بدون شک فیلم غریزه یکی از پربحث‌ترین و پرحاشیه‌ترین فیلم‌های اکران شده در سال ۱۴۰۴ بود. فیلمی که با وجود به نمایش درآمدن در چهل و سومین جشنواره فجر نتوانست به موقع اکران شود و جز کاندیدهای ایران برای اسکار قرار بگیرد و این اتفاق باعث گلایه کارگردان شد. اکنون می‌خواهیم در این مطلب نگاهی دقیق به جدیدترین فیلم کارنامه سیاوش اسعدی بیاندازیم.
سیاوش اسعدی کارگردان و فیلم‌نامه‌نویس اهل ایران متولد سال ۱۳۵۷ است. او از سال ۱۳۷۸ با فیلم حوالی اتوبان وارد حوزه کورگردانی شد و فیلم‌هایی همچون جیب بر خیابان جنوبی و درخونگاه ساخت که مورد توجهات زیادی قرار گرفتند. او از جمله فیلمسازان نسل جوان ایرانی است که حرفی برای گفتن در سینما دارد.
فیلم غریزه به کارگردانی، تهییه‌کنندگی و نویسندگی سیاوش اسعدی در سال ۱۴۰۰ ساخته شد. این اثر توسط شرکت خانه فیلم اَوستا تولید و توسط کمپانی عامریان فیلم توزیع شد. غریزه نخست در بخش ویژه چهل و سومین دوره جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد و تحسین منتقدان را برانگیخت. در این مقاله پلازا با معرفی فیلم سینمایی غریزه همراه شما هستیم.
تاریخ اکران فیلم غریزه
ژانر فیلم غریزه عاشقانه و درام است. این اثر پس از جشنواره فیلم فجر در تاریخ ۳۰ مهر ۱۴۰۴ اکران عمومی شد. مدت زمان فیلم ۱۲۰ دقیقه است.
داستان فیلم غریزه
خلاصه فیلم سینمایی غریزه درباره مردی آبرومند و لوطی به نام رسول است که در دهه ۴۰ شمسی با خانواده خود در منطقه‌ای خوش آب و هوا زندگی می‌کند. او یک دختر دم بخت به نام آذر و پسری نوجوان به نام کامران دارد. زندگی آنها در کمال آرامش جریان دارد و رسول نیز قصد دارد به زودی با زنی مهربان ازدواج کند اما با ورود ناگهانی فروغ‌الزمان همسر دوست مرحوم رسول و دختر نوجوان آنها، آتیه، زندگی رسول و کامران دستخوش تغییر می‌شود.
بازیگران فیلم غریزه
در این بخش شما را با هنرپیشگان فیلم آشنا کرده و بیوگرافی بازیگران اصلی را نیز ذکر می‌کنیم.
امین حیایی
امین حیایی، بازیگر مطرح سینما، تئاتر و تلویزیون، در ۱۹ خردادماه سال ۱۳۴۹ در تهران چشم به جهان گشود. او تحصیلات خود را تا مقطع دیپلم ریاضی فیزیک ادامه داد و سابقه دانشجوی انصرافی رشته کامپیوتر را در کارنامه دارد. حیایی پس از دوران سربازی و فعالیت در تئاترهای دولتی، جذب دنیای بازیگری شد و اولین حضور سینمایی‌اش در فیلم «دو همسفر» رقم خورد. با این حال، شهرت او در عرصه تلویزیون با سریال‌هایی چون «همسایه‌ها» در سال ۱۳۸۰ آغاز شد و با فیلم‌هایی نظیر «اخراجی‌ها» و «شب» به یکی از چهره‌های ماندگار سینمای کمدی و جدی تبدیل گشت. این بازیگر مطرح تاکنون توانسته است چندین بار نامزد دریافت جایزه سیمرغ بلورین جشنواره فیلم فجر شود و دو بار این جایزه ارزشمند را کسب کرده است. حضور در داوری برنامه استعدادیابی «عصر جدید» نیز بر محبوبیت او افزود. حیایی علاوه بر بازیگری، در زمینه خوانندگی و موسیقی نیز فعالیت دارد.
