به‌عنوان یکی از انواع زیرمجموعه‌های علم حسابداری، بخش حسابداری فروش به‌طور مستقیم با فروش کالا در ارتباط است. در این راستا، تمام عملیات حسابداری مرتبط با فروش و برگشت فروش کالا که در طی آن اسناد فروش و برگشت از فروش طبقه‌بندی و به سند حسابداری تبدیل می‌شوند، به حسابداری فروش معروف هستند. به‌جز علاقه‌مندان به حسابداری که با گذراندن دوره‌های تخصصی حسابداری می‌توانند وارد این شغل شوند، تمام فارغ‌التحصیلان رشته‌های حسابداری، حسابرسی و مدیریت نیز توانایی به دست آوردن این شغل را دارند
فرایند حسابداری فروش چیست؟
حسابداری فروش شامل ثبت گزارش حساب‌ها در طول یک دوره مالی است که به‌صورت نسیه و نقدی با قیمت مشخص از طرف یک مؤسسه بازرگانی به فروش می‌رسند. درصورتی‌که پس از فروش کالا یا خدمات، وجه نقد بلافاصله دریافت شود، ثبت حساب نقدی انجام می‌شود اما اگر هنگام فروش کالا یا خدمات، مبلغی دریافت نشود به آن فروش نسیه گفته می‌شود. آنچه در رابطه با ثبت این نوع فروش، حائز اهمیت است این است که فروش نسیه جزو درآمد شرکت محسوب نمی‌شود. به‌منظور ثبت این نوع فروش، باید حساب فروش به‌عنوان بستانکار و حساب دریافتی شرکت به‌عنوان بدهکار، در سیستم حسابداری شرکت به ثبت برسد.
در شرکت‌های دارای خدمات بالای فروش کالا، معمولاً واحدی به نام «واحد حسابداری فروش» تشکیل می‌شود و فعالیت‌های این بخش تحت کنترل آن قرار می‌گیرد. با توجه به اهمیت این بخش، عملکرد صحیح آن در ارائه گزارش سود و زیان اهمیت بسیاری دارد. درواقع، حدود 50 درصد اطلاعات حسابداری مربوط به گزارش سالیانه و گزارش سود و زیان مربوط به یک شرکت، از حسابداری فروش به دست می‌آید.
وظایف حسابدار فروش چیست؟
وظایف حسابدار فروش شامل کنترل اطلاعات مربوط به فروش کالا و خدمات و تبدیل آنها به گزارش‌های قابل فهم برای داخل و خارج از سازمان است. به‌طورکلی، وظایف حسابدار فروش عبارت‌اند از:
- انجام حسابداری بازرگانی از طریق دو تکنیک دائمی و ادواری
- توانایی ثبت اسناد خدمات و فروش کالا
- مهارت در ثبت پیش‌فاکتور
- مهارت تبدیل پیش‌فاکتور به فاکتور
- توانایی ثبت فاکتورهای دستی در انواع نرم‌افزارهای حسابداری
- ثبت فاکتورهای برگشت از فروش
- مهارت در ثبت فاکتورهای مواد فاسدشدنی و ضایعات
- ثبت سندهای فروش کالای امانی
- ارسال به‌موقع پرینت حساب مشتریان به‌طور دوره‌ای
- کنترل فاکتور صادرشده با حواله‌های خروج
- کنترل حساب مشتریان و نوشتن و ارائه گزارش‌های لازم
- کنترل و نگهداری تمامی اسناد مربوط به فروش کالا
- بک‌آپ گرفتن مداوم از نرم‌افزار حسابداری مورد استفاده
- بررسی و نگهداری حساب مشتریان
- طبقه‌بندی مدارک و اسناد در ارتباط با خواست شرکت
- ایجاد هماهنگی با واحدهای فروش برای صدور فاکتور فروش
- ایجاد هماهنگی برای خروج کالا طبق آیین‌نامه‌های داخلی شرکت
- صحبت با انبار و بررسی موجودی
- تسویه‌حساب مشتری از طریق هماهنگی با حسابداری خزانه
آشنایی با مراحل فرایند حسابداری فروش
اجرای حسابداری فروش بدون آشنایی دقیق با فرایند حسابداری فروش امکان‌پذیر نیست. بنابراین، اگر به دنبال کار حسابداری فروش هستید، باید کاملاً با رویه‌های این کار آشنا باشید. شرکت در کلاس‌های آموزشی یا گذراندن دوره‌های حضوری یا آنلاین در مؤسسات حسابداری معتبر همچون تدبیر، راه شما را برای ارتقا درجه به یک حسابدار فروش موفق هموار خواهد کرد. در ادامه برخی از مهم‌ترین مراحل حسابداری فروش را شرح خواهیم داد:
ثبت درخواست فروش
از فرایندهای مهم در فروش، ثبت درست و کامل درخواست فروش است. در این فرایند، واحد فروش، درخواست خرید کالا توسط مشتری و خدمت مربوطه را به واحد تولید یا برنامه‌ریزی ارسال می‌کند. بر اساس این درخواست، شرکت دستور سفارش تولید کالا را صادر خواهد کرد. نکته مهم در مورد درخواست فروش این است که این سند، یک سند مثبته به شمار می‌رود و در رویداد حسابداری ثبت نمی‌گردد. بااین‌حال، به‌عنوان یک سند مثبت و جهت بایگانی از اهمیت خاصی برخوردار است.
