در دنیای پر از نظارت دیجیتال و تهدیدات سایبری، حفاظت از هویت آنلاین اهمیت ویژهای پیدا کرده است. مرورگر تور (Tor Browser) با هدایت ترافیک اینترنت از طریق شبکهای از گرههای رمزگذاریشده، آدرس IP واقعی کاربران را مخفی کرده و وبگردی امن و ناشناس را ممکن میسازد. تور که ابتدا توسط نیروی دریایی آمریکا توسعه یافته بود، اکنون یک پلتفرم رایگان و متنباز است و به کاربران امکان میدهد به بخشهای فهرستنشده اینترنت دسترسی پیدا کنند. در این مقاله پلازا، نصب و استفاده از Tor روی ویندوز و اندروید، نحوه کارکرد آن و روش افزایش حریم خصوصی با این مرورگر توضیح داده شده و تفاوتهای آن با VPN و پراکسی بررسی میشود.
فهرست مطالب:
معرفی مرورگر تور
مرورگر تور را اکثرا بهعنوان یکی از بهترین مرورگرهای وب میشناسند اما این مرورگر دقیقا چه قابلیتهایی ارائه میکند؟ مهمترین ویژگی آن حفظ حریم خصوصی و امنیت کاربران است اما این مرورگر قابلیتهای شاخص دیگری هم دارد.
مرورگر Tor چیست؟
مرورگر Tor یک مرورگر کاملاً رایگان و متن باز است که به شما کمک میکند به صورت ناشناس در اینترنت گشت و گذار کنید. بعد از نصب مرورگر Tor، این مرورگر تاریخچه مرور شما را به طور خودکار پاک میکند و تمام ترافیک شما را رمزگذاری میکند. همچنین به شما امکان میدهد به دارک وب دسترسی داشته باشید، یعنی وب سایتهای پنهان و فهرست نشده در اینترنت. به دلیل توانایی آن برای دسترسی آزادانه به وب جهانی، برخی از کشورها تور را به طور کامل مسدود میکنند.
در اصل، شبکه Tor توسط نیروی دریایی ایالات متحده ایجاد شد تا ارتباطات آنلاین ناشناس را برای سازمانهای نظامی فعال کند. در سال 2006، ارتش این پروژه را که از آن زمان توسط یک سازمان غیرانتفاعی اداره میشد، کنار گذاشت. این روزها، پروژه Tor عمدتاً توجه خود را بر روی مرورگر خود و توسعه چند ابزار حفظ حریم خصوصی دیگر متمرکز کرده است.
مرورگر Tor چگونه کار میکند؟
مرورگر Tor برای حفظ حریم خصوصی کاربران از رمزگذاری سهلایه (Onion Encryption) استفاده میکند و ترافیک اینترنت را از طریق یک شبکه جهانی از گرهها (Nodes) هدایت میکند تا ناشناس باقی بماند. هر بسته داده قبل از ارسال، چندین بار رمزگذاری میشود و از مسیر تصادفی عبور میکند تا هیچ گرهای نتواند همزمان مبدا و مقصد نهایی را شناسایی کند. Tor از سه نوع گره اصلی تشکیل شده است:
گره ورودی (Entry node): گرهای که اولین نقطه اتصال کاربر به شبکه Tor است. این گره آدرس IP واقعی کاربر را میبیند، مگر اینکه کاربر از VPN یا روشهای دیگر برای مخفی کردن IP استفاده کرده باشد. وظیفه اصلی آن، دریافت بستههای رمزگذاریشده و ارسال به گره میانی است.
گره میانی (Middle node): گرهای که بستهها را از گره ورودی دریافت میکند و به گره خروجی میفرستد. این گره فقط دو گره قبل و بعد از خود را میشناسد و هیچ اطلاعی از مبدا اصلی یا مقصد نهایی بسته ندارد. عملکرد گره میانی افزایش امنیت و پراکندگی مسیر دادههاست.