پانته آ پناهی ها
پانته‌آ پناهی‌ها، بازیگر توانمند تئاتر، سینما و تلویزیون، متولد ۹ آذرماه ۱۳۵۶ در تهران است. او دانش‌آموخته رشته کارگردانی سینما از مؤسسه آموزش عالی سوره محسوب می‌شود و فعالیت حرفه‌ای خود را از سال ۱۳۸۰ آغاز کرد. ورود پناهی‌ها به عرصه هنر ابتدا از تئاتر و به‌طور اتفاقی با توجه به صدای جذابش صورت گرفت و سپس به عنوان منشی صحنه نیز مشغول به کار شد. او پس از سال‌ها فعالیت در تئاتر و سینما، با نقش‌آفرینی در سریال‌هایی نظیر «شهرزاد» و «بانوی عمارت» در میان مخاطبان تلویزیون و شبکه نمایش خانگی نیز به شهرت رسید. پناهی‌ها برای بازی‌های درخشانش در فیلم‌هایی چون «نفس» موفق به دریافت سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن از جشنواره بین‌المللی فیلم فجر و همچنین تندیس بهترین بازیگر نقش مکمل زن از جشن خانه سینما برای فیلم «گس» شده است.
ساینا روحانی
ساینا روحانی، بازیگر جوان و نوظهور، با ورود به عرصه سینما توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. او فعالیت خود در بازیگری را در سال‌های اخیر آغاز کرده و با نقش‌آفرینی در فیلم سینمایی «غریزه» به کارگردانی سیاوش اسعدی، در کنار چهره‌های شناخته‌شده‌ای همچون پانته‌آ پناهی‌ها و ژاله صامتی، اولین تجربه حرفه‌ای جدی خود را رقم زد. روحی به عنوان یکی از بازیگران اصلی این فیلم با تم اجتماعی، توانست به سرعت جایگاه خود را در سینمای جوان ایران تثبیت کند. او با انتخاب‌های هنری جسورانه و حضور در کنار بازیگران مطرح، نشان داده که یکی از استعدادهای آینده‌دار این عرصه است.
مهدیار شاه محمدی
مهدیار شاه‌محمدی، هنرمند جوانی است که در سال‌های اخیر به جمع بازیگران سینمای ایران پیوسته است. عمده شهرت و اولین تجربه حرفه‌ای جدی او به واسطه حضور در فیلم سینمایی «غریزه» به کارگردانی سیاوش اسعدی اتفاق افتاد. او در این اثر، نقش اصلی مرد را در کنار ساینا روحی ایفا کرد و به عنوان یک چهره جدید در صنعت سینما معرفی شد. اگرچه اطلاعات زیادی از زندگی شخصی و سوابق هنری پیشین او در تئاتر یا زمینه‌های دیگر منتشر نشده، اما عملکرد او در «غریزه» نویدبخش ظهور یک بازیگر مستعد در سال‌های آتی است.
ژاله صامتی
ژاله صامتی، بازیگر برجسته و گزیده‌کار سینما، تئاتر و تلویزیون، متولد ۱۴ فروردین سال ۱۳۵۱ در تهران است. او اصالتاً اهل ازنا در استان لرستان محسوب می‌شود و تحصیلات دانشگاهی خود را در رشته تئاتر در دانشگاه هنر تهران به پایان رسانده است. صامتی فعالیت حرفه‌ای خود را با تئاتر دانشجویی در سال ۱۳۶۹ آغاز کرد و اولین تجربه حضور جلوی دوربین سینما را با فیلم «دت یعنی دختر» در سال ۱۳۷۲ به دست آورد. او با نقش‌آفرینی در فیلم «دشت ارغوانی» در سال ۱۳۷۳ اولین نقش اصلی سینمایی خود را ایفا کرد. صامتی پس از مدتی دوری از تلویزیون، با سریال‌هایی نظیر «نفس» به قاب کوچک بازگشت. او برای ایفای نقش‌های تأثیرگذارش در سینما، از جمله فیلم «درخونگاه»، موفق به کسب تندیس حافظ بهترین بازیگر زن از جشن دنیای تصویر شده است.
