قصه گویی و داستان‌سرایی برای کودکان فوق العاده دارای اهمیت است و ابزاری برای رشد ذهنی آن‌هاست. بسیاری از والدین هیچ توجهی به قصه‌خوانی برای فرزندان‌شان ندارند. ممکن است این موضوع به عدم مدیریت درست والدین آنها در کودکی‌شان با داستان‌ها و حکایت‌ها گره خورده باشد. این در حالی است که بسیاری از کارشناسان، از تأثیر قصه‌گویی در رشد فکری و ذهنی کودکان صحبت کرده‌اند. حال اگر به معنای واقعی کلمه، به آیندهٔ فرزندانتان اهمیت می‌دهید، تا انتهای مقاله همراه ما باشید تا دربارهٔ نقش اساسی ادبیات کهن و داستان‌های جذاب برای کودکان به موارد بااهمیت‌تری اشاره کنیم.
فهرست عناوین مطلب:
فایدهٔ اساسی قصه‌گویی و داستان‌سرایی برای کودکان
همهٔ بچه‌ها از همان کودکی علاقه به شنیدن حکایت و داستان دارند. این موضوع تکامل انسان‌ها را در قالب موجودی اجتماعی میسر می‌سازد. روش سنتی قصه‌گویی از روی کتاب است، اما این‌که والدین بدون به‌کارگیری کتاب به داستان‌سرایی بپردازند، موضوع جذاب‌تری برای کودکان است، اما سوال اصلی اینجاست که قصه‌گویی آن هم از ادبیات فارسی، چه تأثیر مثبتی روی کودکان خواهد داشت که در ادامه به مهم‌ترین موارد می‌پردازیم:
تقویت مهارت زبانی
وقتی کودکان در معرض کلمات جدید قرار می‌گیرند، به‌راحتی می‌توانند وسعت واژگان را گسترش دهند. حتی امکان شخصیت‌سازی پیدا می‌کنند و می‌توانند مهارت‌هایشان را تقویت کنند. حتماً با کودکانی مواجه شده‌اید که شخصیت‌سازی کرده و حتی به جای آنها حرف می‌زنند؛ این دقیقاً مزیت قصه‌گویی از ادبیات فارسی است که درک مسائل را برای کودکان افزایش می‌دهد. به‌طورکلی داستان‌ها بخصوص حکایاتی که دارای شخصیت معمای تصویری هستند، زبان گفتاری کودکان را بهبود بخشیده و به آنها کمک می‌کند تا بهتر در اجتماع حضور پیدا کنند.
تأثیر داستان‌های ادبیات کهن بر حافظه
در اکثر موارد به والدین توصیه می‌شود تا به‌صورت بداهه برای کودکان قصه‌گویی کنند. این موضوع سبب به‌خاطر سپردن شخصیت‌های داستان و حتی نقاط کلیدی حکایات می‌شود. پرواضح است که این مورد برای تقویت حافظه، فوق‌العاده مؤثر است و کودکان در صورتی که بخواهند خودجوش داستان‌سرایی کنند، شانس بیشتری خواهند داشت. البته مزیتی که کتاب‌های داستان دارند، این است که امکان تست بینایی را در کودکان به‌وجود می‌آورند، چراکه تشخیص شخصیت‌های داستان و حتی رنگ و لعاب کتاب، تحت مدیریتشان است.
آشنایی با جهان‌های تازه
داستان‌ها و حکایات ذهن کودکان را به روی فرهنگ‌های مختلف باز می‌کند. درواقع داستان‌سرایی تفکر خلاقانه را درون کودک گسترش داده و خلاق بودن آنها را پرورش می‌دهد. از طرفی قصه‌گویی تاریخ کهن هر کشور را زنده کرده و این موضوع نقش مؤثری بر شناخت اتفاقات و رخدادهای تاریخی خواهد داشت. به‌طورکلی آشنایی با جهان‌های تازه، از مهم‌ترین مزیت‌های قصه‌گویی در قالب ادبیات فارسی و کهن برای کودکان به‌شمار می‌رود.
داستان‌سرایی در چه زمینه‌هایی برای کودکان بهتر است؟
بهترین انتخاب قصه‌گویی برای کودکان، ساختن داستان از ذهنتان است و یا حتی می‌توانید از گذشته‌تان داستان بازگو کنید. شاید کودکتان علاقه‌مند به شنیدن داستان‌های شما در کودکی یا گذشته‌تان باشد. برای این منظور پیدا کردن کسی که گذشته‌تان را به یاد دارد فوق‌العاده کمک‌کننده خواهد بود. ضمناً توصیه می‌کنیم اگر برای گروهی از کودکان که همهٔ آنها فرزندانتان نیستند قصد دارید قصه بگویید، بهترین انتخاب داستان‌سرایی از ادبیات فارسی گذشته و دیگر فرهنگ‌هاست. البته انتخاب موضوعاتی که حیوانات در آنها نقش‌آفرین هستند نیز جذاب به‌نظر می‌رسد.
