بلک فرایدی یا جمعه سیاه چیست؟ ناگفته هایی درباره شلوغ ترین جمعه سال!

به بلک فرایدی (Black Friday) یا جمعه سیاه رسیدیم که بزرگترین تخفیف‌های سال متعلق به آن است. در این روز که آخرین جمعه نوامبر و روز بعد عید شکرگزاری است، مردم به سراغ خریدهای ضروری قبل از عید کریسمس خود، با قیمت‌های مناسب می‌روند. در این مقاله با جمعه سیاه بیشتر آشنا می‌شوید.

خاستگاه بلک فرایدی، آمریکای شمالی است و روز بعد از روز شکرگزاری را که در تقویم تعطیل هم نیست به انجام خرید‌های ضروری خود برای عید کریسمس می‌پردازند. عمدتا شرکت‌های بزرگ و کارفرمایان در این روز به کارکنان خود مرخصی می‌دهند تا به خرید‌های خود بپردازند. فروشگاه‌ها نیز اکثرا از ساعت 4 صبح در این روزها کار خود را شروع می‌کنند.

چنین اتفاقی یک روز بعد از عید شکرگزاری که مردم به خاطر چیزهایی که دارند شاکر هستند، کمی عجیب است. در ایران هم چند سالی می‌شود که فروشگاه‌های مختلف حراج بلک فرایدی دارند و محصولات خود را با تخفیف به مشتریان عرضه می‌کنند. در این مقاله پلازا می‌خواهیم نگاهی به تاریخچه بلک فرایدی و حقایق جالبی از آن بپردازیم.

فهرست مطالب

جریان بلک فرایدی چیست؟

جمعه‌ سیاه یا بلک فرایدی نام حراجی فردای روز شکرگزاری است. دلیل نام‌گذاری این روز به جمعه‌ سیاه (Black Friday)، ترافیک و جمعیت بالای ایجادشده از مردمی است که برای خریدهای ارزان‌قیمت به فروشگاه‌ها هجوم آورده‌اند. اولین بار دپارتمان پلیس فیلادلفیا از عبارت جمعه‌ی سیاه برای توصیف هرج‌ومرج و هجوم توأم با خشونت مردم در مرکز شهر استفاده کرد.

فروشندگان علاقه‌ای به نام «جمعه‌ی سیاه» نداشتند، چراکه از صفت «سیاه» غالباً برای توصیف روزهای سقوط بازار بورس استفاده می‌شود؛ روزهایی مانند دوشنبه‌ی سیاه، که نام منتخب برای روز 19 اکتبر 1987 و یکی از به‌یادماندنی‌ترین روزهای سقوط ارزش سهام در بازار بورس است. در این روز سهام شرکت Jones Industrial Average Dow به میزان 23 درصد سقوط کرد که بیشترین کاهش قیمت سهام یک‌روزه را در تاریخ بازار بورس رقم زد.

مثالی دیگر روز 24 اکتبر 1929 موسوم به پنجشنبه‌ سیاه است. این روز آغاز رکود بزرگ اقتصادی بود و پس‌ از آن سه‌شنبه‌ی هفته‌ی بعد را نیز سه‌شنبه‌ی سیاه نام گذاری کردند؛ چرا که در آن روز ارزش سهام علی‌رغم تمام تلاش‌های سهامداران و سرمایه‌گذاران برای جلوگیری از سقوط بازار بورس، به میزان 11 درصد سقوط کرده و بازاری را که در آن روزها به‌عنوان چرخاننده‌ی اقتصاد می‌شناختند، برای سرمایه‌گذاران ناامن کرد.

پس تعجبی نیست که فروشندگان با نام‌گذاری جمعه‌ی سیاه موافق نبوده و در تلاش بودند تا به این نام بار مثبت بدهند. از طرفی این روز برای فروشندگان یکی از پرفروش‌ترین روزهای سال بود؛ پس تصمیم گرفتند تا در مقابل این نام‌گذاری مقاومت نکرده و به این رویه ملحق شوند. فروشندگان از این نام برای توصیف موفقیت خود در فروش استفاده کردند و حسابدارها واژه‌ی «سیاه» را برای توصیف سوددهی در یک روز کاری انتخاب کردند. آن‌ها برای مشخص کردن سقوط و کاهش درآمد و سوددهی از رنگ قرمز استفاده می‌کنند پس جمعه‌ی سیاه برای فروشندگان و اقتصاد آن‌ها به معنای جمعه‌ی پرسود است.

