آن‌ها بسیار مشهورند و ارزش تاریخی دارند. با پلازا همراه باشید تا شما را با زیباترین مساجد قدیمی ایران آشنا کنیم.

فهرست مطالب

زیباترین و بزرگترین مساجد ایران

با ورود اسلام به ایران مسجد به پناهگاهی امن برای مسلمانان تبدیل شد. هنرمندان ایرانی تمام تلاش خود را کردند تا این بنای باارزش را با هنر و ذوق خود به زیبایی آراسته کنند. مسلمانان در گذشته به سادگی زندگی می‌کردند. اما برای زیبایی و شکوه مسجدهای ایران هزینه زیادی کرده و تمام هنرشان صرف این کار می‌شد. در ادامه با زیباترین مساجد تاریخی ایران آشنا می‌شوید.

1. مسجد نو شیراز | بزرگترین مساجد ایران

• آدرس: شیراز، خیابان حضرتی، روبه‌روی شاه چراغ
• معروف به: مسجد اتابک، مسجد جامع جدید
• قدمت: 590 هجری قمری

«مسجد نو»، «مسجد جامع جدید» یا «مسجد اتابک» از جمله زیباترین مساجد قدیمی ایران است که قدمتی طولانی دارد. این بنا دومین مسجد شیراز از لحاظ ارزش تاریخی است که سالانه افراد زیادی برای دیدن آن می‌روند. این مسجد بیست هزار متر مربع  برابر با دو هکتار مساحت دارد و روبه‌روی بارگاه شاه چراغ واقع شده است. در طول سالیان خسارت‌هایی به این مسجد وارد شد که واقعا تاسف برانگیز است. از جمله این خسارت‌ها ساختن سقف فلزی بر روی محوطه و کم کردن مساحت آن با برپایی دکان‌ها هستند.

این مسجد ابتدا مربوط به اندرونی یا خانه اتابک سعد بن زنگی بود که پس از بیماری سخت فرزندنش نذر کرد تا خانه خود را تبدیل به مسجد کند و همین کار را نیز انجام داد‌. مسجد اتابک بزرگترین مسجد در ایران است و در زمان انقلاب مشروطه جایگاه آزادی‌خواهان بود.

2. مسجد نصیرالملک | بزرگترین مساجد ایران

• آدرس: شیراز، خیابان لطفعلی‌خان زند، محله گود عربان، کوچه نصیرالملک
• معروف به: مسجد صورتی ایران
• قدمت: 1294 هجری قمری

«مسجد نصیرالملک» یکی از زیباترین مساجد قدیمی ایران محسوب می‌شود. بازی نور و رنگ در این مسجد آن را به یکی از جاذبه‌های شگفت‌انگیز شیراز تبدیل کرده است. «میرزا حسن‌علی خان» صاحب مسجد نصیرالملک بود و به همین نام شهرت داشت. او در سال 1294 هجری قمری این بنای باارزش را ساخت. میرزا حسن‌علی خان از افراد ثروتمند شیراز بود به‌همین دلیل یکی از با کیفیت‌ترین و خوش‌ساخت‌ترین مسجدهای ایران را از خود به یادگار گذاشت.

ساخت این مسجد حدود 12 سال طول کشید و تا کنون 2 بار مورد بازسازی قرار گرفت. عناصر تزئینی خاص و شگفت‌انگیز این مسجد آن را به زیباترین مساجد ایران تبدیل کرده است. همچنین مقرنس‌کاری مسجد نصیرالملک شهرت جهانی دارد. پنجره‌های مسجد نصیرالملک را با شیشه‌های صورتی ساخته‌اند به‌همین دلیل به این مسجد لقب مسجد صورتی ایران را داده‌اند. در مسجد نصیرالملک بازی رنگ و نور به‌خوبی مشاهده می‌شود. دلیل آن استفاده از کاشی‌هایی با رنگ‌های شاد و شیشه‌های رنگی در ساخت پنجره‌ها است.

3. مسجد شاه عباس (مسجد امام) | بزرگترین مساجد ایران

• آدرس: اصفهان، میدان نقش جهان
• معروف به: یکی از زیباترین مساجد ایران
• قدمت: سال 1020 ه.ق

اگر به اصفهان سفر کرده باشید حتما از مسجد تماشایی و منحصربه‌فرد شاه عباس دیدن کرده‌اید. این مسجد امروزه با نام «مسجد امام» یا «مسجد جامع عباسی» شناخته می‌شود. این بنای باارزش یکی از جاذبه‌های مهم گردشگری در شهر اصفهان به‌شمار می‌آید. همه ساله گردشگران زیادی برای تماشای شگفتی آن به اصفهان سفر می‌کنند. این مسجد یکی از نمونه‌های مهم از معماری و هنر اسلامی محسوب می‌شود.

