بررسی فیلم صبح اعدام ؛ داستان، بازیگران و نقد فیلم
فیلم صبح اعدام جدیدترین اثر از بهروز افخمی، در اردیبهشت 1404 اکران شد. این عنوان در ژانر درام اجتماعی-سیاسی روایتی مستندگونه از یک مراسم تیرباران واقعی است.
بالاخره یکی از درخشان‌ترین فیلم‌های حاضر در چهل‌ودومین دوره جشنواره فجر اکران شد: فیلم صبح اعدام که با حضور در جشنواره 6 نامزدی و 2 برد را از آن خود کرده بود. بهروز افخمی نویسنده و کارگردان این اثر است و علی شیرمحمدی نیز تهیه‌کنندگی را برعهده داشته است. ژانر فیلم صبح اعدام درام، اجتماعی و مستندگونه است و براساس گزارش واقعی خبرنگار روزنامه کیهان در سال 1342 از تیرباران طیب حاج‌رضایی و حاج اسماعیل رضایی ساخته شده است. در این اثر بازیگرانی نظیر ارسطو خوش‌رزم و مسعود شریف بازی می‌کنند. تاریخ اکران فیلم سینمایی صبح اعدام در سینماهای ایران 31 اردیبهشت 1404 است؛ گرچه اولین بار در بهمن 1402 در جشنوراه فیلم فجر به روی پرده رفته بود.
در این مقاله از پلازا قصد داریم به بررسی فیلم سینمایی صبح اعدام بپردازیم. ابتدا خلاصه‌ای از داستان فیلم را می‌خوانیم، سپس با بازیگران آن آشنا می‌شویم و در بخش آخر هم مروری بر نقدهای منتقدین خواهیم داشت. پیشنهاد می‌کنیم مقاله بهترین فیلم‌های ایرانی 1404 را نیز مطالعه کنید.
خلاصه فیلم صبح اعدام
داستان فیلم صبح اعدام براساس یک اتفاق واقعی ساخته شده است. طیب حاج‌رضایی یکی از باستانی‌کارهای دوران پهلوی بود که در تظاهرات 15 خرداد 1342 به همراه 400 نفر دیگر دستگیر شد. او و حاج اسماعیل رضایی به عنوان سرکرده این افراد معرفی و پس از محاکمه به اعدام محکوم شدند. حکم تیرباران این دو در سحرگاه 11 آبان 1342 به اجرا درآمد.
در آن زمان روزنامه کیهان گزارشی از این مراسم تیرباران را منتشر نمود. بهرز افخمی با استناد به این گزارش و دیگر منابع معتبر نظیر کتاب طیب در گذر لوطی‌ها، فیلم صبح اعدام را ساخت و داستان آن روز در فاصله 5 تا 6:30 صبح را به تصویر کشید.
بازیگران فیلم صبح اعدام
در این بخش قصد داریم با بازیگران این درام آشنا شویم.
ارسطو خوش‌رزم در نقش حاج اسماعیل رضایی
ارسطو خوش‌رزم، متولد 6 تیر 1363 در تهران، یک بازیگر ایرانی و فرزند بهروز خوش‌رزم، تهیه‌کننده سینما و تلویزیون، است. وی فارغ‌التحصیل رشته مهندسی کشاورزی از دانشگاه آزاد اسلامی کرج است و از کودکی در فیلم‌ها و سریال‌ها حضور می‌یافت، ولی آغاز فعالیت حرفه‌ای وی در عرصه بازیگری مربوط به سال 1384 و بازی در سریال یک مشت پر عقاب است. این بازیگر بیشتر در تئاتر فعالیت دارد ولی از سال 1387 با فیلم مسیر عشق حضور در سینما را نیز تجربه کرد. وی تاکنون در 6 فیلم سینمایی بازی کرده و در سال 1402 برای بازی در فیلم صبح اعدام برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد شد. او در تلویزیون با سریال آهوی من مارال (1400) و سریال عملیات رعد (1401) شناخته می‌شود.
مسعود شریف در نقش طیب حاج‌رضایی
مسعود شریف بازیگر ایرانی متولد 18 خرداد 1350 در شهر گچساران در استان کهگیلویه و بویراحمد است. فعالیت حرفه‌ای وی در عرصه بازیگری از دهه 1360 با تئاتر آغاز شد و امروزه به عنوان بازیگر تئاتر، سینما و تلویزیون و همچنین صداپیشه و عروسک‌گردان فعالیت دارد. در میان اثاری که سبب شناخته‌شدن وی شدند می‌توانیم سریال بی‌همگان، سریال پدر گواردیولا و فیلم آیینه‌ای در غبار را نام ببریم.
داوود فتحعلی‌بیگی در نقش قاضی عسکر
داوود فتحعلی‌بیگی بازیگر ایرانی است که در سال 1329 در شهر سلطانیه در استان زنجان متولد شد. او فارغ‌التحصیل رشته نمایش از دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران است و فعالیت حرفه‌ای خود را از سال 1366 با مجموعه تلویزیونی مرغ حق آغاز نمود. این بازیگر گزیده‌کار سینما و تلویزیون را در آثاری نظیر فیلم آلزایمر (1389) و فیلم یک خانواده محترم (1392) دیده‌ایم. وی در آثار تلویزیونی نظیر سریال شهریار (1384)، سریال گاهی به پشت سر نگاه کن (1394) و مجموعه خانواده دکتر ماهان (1398) نیز بازی کرده است.