به‌طورکلی داستان‌هایی که می‌توانید از آنها الهام گرفته و برای کودکان تعریف کنید بهتر است دارای شاخصه‌های زیر باشند:
- داستان‌های خانوادگی برای همهٔ کودکان جذاب است، پس یک شجره‌نامه تهیه کنید تا بهتر بتوانید داستان جذابی را سر هم کنید. البته از اغراق بپرهیزید، چراکه ممکن است در آینده دچار مشکل شوید. درواقع اگر در آینده، کودکان به نکات منفی که دربارهٔ داستان تعریف‌شده دست پیدا کنند، حس سرخوردگی سبب از بین رفتن استعدادشان می‌شود.
- داستان‌های قدیمی عاشقانه که ممکن است حتی افسانه باشند نیز انتخاب خوبی هستند. درواقع می‌توانید از داستان‌هایی که در طول نسل‌ها دست‌به‌دست شده‌اند استفاده کنید. جذابیت‌های این نوع داستان‌ها آنقدر زیاد است که ذهن کودکان را دربارهٔ مسائل مختلف باز خواهد کرد. این در حالی است که اگر داستان‌ها دارای شخصیت معمای تصویری باشند، تأثیرات شگرفی روی روان و تمرکز کودکان خواهد گذاشت.
- شرکت در برنامه‌های قصه‌گویی ادبیات فارسی تأثیرات فوق‌العاده‌ای بر کودکان دارد. این موضوع می‌تواند انتخاب یک برنامهٔ تئاتر باشد. حتماً پیشنهاد می‌کنیم که در این خصوص برنامه‌ریزی کنید. حتی اگر نویسندهٔ کتاب‌ها را به‌خوبی بشناسید، بهتر می‌توانید با کودکان دربارهٔ نوع داستان‌ها و حکایات ارتباط برقرار کنید.
داستان‌های تصویری یا متنی؟ مسئله این است!
این سوال ازجمله دغدغه‌های والدین در زمان انتخاب داستان و حکایت است. البته که نمی‌توان پاسخ روشنی برای پدر و مادرها داشت، چراکه هرکدام از این موارد در جای درست، بهترین بازدهی را دارند. درواقع باید توجه داشته باشید که ذهن کودکان پذیرای هر مطلبی است و حال این‌که به‌عنوان والدین کودک، چه تصمیمی اتخاذ کنید، دارای اهمیت است.
برخی از حکایت و داستان‌ها و عجایب وضعیت تست بینایی کودکان را بررسی کرده و برخی‌ها به ارتقا سطح یادگیری‌شان درزمینهٔ شخصیت معمای تصویری کمک می‌کنند. از طرفی داستان‌های ادبیات فارسی برای افزایش آگاهی و همچنین رشد ذهنی کودکان، انتخاب فوق‌العاده‌ای هستند که باید در نظر گرفته شوند، بنابراین این‌که از داستان‌های تصویری یا متنی استفاده کنید و یا حتی بداهه داستان طرح کنید، باید با نظر خودتان انجام شود.
جمع‌بندی
رشد ذهن، روح و جسم کودک به انتخاب داستان و قصه‌گویی والدین مربوط است. حال این‌که از چه کتاب‌هایی داستان‌سرایی می‌شود، کاملاً برعهدهٔ پدر و مادرهاست. ما تنها در این مقاله سعی کردیم شما عزیزان را با اهمیت قصه‌گویی برای پرورش بهتر کودکان آشنا کنیم. حال این‌که از داستان‌های ادبیات فارسی استفاده می‌کنید که صدالبته دارا پندهای گران‌بها هستند یا این‌که بداهه داستان طرح می‌کنید، حقی است که در اختیارتان قرار دارد همچنین در اهل فان بستری جذاب برای کودکان در جهت افزایش یادگیری شان قرار گرفته شده است. به‌طورکلی به‌کارگیری از قصه‌گویی و حکایات ادبیات کهن، ازجمله روش‌های باز کردن ذهن کودکان و افزایش روابط اجتماعی آن‌هاست که در هر سنی باید جدی گرفته شود.