ثبت پیش فاکتورهای مربوط به فرایند فروش
این مرحله یکی از عملیات مهم در فروش محسوب می‌شود که در صورت نیاز از طرف مشتریان برای اطلاع از جزئیات قیمت‌ها، انجام می‌شود. این سند مثبته فروش، به‌تنهایی دارای اهمیت حسابداری نیست؛ اما درصورتی‌که طبق آن پرداختی انجام گیرد، نیاز به ثبت سند حسابداری وجود دارد.
ثبت قراردادهای فروش
یکی از رویدادها و فرایندهای لازم در حسابداری فروش، استفاده از قرارداد فروش است. با استفاده از این نوع قرارداد، شرکت تعهد دارد تا به ازای دریافت مبلغی مشخص، کالای سفارش داده شده را در تعداد ثبت‌شده به مشتری به‌موقع تحویل دهد. درصورتی‌که مبلغ پیش‌پرداخت توسط مشتری در جزء شرایط قرارداد ثبت‌شده باشد، نیاز به ثبت سند حسابداری وجود دارد.
ثبت و صدور فاکتور فروش
از دیگر فرایندهایی که حسابدار فروش ملزم به انجام آن است، صدور فاکتور فروش می‌باشد. فاکتور فروش، یکی از اسناد مثبته همراه با سند حسابداری است. این فاکتور، صورت‌حسابی است که به مشتریان ارسال و به‌عنوان سند قانونی، نماینده درآمد شرکت محسوب می‌شود.
انجام فرایند برگشت از فروش
پس از خرید یا ارسال کالا توسط شرکت، اگر مشتری به دلیل عدم رضایت از کالا یا وجود عیوب نیاز به مرجوع کردن محصول داشته باشد، فرایند برگشت از فروش انجام می‌گیرد. در این حالت حسابدار باید فاکتور برگشت از فروش را صادر و سند حسابداری مرتبط با آن را تنظیم کند. این عملیات همراه با صدور فرم رسید انبار که نشان‌دهنده مرجوعی کالا به انبار است، انجام می‌شود و دارای سند حسابداری است.
افراد شاغل در حسابداری فروش نیازمند چه مهارت‌هایی هستند؟
با توجه به تعریف حسابداری فروش، افرادی که در این زمینه فعالیت می‌کنند، در ارتباط با حوزه‌های مالی و بازرگانی هستند. آنها برای این شغل به مهارت‌هایی مانند کنترل تراز مشتریان، وصول مطالبات مشتریان، صدور اسناد حسابداری برای فروش داخلی و خارجی و ثبت و صدور فاکتورهای فروش نیاز دارند. ارتباط با مسئول بازاریابی و فروش خارجی، مدیر فروش و بازاریابی، کارمند فروش، مسئول کنترل انبار و محصول و مدیر مالی از لازمه‌های این شغل محسوب می‌شود.
پس از گذراندن آموزش صفر تا صد حسابداری و تسلط به مهارت حسابداری فروش و کسب حداقل یک سال سابقه کاری در این زمینه و دیگر حوزه‌های مربوطه، امکان ارتقای شغلی و تبدیل به رئیس حسابداری و مدیر مالی وجود دارد. اگر قصد دارید به‌زودی مهاجرت کنید و در این زمینه شاغل هستید، کشورهای بسیاری همچون استرالیا می‌تواند یک مقصد خوب برای شما باشد. در ۵ سال اخیر، نرخ استخدام حسابرسان بالاتر از متوسط تمام مشاغل بوده و پیش‌بینی می‌شود در آینده هم رشد مناسبی را تجربه کند. برای یادگیری بیشتر در این زمینه، شرکت در دوره‌های حسابداری مالی مفید خواهد بود.