«مسجد شاه اصفهان» از زیباترین مساجد تاریخی ایران کاشی‌های هفت رنگ زیبا، مقرنس‌کاری خاص، طاق و ایوان‌های شگفت‌انگیز، کتیبه‌های تاریخی باارزشی دارد که چشم هر بیننده را محو تماشای خود می‌کند. همچنین حوضی بزرگ در وسط حیاط این مسجد جای گرفته که زیبایی و شگفتی آن را دوچندان خواهد کرد.

مسجد شاه اصفهان یکی‌دیگر از مسجدهای قدیمی ایران است که به زیبایی در میدان نقش جهان اصفهان می‌درخشد. یکی از شگفتی‌های این مسجد بزرگ گنبد فیروزه‌ای رنگ آن با ارتفاع 52 متر است. اگر زیر این گنبد بایستید صدا انعکاس پیدا می‌کند و این موضوع باعث شده تا گردشگران زیادی برای تماشای آن لحظه‌شماری کنند.

4. مسجد کبود | بزرگترین مساجد ایران

• آدرس: تبریز، خیابان امام خمینی، بین چهاراره منصور و خیابان خاقانی، کنار بوستان خاقانی
• معروف به: مسجد آبی ایران
• قدمت: سال 845 ه.ق

«مسجد کبود تبریز» را باید یکی از زیباترین مساجد تاریخی ایران دانست. «صالحه خانم» دختر سلطان جهانشاه دستور ساخت این مسجد شگفت‌انگیز را در سال 845 هجری قمری داد. مسجد کبود تبریز را با نام «مسجد جهانشاه» هم می‌شناسند. به کار رفتن کاشی‌های لاجوردی در ساخت این مسجد قدیمی باعث شده تا نام مسجد کبود را برای آن انتخاب کنند.

امروزه مسجد کبود یکی از باشکوه ترین مساجد ایران محسوب می‌شود و نام آن در لیست جاذبه‌های مهم تبریز قرار دارد. از شگفتی‌های این مسجد باید به عناصر هندسی به‌کار رفته در ساخت آن اشاره کرد. این عناصر هندسی با توجه به قدمت زیاد مسجد اما با دقت و وسواس فراوانی به‌کار رفته‌اند و همین موضوع باعث شده تا معماران امروزی از ساخت آن متحیر شوند.

معماری این مسجد با کاشی‌کاری معرق انجام شده و به‌دلیل وجود کاشی‌های فیروزه‌ای رنگ به مسجد کبود تبریز لقب «فیروزه اسلام» یا «آبی‌ترین مسجد ایران» را داده‌اند.

5. مسجد جامع کبیر | بزرگترین مساجد ایران

• آدرس: یزد، خیابان امام، روبه روی برج ساعت
• معروف به: مسجدی با مناره‌های بلند و باشکوه
• قدمت: دوره ایلخانی

«مسجد جامع یزد» یکی از زیباترین مساجد قدیمی ایران است. این مسجد با مناره‌های بلند و باشکوه خود قدرت هنر و معماری اسلامی را به جهانیان نشان می‌دهد. مسجد جامع کبیر یزد را با طرح تک ایوانی ساختند و دیوارهای آن به کاشی‌های فیروزه‌ای رنگ مزین شده است. اگر به عکس مساجد ایران نگاه کنید اکثر آن‌ها سردر شگفت‌انگیزی دارند. مسجد جامع کبیر یزد هم دارای سردری باشکوه است. مناره بلند این مسجد 52 متر ارتفاع دارد که باعث شده تا مسجد جامع یزد یکی از مسجدهای باشکوه ایران لقب بگیرد.

6. مسجد وکیل | بزرگترین مساجد ایران

• آدرس: شیراز، خیابان آیت الله طالقانی، بازار وکیل
• معروف به: کاخ لاجوردی ایران
• قدمت: سال 1187 ه.ق

«مسجد وکیل شیراز» یکی از زیباترین مساجد تاریخی ایران به‌شمار می‌آید. این مسجد از 48 ستون ساخته شده که محیطی اسرارآمیز را در شبستان آن ایجاد کرده است. گردشگران زیادی مسجد وکیل شیراز را یکی از زیباترین مساجد ایران می‌دانند. دلیل آن وجود طاق بلندی با کاشی‌کاری لاجوردی است که در ضلع شمالی مسجد ساختند و نام «طاق مروارید» را بر روی آن گذاشته‌اند. بر روی این طاق یکی از سوره‌های مبارک قرآن نوشته شده که باعث می‌شود تا فضای آن‌جا حالتی عرفانی به خود بگیرد.

