هوش تجاری مجموعه‌ای از فرآیندهایی است که داده‌های خام را به اقدامات تجاری سودآور تبدیل می‌کند. در این مقاله قصد داریم هوش تجاری و اهمیت آن در کسب و کار را مورد بررسی قرار دهیم.
هوش تجاری (Business intelligence) یا به اختصار BI یک فرآیند مبتنی بر فناوری است که بر تجزیه و تحلیل داده‌ها و ارائه اطلاعات عملی تمرکز می‌کند و به مدیران و کارمندان یک شرکت کمک می‌کند تا بتوانند تصمیمات شغلی آگاهانه و هوشمندانه‌ای اتخاذ کنند. هوش تجاری یک اصطلاح گسترده است که شامل داده کاوی، تجزیه و تحلیل فرآیند، بررسی عملکرد و تحلیل توصیفی است. BI مجموعه‌ای از نرم افزارها و خدمات است که داده‌ها را به اطلاعات و دانش عملی تبدیل می‌کند. هوش تجاری تاثیر مستقیمی بر تصمیمات راهبردی، تاکتیکی و عملیاتی یک سازمان دارد.
اصطلاح BI اغلب به طیف وسیعی از ابزارها اطلاق می‌شود که دسترسی سریع و آسان به اطلاعات مربوط به وضعیت فعلی سازمان را بر اساس داده‌های موجود فراهم می‌کنند. ابزارهای هوش تجاری معمولا تجزیه و تحلیل داده‌ها را انجام داده و سپس گزارش و اطلاعات کاملی را ارائه می‌دهند تا اطلاعات دقیقی درباره ماهیت یک کسب و کار را در اختیار کاربران قرار دهند. در ادامه این مقاله هوش تجاری و اهمیت بکارگیری آن در کسب و کارها را با شرح جزییات بیشتر مورد بررسی قرار می‌دهیم. با پلازا همراه باشید.
آنچه در این مقاله می‌خوانید:
هوش تجاری چیست؟
هوش تجاری (BI) شامل راهبردها و فناوری‌هایی است که توسط شرکت‌ها برای تجزیه و تحلیل داده‌ها و اطلاعات تجاری مورد استفاده قرار می‌گیرد. کارکردهای رایج فناوری‌های BI شامل تهیه گزارش، پردازش تحلیلی آنلاین، تجزیه و تحلیل، داده کاوی، فرآیند استخراج، پردازش رویدادهای پیچیده، مدیریت عملکرد تجاری، محک‌زنی، متن کاوی و تحلیل پیشگویانه است.
فناوری‌های BI می‌توانند مقادیر گسترده‌ای از داده‌های ساخت یافته و بعضا بدون ساختار را مدیریت کرده تا به شناسایی، توسعه و ایجاد فرصت‌های راهبردی جدید در کسب و کارها کمک کنند. هدف اصلی هوش تجاری، تفسیر ساده و آسان کلان داده‌ها (Big data) است. شناسایی فرصت‌های جدید و اجرای یک راهبرد موفق و موثر بر اساس یک بینش کامل می‌تواند باعث ایجاد مزیت رقابتی و ثبات بلندمدت در بازار شود.
هوش تجاری می‌تواند توسط شرکت‌ها به منظور پشتیبانی از طیف گسترده‌ای از تصمیمات تجاری اعم از تصمیمات عملیاتی و راهبردی مورد استفاده قرار گیرد. تصمیمات عملیاتی اساسی شامل جایگاه‌یابی محصول (Positioning) و یا قیمت‌گذاری (Pricing) است. تصمیمات راهبردی یک کسب و کار نیز شامل اولویت‌ها، اهداف و دستورالعمل‌ها در وسیع‌ترین سطح ممکن است.
در همه موارد، BI هنگامی می‌تواند مؤثر واقع شود که داده‌های حاصل از بازاری که یک شرکت در آن فعالیت می‌کند (داده‌های خارجی) با داده‌های منابع داخلی یک شرکت در کسب و کار مانند داده‌های مالی و عملیاتی (داده‌های داخلی) ترکیب شوند. هنگامی که داده‌ها با هم ترکیب شوند، داده‌های خارجی و داخلی می‌توانند تصویر کاملی از یک کسب و کار را ارائه دهند که در واقع باعث ایجاد یک «بینش» با ارزش می‌شود که این بینش به تنهایی از هیچ داده و اطلاعات جداگانه‌ای حاصل نمی‌شود.
