امروزه افراد به دلایل مختلفی به گیاهخواری روی می‌آورند. برخی به‌خاطر مشکلات سلامتی، و برخی به‌خاطر حمایت از حقوق حیوانات یا بهبود وضعیت محیط زیست تصمیم می‌گیرند گیاه‌خوار شوند. اگر در ابتدای راه گیاهخواری هستید، یا صرفا می‌خواهید بدانید چه غذاهای ایرانی برای گیاهخواری مناسب هستند، با ما همراه باشید تا 14 مورد از غذاهای گیاهی ایرانی را به شما معرفی کنیم.
عده زیادی همچنان معتقدند که غذای گیاهی کم‌تنوع است و انرژی مورد نیاز بدن را تامین نمی‌کند. اگر شما هم از این دسته از افراد هستید، باید بگوییم که سخت در اشتباهید. وجود انواع حبوبات یا سبزیجات باعث می‌شود که غذاهای گیاهی سرشار از پروتئین، فیبر و سایر مواد مورد نیاز بدن ما باشند. از گذشته نیز غذاهای گیاهی ایرانی مختلفی در زندگی روزمره افراد جای داشته‌اند. برخی از این غذاها امروزه شهرت جهانی پیدا کرده‌اند و گردشگران زیادی در سفرهای خود به‌سراغ آن‌ها می‌روند. بهترین نمونه از غذاهای ایرانی برای گیاهخواری را می‌توانید در بین اقوام مختلف کشورمان پیدا کنید. پخت این غذاها بسیار ساده بوده و هزینه‌بردار نیست. در این مقاله از پلازا قصد داریم انواع غذاهای گیاهی ایرانی اقوام مختلف را به شما معرفی کنیم.
آنچه در ادامه می‌خوانید
گیاه خواری چیست؟
گیاهخواری فقط یک نوع رژیم غذایی نیست. بلکه باید آن را یک نوع سبک زندگی دانست. چون زندگی فرد گیاه‌خوار کاملا تحت تاثیر گیاهخواری قرار می‌گیرد. گیاهخواری به‌معنی حذف کامل هر نوع مواد گوشتی و فرآورده‌های آن است. فرد گیاه‌خوار از خوردن گوشت قرمز، گوشت مرغ، گوشت ماهی، گوشت شکاری، صدف و میگو خودداری خواهد کرد.
افراد با انگیزه و هدف‌های مختلفی گیاهخواری را انتخاب می‌کنند. به‌همین دلیل گیاهخواری به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شود. برخی از افراد گیاه‌خوار هم تخم‌مرغ و هم لبنیات را میل می‌کنند اما برخی گیاهخواران یکی یا هردوی آن‌ها را کنار می‌گذارند. ما در این مقاله سعی کردیم غذاهایی را معرفی کنیم که مناسب همه انواع رژیم‌های گیاهخواری باشند یا دستور پخت آن‌ها انعطاف‌پذیر باشد و بتوان برخی مواد مانند تخم مرغ را بدون خراب شدن طعم غذا از آن حذف کرد.
معرفی بهترین غذاهای گیاهی ایرانی
برای خوردن غذاهای گیاهی و محلی نیاز نیست حتما گیاه‌خوار باشید. افراد زیادی برای داشتن رژیم غذایی سالم چند روز در هفته غذای گیاهی ایرانی طبخ می‌کنند. در ادامه 14 غذا از بهترین غذاهای گیاهی ایرانی را معرفی کنیم و آموزش غذاهای گیاهی ایرانی را به شما ارائه می‌دهیم.
1. سیروابیج از غذاهای گیاهی ایرانی
- غذای گیاهی و محلی: استان گیلان
استان گیلان بهشت افراد گیاه‌خوار به‌شمار می‌آید. در این استان تنوع غذاهای گیاهی ایرانی بسیار زیاد است. «سیروابیج» از غذاهای گیاهی محلی استان گیلان محسوب می‌شود. این غذا را در استان گیلان با نام‌های «سیرابیج»، «سیربیج»، «سیرواویج» و «سیر برشته» هم می‌شناسند. برای تهیه آن به برگ سیر تازه و سبز رنگ، تخم‌مرغ و روغن مایع نیاز دارید. برگ‌های سیر را در اندازه‌های کوچک خرد کنید. سپس در روغن سرخ کرده و با ادویه‌هایی همچون نمک، فلفل و زردچوبه تفت بدهید. زمانی که رنگ آن کمی تیره شد باید تخم‌مرغ را روی برگ‌های سیر نیمرو کنید. به‌همین راحتی غذای گیاهی ایرانی شما آماده است. در گیلان این غذا با کته و انواع ترشی‌های سنتی سرو می‌شود.