7. مسجد شیخ لطف الله

• آدرس: اصفهان، میدان نقش جهان
• معروف به: مسجدی با گنبد هزار رنگ
• قدمت: سال 1603 ه.ق

«مسجد شیخ لطف الله» از زیباترین مساجد تاریخی ایران است که در دوران پادشاهی شاه عباس اول ساخته شد. امروزه آن را یکی از زیباترین مسجدهای ایران می‌دانند و گردشگران خارجی زیادی همه ساله برای بازدید از این اثر تاریخی باارزش به اصفهان سفر می‌کنند. مسجد شیخ لطف الله در میدان نقش جهان قرار دارد و موقعیت مکانی آن درست روبه‌روی «عمارت عالی‌قاپو» است.

گنبد زیبا و شگفت‌انگیز مسجد شیخ لطف الله از قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین مسجدهای ایران، با کاشی‌کاری منحصربه‌فردش از معروف‌ترین کاشی‌کاری‌های هنر و معماری اسلامی محسوب می‌شود. دیوارهای این مسجد با کاشی‌های زرد رنگ تزیین شده که به همراه کاشی‌های کرم، نخودی و سقف آبی رنگ، چشم‌انداز زیبایی را ایجاد می‌کند. با غروب آفتاب، گنبد این مسجد تاریخی از رنگ نخودی به طیف رنگ صورتی تغییر می‌کند و زیبایی آن صدچندان می‌شود.

8. مسجد گوهرشاد

• آدرس: مشهد، صحن امام رضا (ع)
• معروف به: یکی از بزرگ‌ترین مساجد ایران
• قدمت: دوره تیموری

یکی از بزرگترین مساجد ایران «مسجد گوهرشاد» در شهر مشهد است. این مسجد به دست «گوهرشاد بیگم» همسر یکی از پادشاهان تیموری (معین‌الدین شاهرخ تیموری) ساخته شد. ظرافت و زیبایی کاشی‌کاری‌ها در ساخت مسجد گوهرشاد هنر و معماری اسلامی را به‌خوبی نشان می‌دهد.

درواقع مسجد گوهرشاد یکی از زیباترین مسجدهای ایران، را باید شاهکاری از معماری و هنر ایرانی در دوره تیموری دانست. این مسجد به‌دلیل نزدیکی با بارگاه امام رضا(ع) طرفداران زیادی دارد و آن را یکی از مهم‌ترین مساجد ایران می‌دانند.

9. مسجد آقابزرگ

• آدرس: کاشان، خیابان فاضل نراقی
• معروف به: مسجدی با بلندترین گنبد قاجاری
• قدمت: دوره قاجاریه

خانه‌ها و بناهای تاریخی کاشان شهرت جهانی دارند. «مسجد آقابزرگ» یکی از بزرگترین مساجد ایران است که در لیست زیباترین مسجدهای ایران جای می‌گیرد. این مسجد باشکوه آجری، نمایی شگفت‌انگیز از آیینه‌کاری، سفال‌های قرینه و حکاکی‌هایی از جنس چوب دارد. گردشگران داخلی و خارجی زیادی همه ساله برای بازدید یکی از زیباترین جاذبه‌های توریستی این شهر به کاشان سفر می‌کنند. سکوت و آرامش مسجد آقابزرگ به‌همراه معماری شگفت‌انگیز آن باعث شده تا این مسجد یکی از زیباترین و منحصربه‌فردترین مساجد ایران شناخته شود.

10. مسجد جمکران قم

• آدرس: 6 کیلومتری شهر قم، روستای جمکران، انتهای بلوار پیامبر اعظم
• معروف به: مسجد صاحب الزمان
• قدمت: 393 هجری قمری

«مسجد جمکران» نسبت داده شده به حجت بن الحسن و معروف به «مسجد صاحب الزمان» از دیگر بزرگترین مساجد ایران است که قدمت زیادی نیز دارد. در گذشته این مسجد را «مسجد قدمگاه» نیز می‌نامیدند. مسجد جمکران به سبب حضور مقبره حضرت معصومه (س) در نزدیکی آن و قرار گرفتن در شهر قم که جایگاه علمای شیعه است، به یکی از مساجد مهم و تاریخی ایران تبدیل شده است. این بنا پیش از مهاجرت اشعریان از کوفه به قم بنا نهاده شد.