اهمیت و کاربرد هوش تجاری
ما در عصر پیشرفت فناوری زندگی می‌کنیم. پیشرفت‌های دیجیتال و فناوری، زندگی روزمره ما را متحول کرده است و یکی از بزرگ‌ترین تاثیرات آن نیز در دنیای تجارت بسیار مشهود است. شرکت‌ها اکنون به ابزارها و راهبردهای مبتنی بر داده دسترسی دارند که به آن‌ها امکان می‌دهد مشتریان خود را بهتر و دقیق‌تر بشناسند. یکی از این ابزارها BI است که تحول بسیاری در کسب و کار به وجود آورده است.
استفاده از BI در کسب و کار بسیار اهمیت دارد و برای موفقیت یک شرکت و یا یک سازمان بسیار حیاتی است. برخی از کاربردهای مهم هوش تجاری در کسب و کارها عبارتند از:
بدست آوردن بینش های جدید نسبت به مشتریان
یکی ار دلایل اصلی که شرکت‌های موفق معمولا پول، زمان و تلاش خود را به هوش تجاری اختصاص می‌دهند این است که این فناوری به آن‌ها امکان می‌دهد تا بتوانند گرایش‌ها و سلایق خرید مشتریان خود را بررسی و تحلیل کنند. هنگامی که از BI استفاده می‌کنید تا از نیازها و انگیزه‌های مصرف کنندگان خود از خرید مطلع شوید، آنگاه می‌توانید از این اطلاعات در جهت ارتقای محصولات جدید استفاده کنید تا انتظارات و نیازهای مشتریان خود را برآورده سازید و رضایت آنان را جلب کنید و در نتیجه میزان سودآوری شرکت خود را بهبود بخشید.
افزایش بهره وری
سیستم‌های BI به بهبود کارایی و بهره‌وری سازمان‌ها کمک می‌کنند تا بتوانند به طور موثر میزان بهره‌وری و درآمد خود را افزایش دهند. این سیستم‌ها همچنین به کسب و کارها اجازه می‌دهند تا اطلاعات بدست آمده را با سهولت، صرفه‌جویی در زمان گزارش و استخراج و تفسیر داده‌ها، در میان بخش‌های مختلف یک سازمان به اشتراک بگذارند.
اشتراک‌گذاری ساده داده‌ها و اطلاعات به سازمان‌ها امکان می‌دهد تا نقش‌ها و وظایف اضافی را از بین ببرند و به کارکنان نیز این امکان را می‌دهد تا به جای تمرکز بر پردازش داده‌ها، بر کار و وظایف اصلی خود تمرکز کنند.
بینش فروش
هدف تیم‌های فروش و بازاریابی، پیگیری مشتریان است و آن‌ها این کار را از طریق برنامه مدیریت ارتباط با مشتری (CRM) انجام می‌دهند. سیستم‌های CRM به گونه‌ای طراحی شده‌اند که بتوانند تمام تعاملات سازمان و یا شرکت را با مشتریان کنترل کنند. از آنجا که این سیستم‌ها تمام ارتباطات و تعاملات مشتری را ذخیره کرده‌اند، بنابراین داده‌ها و اطلاعات بسیاری در دست دارند که می‌توانند در تصمیمات راهبردی و تفسیر مسائل مربوط به مشتریان مورد استفاده قرار گیرند. سیستم‌های BI با شناسایی مشتریان جدید، ردیابی و حفظ مشتریان کنونی و ارائه خدمات پس از فروش به سازمان‌ها در جهت پیشرفت و کسب بینش فروش کمک می‌کنند.
مزیت رقابتی
هوش تجاری به شما کمک می‌کند اقدامات رقبای خود را پیش‌بینی کنید و بر مبنای اطلاعاتی که در اختیارتان قرار می‌دهد نیز می‌توانید تصمیمات آگاهانه‌ای بگیرید، برای آینده سازمان برنامه‌ریزی کنید و از رقبای خود پیشی بگیرید.