2. اشکنه ماش
- غذای گیاهی و محلی: استان خراسان
«اشکنه» یکی از غذاهای گیاهی ایرانی رژیمی است. افراد گیاه‌خوار به‌شدت طرفدار این غذای سنتی هستند. چون اشکنه در اکثر شهرها با دستور غذایی خاص همان شهر طبخ می‌شود. و رستوران‌های زیادی آن را سرو می‌کنند. پس یک فرد گیاه‌خوار به‌راحتی می‌تواند آن را در منوی غذایی شهرهای مختلف پیدا کند. اما «اشکنه ماش خراسان» در بین همه اشکنه‌ها مشهورتر بوده و طرفداران زیادی دارد. علاوه‌بر آب و تخم‌مرغ که از مواد اولیه اصلی اشکنه محسوب می‌شوند، پیاز، سیب‌زمینی و قره‌قروت از دیگر مواد لازم برای طبخ اشکنه ماش خراسان خواهند بود.
3. والک پلو
- غذای گیاهی و محلی: استان تهران
«والک پلو» نام یکی‌دیگر از انواع غذاهای گیاهی ایرانی است. این غذا در استان تهران طرفداران زیادی دارد. والک پلو از گیاهی به نام والک، ساقه سیر تازه و برنج درست می‌شود. گیاه والک در دامنه رشته کوه البرز و شمیرانات رشد می‌کند.
اما امروزه می‌توانید این گیاه پرطرفدار را در فروشگاه و بازارهای محلی تهران به‌راحتی خریداری کنید. از گیاه والک آش والک، والک پلو و کوکوی والک درست می‌کنند. این گیاه عطر تندی دارد. پس قبل از طبخ غذا از میزان و مقدار مواد اولیه آن مطلع شوید. درست کردن این غذای گیاهی بسیار ساده است. برای تهیه والک پلو، باید والک‌ها را بشوید و بعد از اینکه خشک شدند، آن‌ها را تفت دهید. وقتی برنجتان را آبکش کردید، والک‌های تفت‌خورده را به آن اضافه کنید و اجازه بدهید بپزد.
4. پاکورا از غذاهای گیاهی ایرانی
- غذای گیاهی و محلی: استان بوشهر
اگر به لیست غذاهای ایرانی گیاهی نگاه کنید به اسم «پاکورا» برمی‌خورید. پاکورا یک میان‌وعده یا پیش‌غذای بوشهری محسوب می‌شود. امروزه پاکورا در بین گردشگران داخلی و خارجی این شهر به‌عنوان غذای اصلی هم طرفداران زیادی دارد. طعم این غذا تند و تیز بوده و به‌خوبی یادآور غذاهای بوشهری است. پاکورا در بوشهر با نام پاکوره هم شناخته می‌شود. مواد اولیه پاکورا شامل نخود خام، پودر چیلی، تره، جوش‌شیرین، ادویه مخصوص و آب هستند. این غذا معمولا با ماست و نعناع یا سسی با طعم ترش و شیرین سرو خواهد شد. عده‌ای معتقدند اصلیت این غذا متعلق به کشور هندوستان است.
5. املت سوزی
- غذای گیاهی و محلی: استان سیستان و بلوچستان
در استان سیستان و بلوچستان اکثر غذاها با گوشت قرمز یا مرغ طبخ می‌شوند. اما «املت سوزی» را باید یکی از غذاهای گیاهی ایرانی دانست که در این استان طرفداران زیادی دارد. این غذا در بین گیاهخواران بسیار محبوب بوده و افرادی که گیاه‌خوار هم نیستند این غذا را یکی از بهترین غذاهای گیاهی ایرانی می‌دانند. املت سوزی را با گیاهی به نام سوزی، پیاز، تخم‌مرغ، سیب‌زمینی، روغن و ادویه درست می‌کنند. طعم گیاه سوزی به اسفناج بسیار نزدیک است. می‌توانید اسفناج را جایگزین این گیاه کنید.