تاریخ بلک فرایدی در ایران و جهان

جمعه سیاه، جمعه فردای عید شکرگزاری است که در واقع، چهارمین جمعه ماه نوامبر محسوب می‌شود. تاریخ بلک فرایدی 2022، روز 25 نوامبر مصادف با 4 آذر 1401 است. بیشتر فروشگاه‌های اینترنتی، حراج بلک فرایدی خود را چند روز قبل آغاز می‌کنند یا در همان روز تخفیفاتی برای مشتریان قرار می‌دهند.

بلک فرایدی چند درصد تخفیف دارد؟

تاکنون اطلاعاتی درباره چرایی و فلسفه جمعه سیاه به دست آوردیم اما مقدار تخفیفات در این روز چقدر است که این چنین مهم شده؟ اگرچه میزان تخفیفات در کشورهای مختلف با یکدیگر تفاوت دارند و ممکن است مثلا میزان بلک فرایدی در ترکیه کمتر از بلک فرایدی در آلمان و برعکس باشد، اما یک میزان تخفیف متوسط جهانی برای این روز تعیین می‌شود. این مقدار برای خریدهای حضوری بین متوسط 20 تا 37 درصد و در تخفیفات آنلاین به طور متوسط 37 درصد و بیشتر هستند. اما این مقدار می‌تواند متغییر نیز باشد در کشورها یا فروشگاه‌های مختلف به 50 درصد یا حتی 10 درصد برسد.

تاریخ بدترین خشونت ها در بلک فرایدی

خشونت در جمعه‌ سیاه کابوس نیروی پلیس است. از سال 2010 خشونت در روز Black Friday منجر به 12 کشته و 117 مصدوم شده است. به نظر می‌رسد که بیشترین خشونت در فروشگاه‌های زنجیره‌ای وال مارت اتفاق می‌افتند و به دنباله‌ی آن هشتک #Walmartfights (به معنای مبارزات والمارتی) به وجود آمده است.

• در سال 2021 پنج مورد خشونت در بلک فرایدی گزارش شد و شاخص ترین آن کشته شدن دو نفر در شرق شیکاگو به دلیل ازدحام جمعیت بودند. در جمعه سیاه این سال مجموعا 3 نفر کشته و دو نفر زخمی شدند.
• در سال 2018 سه نفر در فروشگاهی در آلاباما مورد اصابت گلوله قرار گرفتند که وضعیت یکی از آن‌ها وخیم بود.
• در سال 2017 پنج نفر در درگیری بلک فرایدی در فروشگاهی در آلاباما زخمی شدند که منجر به بسته شدن فروشگاه شد.
• در سال 2016 سه نفر در ایالت‌های تنسی، نیوجرسی و نوادا مورد اصابت گلوله قرار گرفتند و یکی از آن‌ها جان خود را از دست داد.
• در سال 2013 پلیس به یک دزد فروشگاهی در حالی که با ماشینش فرار می‌کرد، شلیک کرد.
• در سال 2012 به دو نفر بیرون فروشگاه وال مارت شلیک شد. آن‌ها در حال جروبحث بر روی جای پارک ماشین بودند.
• بخش الکترونیکی وال مارت پرخشونت‌ترین است. در سال 2011 زنی برای خرید یک دستگاه Wii با تخفیف 60 درصد به سمت جمعیت حاضر اسپری فلفل پاشید!
• در سال 2010 هجوم مردم در ساعت 5:30 صبح، باعث خروج اضطراری کارکنان این فروشگاه شد.
• در سال 2009 و بازهم دریکی از فروشگاه‌های والمارت و در بخش الکترونیکی، حضور پلیس برای جلوگیری از خشونت لازم شد.

بدترین جمعه‌ی سیاه اما در سال 2008 اتفاق افتاد. در آن روز مردی زیر پای مردم جان داد. علی‌رغم قد 195 سانتی‌متری و وزن 122 کیلویی، یکی از کارگران موقت وال مارت نیویورک زیر پای مردم و به دلیل خفگی جان سپرد. حداقل 2000 نفر با شکستن درب‌ها، به درون فروشگاه هجوم آوردند و او را زیر پای خود خفه کردند. در آن روز چند تن دیگر نیز صدمه دیدند که یکی از آن‌ها زنی حامله بود. این‌طور که به نظر می‌رسد پلیس برای نام‌گذاری این روز به Black Friday، دلیلی موجه داشته است.