پردیس پورعابدینی
پردیس پورعابدینی، بازیگر جوان و پرکار، در ۲۲ فروردین سال ۱۳۷۹ در تهران متولد شد. او که دانش‌آموخته رشته بازیگری است، فعالیت خود را از تئاتر آغاز کرد و در کلاس‌های بازیگری زیر نظر استادانی چون مسعود کیمیایی آموزش دید. شهرت و درخشش چشمگیر پورعابدینی با اولین حضور حرفه‌ای او در سریال شبکه نمایش خانگی «آقازاده» (۱۳۹۸-۱۳۹۹) رقم خورد که برای آن نامزد دریافت جایزه حافظ شد. او با سرعت پله‌های موفقیت را طی کرد و تنها چند سال بعد، در چهل و یکمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم فجر برای بازی در فیلم «غریب» (۱۴۰۱)، موفق به کسب سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن شد. این بازیگر مستعد در سریال‌هایی نظیر «گناه فرشته» نیز خوش درخشیده است.
سایر هنرپیشه های فیلم غریزه عبارتند از:
فرهاد شریفی
افشین سنگ‌چاپ
ژاله ژاوه‌وند
رضا کرد
فاطمه مرتاضی
نقد فیلم غریزه
راستش را بخواهید وقتی اولین نگاه‌ها را بر فیلم غریزه انداختیم، اولین چیزی که جلب توجه می‌کرد رنگ‌ها بودند. الحق که کارگردان در طراحی صحنه، استفاده از رنگ و طراحی لباس‌ها سنگ تمام گذاشته و این المان‌ها باعث خوش رنگ و لعاب‌تر فیلم شده‌اند. گریم بازیگران البته به اندازه طراحی صحنه و لباس جذابیت ندارد، خصوصا اینکه گریم امین حیایی به او ننشسته است و می‌توانست بسیار بهتر باشد. اما به هر حال گریم‌ها هیچ خللی در روند فیلم ایجاد نمیکنند و با توجه به قوی بودن بخش طراحی صحنه قابل چشم‌پوشی هستند.
نکته مثبت دیگر فیلم جهانی است که سیاوش اسعدی برای فیلم خود خلق کرده است. درست است که پرچم‌های ایستگاه و نوع رد و بدل شدن دیالوگ‌ها فضای فیلم را به دهه ۴۰ می‌برند اما کارگردان بسیار خلاقانه توانسته ذهن مخاطب را از اتفاقاتی که در آن دهه می‌افتاد دور کند و در جهان خود فیلم نگه دارد. لوکیشن‌هایی که فیلم‌برداری در آنها انجام شده، کاملا منطبق بر احوالات فیلم است و بسیار چشم‌نواز هستند.
اما غریزه نمی‌تواند به هیچ وجه خود را یک فیلم مستقل معرفی کند، این اثر به شدت تحت تاثیر سینمای مسعود کیمیایی قراره گرفته و تداعی‌کننده فیلمفارسی است. گویی کارگردان از فضای آثار کیمیایی خوشش می‌آمده و با افزودن المان‌های فیلم‌های غربی سعی در جلب توجه مخاطب دارد تا خارج از مد به نظر نرسد و به‌روز نیز دیده شود. کار همینجا تمام نمی‌شود، فیلم گویی مثل تکه‌های یک پازل از آثار مختلف قرض گرفته تا یک اث منسجم نشان دهد. مثلا برخی از صحنه‌های فیلم (برای مثال ورود آتیه) ما را به یاد درخت گلابی مهرجویی می‌اندازد. به علاوه اثراتی از فیلم داش آکل و روزی روزگاری در آمریکا نیز در این اثر می‌بینیم.