6. باقالاقاتق
- غذای گیاهی و محلی: استان گیلان
محال است اسم گیلان به گوشتان بخورد اما یاد غذاهای لذیذ و خوش آب و رنگ آن نیفتید. درست است که استان گیلان به کباب‌های لذیذش شهرت دارد. اما غذاهای گیاهی ایرانی در این استان کم نیستند. «باقالاقاتق» یکی‌دیگر از غذاهای گیاهی خوشمزه ایرانی محسوب می‌شود.
این غذا امروزه نه تنها در استان گیلان بلکه در همه جای کشورمان طرفداران پروپاقرصی دارد. باقالاقاتق به اسم‌های «باقالی قاتق» و «باقالی خورشت» هم شهرت دارد. این غذای گیاهی از ترکیب پاچ باقالی کشاورزی پوست گرفته شده، سیر، تخم‌مرغ و شوید خشک درست می‌شود. درصورت تمایل می‌توانید تخم‌مرغ را از این غذا حذف کنید. در گیلان باقالاقاتق را به‌عنوان غذای اصلی با کته میل می‌کنند. اما برخی از رستوران‌ها این غذا را برای پیش‌غذا و با نان برای مهمانان غیر بومی سرو خواهند کرد.
7. کنگر سوخاری از غذاهای گیاهی ایرانی
- غذای گیاهی و محلی: استان کردستان
«کنگر سوخاری» یک غذای گیاهی ایرانی خوشمره به‌شمار می‌آید که اصالت آن به استان کردستان و شهر سنندج می‌رسد. کنگر یا کرفس را با آرد، تخم‌مرغ، زیره، کره، شیر یا آب و زعفران مخلوط می‌کنند. سپس آن را در روغن فراوان غلتانیده تا سرخ شود. این ترکیب لذیذ و دلچسب شبیه به یک پیش‌غذای خارجی است. اما در سنندج کنگر سوخاری را که به نام «قایرمه» هم شناخته می‌شود، با نان یا کته می‌خورند. سرو این غذا با کته یا نان آن را به یک غذای مقوی در وعده اصلی تبدیل می‌کند.
8. فلافل
- غذای گیاهی و محلی: استان خوزستان، اهواز
«فلافل» از معروف‌ترین غذاهای گیاهی و فست‌فودی محسوب می‌شود که بسیار لذیذ بوده و طرفداران زیادی دارد. اصالت این غذا به لبنان می‌رسد. اما سال‌های زیادی است که فلافل را یک غذای گیاهی ایرانی می‌دانند. این غذا در اهواز بسیار شناخته شده است تا جایی‌که می‌توانید در خیابانی به نام «لشکرآباد» دکه‌های فلافل‌فروشی را به وفور پیدا کنید.
در این دکه‌ها انواع فلافل و سمبوسه فروخته می‌شود. اما فلافل نخود یکی از معروف‌ترین غذاهای ایرانی برای گیاهخواری است. این غذا را در اصل با نخود خام چرخ‌شده درست می‌کنند. اما برای نزدیک‌تر شدن به اصالت آن می‌توانید از سبزی‌های معطر همچون گشنیز تازه استفاده کنید.
9. دلمه برگ مو از غذاهای گیاهی ایرانی
- غذای گیاهی و محلی: استان‌های آذربایجان و کردستان
«دلمه برگ مو» یک غذای لذیذ و پرطرفدار است که در همه جای ایران طبخ می‌شود. نام این غذا از قدیم در لیست آموزش غذاهای گیاهی ایرانی قرار داشت. استان آذربایجان و کردستان این غذای لذیذ را در بیشتر روزهای هفته می‌پزند و یکی از غذاهای گیاهی و محلی اصلی، سر سفره‌هایشان به‌شمار می‌آید. در گذشته دلمه برگ مو با سبزیجات معطر، برنج، برگ مو و رب انار درست می‌شد. اما امروزه برخی از شهرها به دستور اصلی آن گوشت چرخ‌کرده و لپه اضافه کرده‌اند.