11. مسجد جامع عتیق شیراز

• آدرس: شیراز، بلوار سیبویه، حضرتی، خیابان حضرتی (سر دزک)
• معروف به: مسجد جمعه، مسجد آدینه
• قدمت: 281 هجری قمری

از قدیمی ترین مساجد ایران باید به «مسجد جامع عتیق» شیراز اشاره کنیم. این بنا نخستین بار به دستور عمرو لیث صفاری ساخته شد و پس از تقریبا 100 سال به دستور شاه اسحق اینجو بنایی به نام خدایخانه یا دارالمصحف برای نگهداری قرآن در آن بنا نهاده شد. کتیبه سنگی‌ای نیز در این مکان از زیباترین مساجد تاریخی ایران قرار دارد که به خط یحیی الجمالی الصوفی در ستایش قرآن کریم نوشته شده است. مسجد جامع عتیق یکبار در دوره صفویه بازسازی شد و از مهم‌ترین مکان‌های سیاسی-اجتماعی شیراز محسوب می‌شود.

12. مسجد جامع یزد

• آدرس: یزد، ضلع غربی خیابان امام خمینی، محله فهادان
• قدمت: اوایل قرن هشتم هجری قمری

یکی از مسجد های تاریخی ایران «مسجد جامع یزد» است که طی حدود 1000 سال و سه دوره تاریخی ساخته شده است. ابتدا پایه‌های این مسجد در دوره ساسانی و بر روی آتشکده‌ای قرار داده شد و سپس در دوره‌های ایلخانی و تیموری بنای آن کامل شد. سر در رفیع این مسجد به شاهرخ (تیموری) نسبت داده شده است و خود بنا نیز از لحاظ ساخت یکی از شاهکارهای تاریخی و از زیباترین مساجد قدیمی ایران محسوب می‌شود.

13. مسجد رنگونی های آبادان

• آدرس: آبادان، خیابان امام، روبروی انبار دارویی پالایشگاه، جوار اروند رود
• قدمت: 1299 هجری خورشیدی

یکی از متفاوت‌ترین و زیباترین مساجد تاریخی ایران «مسجد رنگونی‌ها» واقع در آبادان است. قدمت این مسجد به پالایشگاه نفت آبادان و سال 1291 شمسی برمی‌گردد. وقتی ایران به عنوان مرکز صادرات فرآورده‌های نفتی در نیمکره شرقی شروع به کار کرد. افراد مهاجر زیادی از انگلیس، هند و پاکستان به شهر آبادان آمدند. نخستین کارکنان این محل نیز از پالایشگاه رنگون کشور برمه (میانمار) بودند. از آنجایی که این افراد عمدتا مسلمان بودند، پس در سال 1299 تقاصای ساخت عبادتگاهی را دادند و مسجد رنگونی‌ها به دست کارگران پاکستانی ساخته شد. تفاوت این بنا با سایر مسجدها گچبری‌های برجسته زیبا و سبک هندی آن است. به همین سبب است که مسجد رنگونی‌ها یکی از مساجد معروف ایران محسوب می‌شود.

14. مسجد جامع شافعی

• آدرس: کرمانشاه، جنب تاریکه بازار ،میدان طالقانی
• قدمت: 1324 هجری شمسی

«مسجد جامع شافعی» یکی از بزرگترین مساجد ایران است که برای اهل سنت ساخته شد. مساحت داخلی مسجد 1060 متر مربع و عمدتا از فلز ساخته شده است. نمای بیرونی آن از سنگ تراورتن پوشیده شده و احداث آن به دست چندی از بزرگان و مردم کرمانشاه انجام گرفت.

15. مسجد جامع مکی زاهدان

• آدرس: زاهدان، خیابان خیام
• معروف به: مسجد جامع نبی زاهدان
• قدمت: 1353 هجری شمسی

«مسجد مکی زاهدان» بزرگترین مسجد اهل سنت ایران است که هنوز ساخت آن به طور کامل به اتمام نرسیده است. این مسجد توسط عبدالعزیز ملازاده بنا نهاده شد و در کنار دارالعلوم قرار دارد که نشانگر رابطه نزدیک این دو مکان است. زیربنای این مکان 3300 متر مربع است و یکی از بزرگترین مساجد ایران محسوب می‌شود.

سوالات متداول

کلام آخر

معماری و هنر اسلامی در جهان بسیار مشهور هستند. مساجد ایران یکی از نمونه‌های باارزشی از این آثار هنری به‌شمار می‌آیند. اکثر مسجدهای ایران قدمتی هزار ساله دارند. با این وجود کاشی‌کاری‌های زیبا، قرینه‌سازی‌های خاص و معماری شگفت‌انگیزشان چشم هر بیننده‌ای را محو تماشای خود می‌کند. ما در این مقاله تلاش کردیم تا 15 مسجد از زیباترین و بزرگترین مساجد ایران را به شما معرفی کنیم. شما کدام یکی از این مسجدهای ایران را از نزدیک دیده‌اید؟ نظرات خود را در قسمت دیدگاه‌های پلازا بنویسید.