فیلم غریزه ژانر اصلی خود را عاشقانه اعلام کرده است، حال آنکه این اثر رسما یک عاشقانه نیست! در حقیقت کارگردان مخاطب را فریب می‌دهد و کمی گیج می‌کند. ابتدا با پسری نوجوان همراه می‌شویم که در اوج احساسات و مسائل بلوغ برای اولین بار قطرات شبنم عشق را روی قلب خود حس می‌کند. تا اینجای داستان قصه بسیار زیباست و از دیدن این میزان بدویت و شیدایی عشق اول یک نوجوان مسروریم تا اینکه ورق داستان برمی‌گردد.
بخواهیم صادق باشیم، مخاطب ابتدا فکر می‌کند دو روایت عشقی یکی مربوط به (رسول و فروغ) و دیگری مربوط به (کامران و آتیه) وجود دارد اما زهی خیال باطل که آقای اسعدی خوابی دیگر برای بیننده دیده است.
در یک سوم پایانی فیلم در حالی که حسابی ازز قصه عاشقانه دو نوجوان کیفور شده‌ایم، ناگهان باز شدن یک ماجرای عجیب همچون سیلی‌ای محکم ما را از غفلت بیدار می‌کند. در حقیقت هرچه تا آن زمان کارگردان به تصویر کشیده بود، با یک حرکت دود هوا می‌شود.
اما مشکل اینجاست که مخاطب حقیقتا نمی‌تواند این تغییر یکباره و عظیم را باور کند یعنی چیزی برای باور کردن وجود ندارد. اطلاعات در دقایق انتهایی داستان همچون سیلی ساختمان اصلی قصه را در هم می‌شکند. حتی عکس‌العمل شخصیت‌ها نیز باورپذیر نیست!
رسول خان در قسمت‌های زیادی از فیلم نیست و یکباره با تغییر شخصیتی ۱۸۰ درجه‌ای برمی‌گردد. مردی که عاشق فرزند خود است، به یکباره دلبندش را به راحتی برای عمل کردن به قولی که به رفیقش داده کنار می‌زند. دخترکی گه بخش عظیمی از داستان به اغواگری در حد یک بازیگر هالیوودی مشغول بوده، به یکباره با چندبار جیغ کشیدن و سیلی زدن به مادرش خود را آسیب‌پذیر و بی‌پناه نشان می‌دهد.
در واقع منطق فیلم بسیار ضعیف است و شخصیت‌ها سیر تکاملی درستی ندارند. بهتر است بگوییم روایت دو خطی داستان باعث این اتفاق شده است. اگر قرار بر نشان دادن یک داستان از عشق بلوغ بود، چه لزومی داشت تا داستانی تراژیک و چنین تلخ بشنویم؟ چرا شخصیت‌ها تا بخش عظیمی از داستان حتی یک اشاره کوچک به آسیب‌های روحی که دیدند نمیکنند؟ چرا کامران با این همه تغییرات حتی یکبار هم سوال نمی‌پرسد؟
جدا از تمامی باگ‌های داستان، فیلم در بخش موسیقی قوی عمل کرده اما در استفاده از نمادها ضعیف است. جفت شدن کفش‌هاگ چمدان قرمز و بسیاری از نمادها قصد گفتن حرفی را داشتند که نگفتند. در مجموع فیلم غریزه کلکسیونی از ایده‌هاست که نصفه و نیمه رها شدند.
سخن پایانی
با معرفی و بررسی فیلم سینمایی غریزه همراه شما بودیم. این فیلم ایده خوبی برای شروع انتخاب کرد و الحق می‌توان گفت که در بخش عاشقانه بلوغ خود عملکرد درستی نیز داشت. اما چیزی که فیلم را از ریتم اصلی خود دور کرد، نتیجه‌گیری سریع و فشرده داستان بود. البته به گفته کارگردان فیلم با ممیزی و حذف روبه‌رو شده که این اتفاق می‌تواند ناشی از همین مسئله نیز باشد. آیا شما فیلم غریزه را تماشا کرده‌اید؟ به نظرتان نقاط قوت و ضعف این اثر چه بوده است؟ از اینکه تا پایان مطلب همراه ما بودید، کمال تشکر را داریم.