10. کله جوش
- غذای گیاهی و محلی: استان اصفهان
«کله‌جوش» از غذاهای گیاهی و سنتی ایران است که اصالت آن به استان اصفهان می‌رسد. البته این غذا امروزه در استان‌های دیگر با دستورهای پخت متفاوتی طبخ می‌شود. شاید با دیدن کله‌جوش تصور کنید با یک پیش‌غذا یا میان‌وعده ساده روبه‌رو هستید. اما جالب است بدانید که کله‌جوش یکی از مقوی‌ترین غذاهای گیاهی محسوب می‌شود. مواد اولیه این غذا آب، کشک، نعناع داغ، پیاز داغ، سیر و گردو هستند.
11. خورش دال عدس
- غذای گیاهی و محلی: شهرهای جنوبی
در ادامه لیست غذاهای گیاهی ایرانی، به دال عدس می‌رسیم. خورش دال عدس از غذاها و پیش‌غذاهای جنوبی است. دال عدس گونه‌ای از حبوبات و هم‌خانواده‌ی عدس محسوب می‌شود که به رنگ قرمز و از عدس کوچک‌تر است. دال عدس منبع غنی‌ای از فیبر و آهن نیز هست. خورش دال عدس از بهترین غذاهای گیاهی ایرانی است که علاوه‌بر طعم بی‌نظیرش، منبع غنی‌ای از پروتئین است و به همین دلیل از بهترین جایگزین‌های مرغ محسوب می‌شود.
برای تهیه خورش دال عدس، از بهترین غذاهای ایرانی برای گیاهخواری، باید ابتدا عدس را برای چند ساعت خیس کنید. سپس دال عدس را با مقداری آب روی حرارت بگذارید تا بجوشد. پیاز نگینی شده را تفت بدهید، سپس سیر رنده شده و زردچوبه را به آن اضافه کنید. وقتی که همه این مراحل را انجام دادید، رب گوجه و ادویه‌ها را به پیاز و سیر اضافه کنید، بعد از اینکه مخلوط کمی تفت خورد، دال عدس پخته شده را به آن اضافه کنید. حالا کمی آب به موادتان اضافه کنید و اجازه دهید تا جا بیفتد. می‌توانید در انتها کمی آب‌لیمو هم به خورش دال عدس اضافه کنید. دال عدس یک غذای جنوبی است و طعم تند از ویژگی‌های اصلی‌اش است. بنابراین فلفل قرمز را فراموش نکنید.
دال عدس در مناطق مختلف به شیوه‌های مختلفی درست می‌شود. اگر دوست دارید می‌توانید از سیب‌زمینی نیز در آن استفاده کنید.
12. میرزا قاسمی از غذاهای گیاهی ایرانی
- غذای گیاهی و محلی: استان گیلان
بی‌دلیل نیست که در ابتدای مقاله گیلان را بهشت گیاهخواران معرفی کردیم. یکی دیگر از غذاهایی که می‌تواند لقب بهترین غذای ایرانی برای گیاه خواری را به خود اختصاص دهد، میرزا قاسمی است. این غذای قدیمی و پرطرفدار نیز مانند بسیاری از غذاهای محلی، در مناطق مختلف، دستورپخت‌های متفاوتی دارد. اما به‌طور کلی برای تهیه میرزا قاسمی، از لذیذترین غذاهای ایرانی برای گیاهخواری، به بادمجان و سیر نیاز دارید. البته برای امتحان کرده مزه‌های بیشتر و متنوع‌تر، می‌توانید از تخم‌مرغ و گوجه هم استفاده کنید.
