آمینا و عبدالله: دو آواتار هوش مصنوعی برای شبیهسازی بحران پناهجویان
یک مؤسسه پژوهشی وابسته به دانشگاه پژوهش سیاستگذاری سازمان ملل (UNU-CPR) اخیراً تجربهای جدید را در زمینه آشنایی با مسائل پناهندگان اجرا کرده است. در این پروژه، دانشجویان تحت هدایت ادواردو آلبرشت، استاد دانشگاه کلمبیا و پژوهشگر ارشد UNU-CPR، دو آواتار هوش مصنوعی ساختهاند به نامهای «آمینا» و «عبدالله».
آمینا شخصیتی داستانی است که از سودان گریخته و در یکی از اردوگاههای پناهجویان در چاد زندگی میکند. عبدالله نیز یک سرباز ساختگی از «نیروهای حمایتی سریع» (Rapid Support Forces) در سودان است. هدف این آواتارها، شبیهسازی گفتگو با بازیگران کلیدی در بحران پناهجویان است تا مخاطبان بهتر با زوایای انسانی و سیاسی این موضوع آشنا شوند. طبق گزارش ۴۰۴ مدیا، قرار بوده کاربران از طریق وبسایت آزمایشی با این آواتارها تعامل کنند، اما در زمان تلاش برای ثبتنام در شنبه بعدازظهر، دسترسی به سامانه با پیغام خطا همراه بود. ادواردو آلبرشت در گفتوگو با ۴۰۴ مدیا تأکید کرد که این پروژه بیشتر جنبه «آزمایشی و تجربی» دارد و قرار نیست بهعنوان راهکار رسمی سازمان ملل عرضه شود.
مقالهای که خلاصهای از این پژوهش را منتشر کرده، اشاره میکند که این آواتارها میتوانند روزی برای «جلب سریع توجه حامیان و میزبانهای مالی» بهکار روند. با این حال، برخی از شرکتکنندگان در کارگاه که با آواتارها صحبت کردهاند، واکنش مثبتی نشان نداده و بر این باور بودهاند که «خود پناهندگان میتوانند بهترین سخنگویان خودشان باشند». از آنجا که بحران پناهجویان در سالهای اخیر پیچیدهتر شده و ویژگیهای فرهنگی، اجتماعی و امنیتی متعددی را دربر میگیرد، ابزارهای آموزشی تعاملی میتوانند نقش مؤثری در حس همدلی و انتقال تجربه به عموم ایفا کنند. با این حال، استفاده از شخصیتهای ساختگی در این زمینه باید با دقت و حساسیتهای اخلاقی فراوان صورت گیرد تا از کلیشهسازی و سادهسازی بیمورد جلوگیری شود.
آواتارهای هوش مصنوعی مانند آمینا و عبدالله میتوانند ابزاری نوآورانه برای آموزش و آگاهیرسانی پیرامون بحران پناهجویان باشند، اما برای اثربخشی واقعی باید همراه با مشارکت مستقیم پناهندگان و رعایت اصول اخلاقی توسعه یابند. تنها در این صورت است که فناوری بهجای جایگزینی صدای واقعی، مکمل تلاشهای انسانی خواهد شد.