گره خروجی (Exit node): آخرین گره در مسیر انتقال دادهها که بسته را رمزگشایی کرده و به مقصد نهایی میفرستد. این گره محتوای بسته و مقصد آن را میبیند، اما هیچ اطلاعی از مبدا اصلی (آدرس IP کاربر) ندارد. گره خروجی نقش کلیدی در دستیابی به وبسایتهای معمولی و جلوگیری از ردیابی مستقیم کاربران ایفا میکند.
این ساختار سهلایه باعث میشود که حتی اگر یک گره توسط فرد یا سازمانی تحت کنترل باشد، دسترسی به اطلاعات کامل مسیر و هویت کاربر امکانپذیر نباشد. بدین ترتیب، Tor به عنوان ابزاری قدرتمند برای دور زدن سانسور، حفظ ناشناسی و دسترسی امن به اینترنت عمل میکند. مرورگر Tor به طور کلی بسیار کندتر از اتصال اینترنتی شماست. از آنجایی که ترافیک آنلاین شما از طریق گرههای مختلف ارسال میشود، اتصال اینترنت شما باید مسیر طولانی را طی کند و بنابراین به طور قابل توجهی کندتر میشود. همانطور که سایت Avast اشاره میکند:
تور مرورگری کندتر از حد معمول است، زیرا مسیریابی پیازی ترافیک وب را رمزگذاری کرده و آن را از طریق مجموعهای از گرههای شبکه هدایت میکند. این روش امنیت و حریم خصوصی بالایی فراهم میکند، اما پیچیدگی مسیر دادهها باعث میشود سرعت مرور نسبت به مرورگرهای دیگر کاهش یابد.
ریسکها و محدودیتهای استفاده از Tor
در ابتدا باید هنگام استفاده از مرورگر تور مراقب باشید. دسترسی به امکانات وب سایتهای غیرقانونی با خطرات بزرگی همراه است. باز کردن لینک اشتباه در دارک وب میتواند کامپیوتر شما را به خطر بیندازد. اقداماتی وجود دارد که میتوانید برای ایمن ماندن در هنگام استفاده از مرورگر Tor انجام دهید.
دوم، هرگز از وبسایتها بازدید نکنید یا روی لینکهایی که به آنها اعتماد ندارید، کلیک نکنید. این امر به ویژه در مورد وب سایتهای دارک وب صادق است. لینکها در تاریک وب متفاوت به نظر میرسند. به جای آدرسهای وب معمولی، لینکهایی متشکل از حروف و اعداد تصادفی دریافت میکنید. این امر تشخیص لینکهای خطرناک را دشوارتر میکند. مطمئن شوید که یک آنتی ویروس خوب نصب کرده اید. این اطمینان حاصل میکند که هنگام مرور آنلاین با استفاده از Tor، دستگاه شما سالم است. تا آنجا که ممکن است، از دانلود هر چیزی از دارک وب خودداری کنید.
علاوه بر کندی سرعت ناشی از عبور دادهها از چندین گره و خطرات دارک وب، کاربران Tor باید از ریسکهای حقوقی و اجتماعی نیز آگاه باشند. حتی اگر استفاده از Tor کاملا قانونی باشد، ارتباط آن با فعالیتهای غیرقانونی میتواند باعث شود که ارائهدهندگان خدمات اینترنتی (ISP) یا مراجع قانونی نسبت به کاربر سو ظن پیدا کنند. این موضوع به ویژه در کشورهایی که نظارت اینترنتی گسترده دارند، اهمیت بیشتری پیدا میکند. همچنین، بسیاری از وبسایتها و سرویسهای قانونی به دلایل امنیتی، ترافیک خروجی از شبکه تور را مسدود میکنند. این محدودیت میتواند دسترسی به برخی خدمات آنلاین را غیرممکن سازد، حتی اگر قصد کاربر کاملا قانونی باشد. بنابراین، استفاده از تور نیازمند آگاهی کامل از محدودیتها و خطرات احتمالی اجتماعی و حقوقی است و کاربران باید در کنار مزایای حفظ حریم خصوصی، این جوانب را نیز در نظر بگیرند.