ناگفته هایی درباره جمعه‌ سیاه

در این بخش ناگفته‌هایی درباره بلک فرایدی را خواهید دید.

جمعه‌ سیاه همیشه شلوغ‌ترین روز خرید سال نبوده

جمعه‌ی سیاه رسماً در سال 2001 بود که عنوان شلوغ‌ترین روزِ خرید سال را به خود اختصاص داد. تا قبل از آن شلوغ‌ترین روز خرید در سال شنبه‌ قبل از کریسمس بود.

بلک فرایدی در دهه‌ 90 تبدیل به اتفاقی عمومی شد

بااینکه سال‌هاست که در این روز آمریکایی‌ها جشن می‌گیرند اما اصطلاح جمعه‌ی سیاه اکثراً در فیلادلفیا مورد استفاده قرار می‌گرفته است. یک زبان‌شناس آمریکایی می‌گوید که این اصطلاح در اواسط دهه‌ 90 همه‌گیر شد. از آن زمان به بعد در تمام دنیا از نام جمعه‌ سیاه استفاده کردند و این عنوان بار تبلیغاتی بالایی پیداکرده است.

کلاه‌برداری‌های بلک فرایدی

تحقیقاتی توسط WalletHub نشان داد که 14 درصد از کالاهایی که در روز جمعه‌ سیاه به فروش می‌رسند، قیمتی مشابه باقیمت معمول دارند. همچنین در این تحقیقات مشخص شد که 17 درصد کالاهای فروخته‌شده در جمعه‌ سیاه، قیمتی بالاتر از آمازون دارند!

همیشه جمعه‌ سیاه زمان مناسبی برای خرید نیست

بسیاری جمعه‌ سیاه را با مسابقات فیلم Hunger Games مقایسه می‌کنند! اما آیا لازم است برای یک خرید ارزان، تن به چنین مبارزاتی داد؟ دلایل زیادی برای شرکت نکردن در خرید این روز وجود دارد و یکی از مهم‌ترین آن‌ها، امنیت جانی و مالی شماست. اما راه‌های دیگری نیز هست که می‌توان جایگزین جمعه سیاه کرد و صحیح و سالم به زندگی ادامه داد.

روز بعد از جمعه‌ سیاه نیز برای خرید مناسب است

فردای روز Black Friday، بانام «شنبه‌ی تجاری کوچک» شناخته می‌شود. این روز همیشه شنبه آخر ماه نوامبر است و بر خلاف شرکت‌های تجاری بزرگ، مخصوص تجارت‌های کوچک و نوپا است. در این روز نیز پیشنهادهای خوبی در اختیار خریداران قرار می‌گیرد.

از خانه بیرون بزنید

شرکت REI هرساله تبلیغات زیادی در ارتباط با عدم مشارکت در جمعه سیاه می‌کند. هدف این شرکت این است که کارکنان و خریداران از خانه بیرون زده و هوایی تازه کنند.

بسیاری از پیشنهادهای روز Black Friday زودتر شروع می‌شوند

اگر شما یکی از افرادی هستید که از خرید جمعه سیاه لذت می‌برید، بسیاری از پیشنهادها و تخفیف‌های جمعه‌ی سیاه زودتر از موعد شروع‌ شده و می‌توانید تا قبل از شلوغی و ازدحام جمعه‌ی سیاه خریدهای خود را ثبت کنید.

روزهای دیگری نیز برای خرید ارزان وجود دارد

تصور این است که جمعه سیاه بهترین روز برای خرید ارزان است، اما حقیقت این است که در روزهای دیگر سال نیز پیشنهادهای جذاب و قابل‌توجهی از طرف فروشگاه‌های بزرگ مانند آمازون ارائه می‌شود.

سخن پایانی

حراج جمعه رفته رفته در ایران هم شناخته شده‌تر شد و امروز بلک فرایدی در ایران نیز طرفداران زیادی دارد. از این رو سعی کردیم تا در این مقاله اطلاعاتی را درباره تاریخچه این روز و تاریخ بلک فرایدی ۱۴۰۱ با شما به اشتراک بگذاریم. نظر شما درباره این تخفیفات چیست؟ آیا شما نیز خریدهای خود را در انجام داده‌اید یا قصد خرید در این روز را دارید؟ لطفا نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید. از همراهی شما سپاس‌گزاریم.

سوالات متداول