در دنیای سینما و سیاست، کمتر نمادی به اندازه «قرص قرمز» فیلم ماتریکس دستخوش تغییر معنایی شده است. لیلی واچوفسکی، کارگردان و نویسنده همکار این فرنچایز محبوب، در مصاحبهای تازه در تاریخ ۸ آذر ۱۴۰۴ (۲۹ نوامبر ۲۰۲۵)، حملات تندی را متوجه گروههای سیاسی راستگرا کرد که مفاهیم فیلم او را دزدیده و تحریف کردهاند. او که مهمان پادکست کالب هرون بود، توضیح داد که چگونه مفاهیم عمیق فلسفی فیلمش به ابزاری برای پروپاگاندای سیاسی تبدیل شده است.
داستان از سال ۱۹۹۹ آغاز شد؛ زمانی که نئو (با بازی کیانو ریوز) باید بین قرص آبی (ماندن در جهل شیرین) و قرص قرمز (دیدن حقیقت تلخ) یکی را انتخاب میکرد. امروز اما، اصطلاح «Red Pill» در فرومهای اینترنتی و جوامع آنلاین به اسم رمزِ گروههای ضد زن، نژادپرست و راست افراطی تبدیل شده است. واچوفسکی در این باره گفت: «اینکه آنها از فیلم من برای پیشبرد اهداف فاشیستی استفاده میکنند تعجبآور نیست. کار فاشیسم همین است: دزدیدن مفاهیم مترقی و تغییر شکل آنها برای گیج کردن مخاطب و پنهان کردن حقیقت.»
او با اشاره به نیت اصلی خود و خواهرش (لانا واچوفسکی) در ساخت ماتریکس، یادآوری کرد که این فیلم قرار بود داستانی درباره رهایی از ساختارهای سرکوبگر و تمثیلی از هویت تراجنسیتی باشد. با این حال، او اذعان کرد که کنترل تفسیر مخاطب امری غیرممکن است: «شما باید یاد بگیرید که اثرتان را رها کنید. مردم هر طور که بخواهند برداشت میکنند. من تئوریهای عجیبوغریبی میبینم که میگویند ماتریکس مروج فلان دیدگاه افراطی است و با خودم میگویم این کاملاً اشتباه است، اما نمیتوانم جلوی ذهنیت همه را بگیرم.»
این صحبتها در شرایطی مطرح میشود که تأثیر فرهنگی ماتریکس حتی پس از گذشت ۲۶ سال از اکران نسخه اول، همچنان پابرجاست. نسخه چهارم فیلم با نام «رستاخیزهای ماتریکس» (The Matrix Resurrections) که در سال ۲۰۲۱ اکران شد نیز تلاش کرد تا حدی این برداشتهای غلط را با نقد مستقیم در خود فیلم به چالش بکشد. لیلی واچوفسکی که در ساخت نسخه چهارم مشارکت نداشت، حالا با صراحت بیشتری از بیرون گود به نقد فرهنگی آنچه بر سر میراث هنریاش آمده، پرداخته است. صحبتهای او هشداری است به مخاطبان که مراقب باشند چگونه نمادهای پاپ کالچر توسط جریانهای سیاسی بلعیده و بازتولید میشوند.
Variety