چه کاری میتوانیم با مرورگر تور انجام دهیم؟
بسیاری از افراد از جستجوی از مرورگر تور برای مشاهده محتوای محدود به منطقه جغرافیایی، دور زدن سانسور، بازدید از وب سایتهایی که در سطح وب یافت نمیشوند معرفی و استفاده میکنند. این دارک وب نامیده میشود، مکانی که در آن وب سایتهای غیرقانونی، محتوای خشونت آمیز و موارد غیرقانونی یافت میشود.
به غیر از بازدید از دارک وب، بسیاری از روزنامه نگاران و فعالان سیاسی از مرورگر Tor برای دور زدن سانسور استفاده میکنند. ناشناس بودن تور به آنها کمک میکند تا از جاسوسی جلوگیری کنند و به آنها اجازه میدهد مقالاتی منتشر کنند و اخبار مربوط به رویدادهای مهم را منتشر کنند.
به طور مشابه، روزنامه نگاران از مرورگر Tor برای محافظت از منابع خود استفاده میکنند. اگر کسی نمیخواهد ریسک فاش شدن یا ردیابی شدن را داشته باشد، میتواند اطلاعات حساس را از طریق شبکه تور به اشتراک بگذارد.
ترکیب Tor و VPN برای حریم خصوصی قویتر
برای کاربرانی که به دنبال قویترین راهحل حفظ حریم خصوصی آنلاین هستند، استفاده همزمان از تور و VPN، معروف به "Tor over VPN"، بهترین گزینه است. در این روش:
VPN ابتدا ترافیک اینترنت شما را رمزگذاری میکند و آدرس IP واقعی شما را مخفی میسازد.
سپس دادهها وارد شبکه Tor میشوند و از مسیر چندگرهای عبور میکنند، که ناشناس بودن شما را افزایش میدهد.
این ترکیب باعث میشود حتی گره ورودی Tor نتواند آدرس IP واقعی شما را شناسایی کند و امنیت و ناشناسی شما به سطح بالاتری ارتقا یابد.
استفاده از تور همراه با VPN، پاسخگوی نیاز کاربران به حفظ حریم خصوصی است و سطح امنیت دیجیتال آنها را از حالت متوسط به بالا میبرد.
نصب Tor Browser در ویندوز
نحوه ی نصب مرورگر تور درست مثل هر مرورگر دیگری است. کافی است فایل نصبی را دریافت و در کامپیوتر آن را اجرا کنید.
به وب سایت Tor Project بروید و روی دکمه دانلود مرورگر Tor در گوشه سمت راست بالای صفحه کلیک کنید.
صفحه دانلود را خواهید دید. با انتخاب یکی از چهار نماد زیر، سیستم عامل خود را انتخاب کنید. همانطور که میبینید، میتوانید ویندوز، مک، لینوکس یا اندروید را انتخاب کنید. اگر میخواهید مرورگر را به زبان خاصی دانلود کنید، میتوانید روی «Download in another language or platform» کلیک کنید.
یک فایل بر روی کامپیوتر شما دانلود میشود. با باز کردن این فایل، فرآیند شروع شده و Tor نصب میشود. زبان مورد نظر خود را انتخاب کنید، سپس “OK” را فشار دهید.
تنظیمات مرورگر ظاهر میشود. پوشه مقصد را انتخاب کنید (معمولاً لازم نیست چیزی را در اینجا تغییر دهید و نصب کننده به طور خودکار یک پوشه جدید برای آن ایجاد میکند) و “Install” را فشار دهید.
در طول فرآیند نصب، میتوانید انتخاب کنید که Tor به طور خودکار پس از اتمام نصب آن باز شود. اگر انتخاب نکردید، باید خودتان با جستجوی برنامه آن را باز کنید.
اولین باری که مرورگر باز میشود، پیام زیر را خواهید دید. در بیشتر موارد، فقط میتوانید روی «اتصال» کلیک کنید و شروع کنید.
پس از اتمام پیکربندی، “اتصال” را فشار دهید و مرورگر Tor شما باز میشود. در حالی که در حال تنظیم یک اتصال است، میتوانید انتخاب کنید که هر زمان که مرورگر را باز میکنید، به طور خودکار متصل شود.