مهرداد نیک‌نام در نقش تیمسار یحیوی
مهرداد نیک‌نام بازیگر، فیلمنامه‌نویس، کارگردان، تهیه‌کننده و مجری طرح است. او در تاریخ 11 دی 1350 در شهر تهران چشم به جهان گشود و از سال 1373 فعالیت در عرصه فیلم و سریال را آغاز کرد. وی بیشتر به عنوان نویسنده فعالیت دارد ولی تاکنون در 3 فیلم سینمایی و چند سریال به عنوان بازیگر حضور داشته است. از کارهای سینمایی او، به غیر از فیلم صبح اعدام، باید به فیلم حرکت اول و فیلم دلخون هردو محصول سال 1387 اشاره کنیم. اگر از طرفداران سریال‌های شبکه نمایش خانگی باشید، آقای نیک‌نام را با نقش تیمسار سالار در سریال تاسیان (1403)، نقش تیمسار نامدار در سریال خاتون (1400) و نقش دایی مهرداد در سریال کرگدن (1399) می‌شناسید.
در ادامه فهرستی از بقیه هنرپیشه های فیلم صبح اعدام را با هم مطالعه می‌کنیم:
· پوریا منجزی در نقش کلیددار طیب
· محسن آوری در نقش سرهنگ دادستانی
· کاوه دارابی در نقش خبرنگار کیهان
· فریبا آذرشب در نقش مادر حاج اسماعیل رضایی
· ابوالفضل زارع‌کار مقدم در نقش خبرنگار پزشکی قانونی
نقد فیلم صبح اعدام
فیلم سینمایی صبح اعدام یکی از جدیدترین آثار بهروز افخمی است؛ اثری که از حدود 20 سال قبل قصد داشت آن را بسازد و درنهایت در بهمن 1402 آن را در جشنواره فیلم فجر به روی پرده فرستاد. این فیلم در جشنواره حضور درخشانی داشت و در میان 8 نامزدی، درنهایت موفق شد دو سیمرغ بلورین در بخش بهترین کارگردانی و بهترین بازیگر نقش اول مرد را کسب کند. نمرات فیلم سینمایی صبح اعدام از سوی منتقدین و بینندگان نیز بسیار خوب بوده است.
این فیلم محصول مشترک سازمان سینمایی سوره و بنیاد سینمایی فارابی است و حوزه هنری مسئولیت توزیع آن در سینماهای سراس کشور را برعهده دارد. مدت زمان فیلم صبح اعدام 86 دقیقه است و از 31 اردیبهشت 1404 در سینماها اکران شده است.
بررسی فیلم:
اقای افخمی برای این فیلم روایت مستندگونه را انتخاب کرده و در آن المان‌های یک مستند، نظیر نریشن، به چشم می‌خورد. این انتخاب وی سبب شده برخی منتقدین فیلم صبح اعدام را یک پادکست سینمایی بدانند؛ پادکستی که گوینده آن یک زن است و اتفاقا طولانی‌ترین تک‌گویی جشنواره فیلم فجر را دارد. سیدمهرزاد موسوی، یکی از منتقدین ایرانی است که نقد مثبتی درباره این ساختار ندارد. او این فیلم را صرفا "محتوایی به نام صبح اعدام" می‌خواند و معتقد است نباید آن را از نظر شخصیت‌پردازی، فیلمنامه و چیزهایی از این قبیل که مربوط به نقد فیلم‌های سینمایی است بررسی کرد.
نکته جالب درباره فیلم صبح اعدام این واقعیت است که شخصیت‌های اصلی آن دو چهره غیرمذهبی و از اهالی بازار و مردم عادی هستند. این انتخاب، حتی اگر سفارشی باشد، باز هم جالب و قابل بررسی است. ساختار سیاه و سفید فیلم، نورپردازی و دکوپاژ اقای افخمی تا حد زیادی زیبایی‌شناسی فیلم را ارتقا داده و با توجه به روایت مستندگونه فیلم انتخابی هوشمندانه بوده است. موسیقی فیلم مرموز و متافیزیکی است و طراحی صحنه و لباس نیز با توجه به ساختار مستندگونه آن اجرا شده است.
بازیگران فیلم از میان چهره‌های کمترشناخته شده انتخاب شده‌اند و حقیقتا به خوبی از پس نقش‌های خود برآمده‌اند. آنان بازی‌هایی طبیعی و باورپذیر ارائه داده‌اند و در به تصویر کشیدن شخصیت‌هایی براساس واقعیت بسیار عالی عمل کرده‌اند. در میان همه بازیگران، اجرای آقای خوش‌رزم و آقای شریف خیره‌کننده است و به خوبی توانسته‌اند شمایل دو معترض نترس، معنوی و مردمی را به تصویر بکشند.
سخن پایانیدر این مقاله از پلازا با معرفی فیلم صبح اعدام کنار شما بودیم. داستان آن را خواندیم، بازیگران را معرفی کردیم و مقد کوتاهی بر این درام اجتماعی-سیاسی داشتیم. نظر شما درباره این فیلم چیست؟ آن را تماشا کرده‌اید؟ با دیگر فیلم‌های مستندگونه سینمای ایران آشنایی دارید؟ شما می‌توانید نظرات خود را از طریق بخش دیدگاه شما در پایین همین صفحه با ما و دیگر مخاطبین پلازا در میان بگذارید.