برای تهیه این غذای ساده، باید اول بادمجان‌ها را کبابی کنید. و سپس پوست و سر بادمجان‌ها را جدا کنید. اگر دوست دارید میرزا قاسمی خوش‌رنگ‌تری داشته باشید، می‌توانید گوجه پخته را نیز به بادمجان‌ها اضافه کنید. بادمجان کباب شده را به خوبی له کنید و سیر رنده‌شده و تفت‌خورده را به آن اضافه کنید. وقتی که بادمجان‌ها روغن بیندازند، میرزا قاسمی شما آماده است. اگر دوست دارید که میرزا قاسمی تخم‌مرغ داشته باشد، می‌توانید آن را بصورت جدا نیمرو کنید و به آن اضافه کنید، یا اینکه در آخر مستقیما به میرزاقاسمی اضافه‌اش کنید و کمی فرصت بدهید تا بپزد. از دیگر غذاهای گیاهی استان گیلان می‌توان به «ترش تره»، «پنیربرشته» و «شش انداز بادمجان» اشاره کرد.
13. آش اوماج
- غذای گیاهی و محلی: استان کرمان
آش اوماج یک غذای محلی کرمانی و از غذاهای گیاهی مقوی ایرانی محسوب می‌شود. بسیاری از آش‌های ایرانی را می‌توان با کمی تغییر، بصورت گیاهی تهیه کرد. آش اوماج یا آش شولی از محبوب‌ترین آش‌های استان کرمان است که علاوه بر فواید زیادش، طرز تهیه آسان و نسبتا کم‌هزینه‌ای دارد. در این آش از آرد، عدس، چغندر، پیاز، ادویه، سیاه‌دانه، زیره، تخم شوید و سبزیجات استفاده می‌شود.
برای تهیه آش اوماج، از غذاهای ایرانی برای گیاهخواری، عدس را از قبل خیس کنید. دو چغندر بزرگ را پوست کنده و خیلی ریز خرد یا رنده کنید و به همراه آب روی حرارت بگذارید تا نیم‌پز شود. سپس یک پیمانه عدس و دو پیمانه سبزی خرد‌شده را اضافه کرده و منتظر بمانید تا بپزد. وقتی که مخلوط پخت، سیاه‌دانه، زیره، تخم شوید را به مخلوط اضافه کنید. یک و نیم پیمانه آرد را با آب سرد ترکیب کنید تا محلول رقیقی درست شود. این ترکیب را کم‌کم به چغندرها اضافه کنید تا آش قوام بیاید. می‌توانید کمی پیاز سرخ‌شده و زردچوبه و نعنا نیز به آش اضافه کنید. چاشنی اصلی این آش، قره‌قروت است که در گویش کرمانی به آن تلف یا ترف می‌گویند. می‌توانید در پایان کار کمی قره‌قروت به آش اوماج اضافه کنید یا از سرکه به جای آن استفاده کنید.
14. بت ماش از غذاهای گیاهی ایرانی
- غذای گیاهی و محلی: بلوچستان
اگر در یک عصر بارانی فکر آشپزی به سرتان زد، چند نوع غذای ایرانی گیاهی خوشمزه می‌توانید درست کنید که یکی از آن‌ها، بت ماش بلوچستانی است. بت در گویش بلوچستانی به معنی پلو است. این غذای ساده که به همراه ترشی انبه، لیمو و گوجه رنده شده سرو می‌شود، طرز تهیه آسانی دارد و بسیار لذیذ و مقوی است.
برای تهیه بت ماش، مقداری ماش و مقدار کمتری برنج را بشورید، به آن‌ها نمک بزنید و با مقداری آب روی گاز بگذارید تا بپزند. وقتی که آب تبخیر شد و برنج و ماش کاملا نرم بودند، غدای شما آماده است.
کلام آخر
در دنیای مدرن و پیشرفته امروز گیاهخواری یک سبک زندگی نسبتا سالم به‌شمار می‌آید. افراد زیادی این سبک از زندگی را انتخاب می‌کنند و به‌دنبال غذاهای گیاهی در دستورات آشپزی بین‌المللی می‌گردند. این درحالی است که برخی از غذاهای ایرانی برای گیاهخواری، در دنیا شهرت جهانی دارند. تنوع غذاهای گیاهی را می‌توانید به وضوح در زندگی اقوام مختلف کشورمان پیدا کنید. علاوه بر غذاهای ایرانی برای گیاهخواری که در فهرست بالا معرفی کردیم، شما چه غذاهای گیاهی ایرانی‌ای می‌شناسید؟ می‌توانید نظراتتان را از بخش دیدگاه‌ها با ما و خوانندگان پلازا به اشتراک بگذارید.