نحوه بکارگیری هوش تجاری در کسب و کار
اجرا و بکارگیری موثر راه‌حل‌های هوش تجاری می‌تواند با ارائه بینش‌های عمیق و داده‌های موثر به کسب و کار شما رونق دهد. اگر به ارزش و کارایی BI اعتماد دارید، باید بتوانید به پرسش‌های زیر پاسخ دهید:
اهداف شرکت شما چیست؟
برای بکارگیری موثر BI در کسب و کار خود باید بتوانید اهداف اصلی خود را مشخص کنید و به برخی سوالات اساسی نیز پاسخ دهید. فکر کردن به پاسخ سوالات زیر باعث می‌شود بدانید که به چه دلیلی می‌خواهید از سیستم هوش تجاری استفاده کنید:
- با اجرای BI در صدد دستیابی به چه اهدافی هستید؟
- آیا می‌خواهید میزان فروش خود را افزایش دهید یا می‌خواهید رضایت مشتریان خود را بهبود بخشید؟
- آیا می‌خواهید میزان بهره‌وری خود را ارتقا دهید؟
چه اطلاعاتی در اختیار دارید؟
پایه و اساس هوش تجاری، جمع‌آوری اطلاعات است. بنابراین برای استفاده از سیستم‌های BI ابتدا باید درباره حوزه فعالیت خود، اطلاعات جامع و کاملی بدست آورید. یکی از کارکردهای اصلی BI جمع‌آوری داده‌ها از بخش‌های مختلف کسب و کار شما و تجزیه و تحلیل آن است. بنابراین نوع اطلاعاتی که در دسترس دارید را بررسی کنید؛ زیرا این اطلاعات در نهایت منجر به حصول نتیجه مطلوب می‌شوند.
به چه چیزهایی احتیاج دارید؟
در نهایت باید موارد و اطلاعات مورد نیاز کسب و کار خود را برای رسیدن به موفقیت مورد بررسی قرار دهید. آیا سیستمی می‌خواهید که داده‌های شما را یکپارچه سازد و یا نمودارها و گزارش‌هایی را به شما ارائه کند تا دریابید که چه کسی در سازمان بهترین عملکرد را دارد؟ یا می‌خواهید منابع جدید اطلاعاتی و شیوه‌های بهتری را برای سنجش عملکرد کارمندان خود شناسایی کنید؟ پس از آن که پاسخ این سوالات را پیدا کردید، آنگاه می‌توانید یک سیستم هوش تجاری یکپارچه را برای خود راه‌اندازی کنید.
مزایای هوش تجاری
در این بخش به برخی از مزایای استفاده از BI اشاره می‌کنیم.
افزایش بازدهی و بهبود عملکرد
با داشتن یک برنامه BI، تهیه یک گزارش برای سازمان تنها با یک کلیک امکان‌پذیر می‌شود. بنابراین این امر باعث صرفه‌جویی در وقت و منابع بسیاری می‌شود و همچنین به کارکنان این امکان را می‌دهد تا در انجام وظایف خود خلاق‌تر باشند.
بهبود رضایت مشتری
با کسب اطلاعات دقیق درباره نیازها و خواسته‌های مشتریان، می‌توانید تولید محصولات خود را با علایق و سلایق مشتریان خود تطبیق دهید و رضایت آن‌ها را جلب کنید و همچنین می‌توانید مشتریان جدیدی را نیز جذب کنید.
ساده کردن فرآیندهای تجاری
هوش تجاری تمام پیچیدگی‌های مرتبط با فرآیندهای تجاری را از بین می‌برد. BI همچنین با ارائه تجزیه و تحلیل، پیش‌بینی، مدل‌سازی رایانه‌ای، محک‌زنی و سایر روش‌ها، تجزیه و تحلیل داده‌ها را به صورت خودکار انجام می‌دهد.
تجزیه و تحلیل آسان
استفاده از سیستم‌های BI بسیار ساده است. حتی کاربران غیر حرفه‌ای نیز می‌توانند داده‌ها را به سرعت جمع‌آوری و پردازش کنند. BI همچنین می‌تواند توانایی افراد در تجزیه و تحلیل داده‌ها را افزایش دهد. سایر مزایای استفاده از سیستم‌های هوش تجاری عبارتند از:
- افزایش مزیت رقابتی
- شناخت رقبا
- افزایش درآمد
- اتخاذ تصمیمات تجاری آگاهانه
- جمع‌آوری و تحلیل دقیق‌تر داده‌ها
- کاهش هزینه‌ها
- صرفه‌جویی در زمان
ما در این مقاله هوش تجاری و کاربردهای آن را به طور کامل مورد بررسی قرار دادیم. همانطور که خواندید، هوش تجاری یک فرآیند مبتنی بر فناوری است که بر تجزیه و تحلیل داده‌ها و ارائه اطلاعات عملی تمرکز می‌کند و به مدیران و کارمندان یک شرکت کمک می‌کند تا بتوانند تصمیمات شغلی آگاهانه و هوشمندانه‌ای اتخاذ کنند. با استفاده از BI می‌توانید عملکرد کسب و کار خود را بهبود بخشید.