آموزش استفاده از مرورگر تور در ویندوز
پس از آشنایی با این مرورگر و نحوه نصب آن، نوبت به آموزش استفاده از تور میرسد. برای استفاده از تور نیاز به آموزش خاصی ندارید چرا که رابط کاربری آن درست مثل سایر مرورگرها است. اولین بار که مرورگر را باز میکنید، بهصورت خودکار مرورگر به شبکه تور متصل خواهد شد. اگر اتصال برقرار نشود مانند زیر میتوانید از یک Bridge کمک بگیرید. در نهایت زمانی که پیام Connected to the Tor network را مشاهده کردید، اتصال برقرار شده است.
ممکن است این فرایند مدت طولانی طول بکشد؛ بنابر این عجله نکنید و صبور باشید. پس از برقراری اتصال به صفحه اول مرورگر هدایت خواهید شد.
با انتخاب آیکون سپر در انتهای نوار آدرس میتوانید به تنظیمات دسترسی پیدا کنید. تنظیمات مرورگر تور در حالت پیشفرض برای استفاده بیشتر کاربران امنیت کافی دارد اما در صورت نیاز با مراجعه به قسمت Privacy & Security میتوانید تنظیمات شدیدتری را اعمال کنید.
اگر Security Level را روی Safest قرار دهید، از حداکثر امنیت برخوردار خواهید شد اما بسیاری از وبسایتهایی که ممکن است برای امنیت شما مشکلساز باشند را مسدود خواهد کرد.
متاسفانه این گزینه حتی برخی وبسایتهای معتبر و امن را نیز غیرقابل استفاده میکند؛ به همین خاطر گزینه Standard را بهشما پیشنهاد میکنیم. گزینه Safest بیشتر برای مواقعی که ممکن است هدف حملات پیچیده و هدفمند قرار بگیرید کاربرد دارد.
آموزش استفاده از Tor اندروید
مرورگر تور برای اندروید نیز عرضه شده و قابل دانلود است. برای نصب آن کافی است به این صفحه مراجعه و آن را دانلود کنید. پس از دانلود و نصب:
در صفحه اول روی Connect بزنید تا به شبکه متصل شوید.
پس از برقراری اتصال، در چند صفحه مقالات مربوط به معرفی مرورگر را مشاهده خواهید کرد. برای این که یک زبانه جدید باز کنید، روی سهنقطه بالای صفحه زده و New private tab را انتخاب کنید.
حالا در نوار آدرس بازشده در زبانه جدید، آدرس سایت مدنظرتان را وارد کنید.
به همین سادگی میتوانید از این مرورگر در گوشی نیز استفاده کنید.
تفاوت بین مرورگر تور و سرور پروکسی چیست؟
در بالا با به معرفی و نحوه استفاده از مرورگر تور آشنا شدیم. مرورگر تور مفید است اما قطعاً نقصهای خود را دارد. مرور با Tor آنقدرها هم که فکر میکنید ناشناس نیست. به غیر از Tor، همچنین میتوانید با استفاده از یک سرور پراکسی، حریم خصوصی و امنیت آنلاین خود را افزایش دهید. با این حال، سرورهای پروکسی فقط برای اهداف و موقعیتهای خاص به خوبی کار میکنند.
یک سرور پراکسی، بسیار شبیه به VPN یا Tor، راه دیگری برای هدایت ترافیک آنلاین شما از طریق سرور دیگری است که (به صورت مجازی) بین رایانه شما و «سرور مقصد» دادههای شما قرار دارد.
این سرور همان پروکسی است که توسط شخص یا شرکت صاحب آن به شما پیشنهاد میشود. تنظیم آن اغلب بسیار ساده است: همه افرادی که از این سرویس استفاده میکنند، دادههای خود را از طریق همان سرور ارسال میکنند. همه این افراد همان آدرسهای IP جعلی را دریافت میکنند.
مردم پروکسیها را دوست دارند زیرا استفاده از بسیاری از آنها رایگان است. با این حال، این بدان معنا نیست که پروکسیها بهترین راه حل برای حفظ امنیت هستند. سرورهای پروکسی فقط میزان ناشناس بودن کمتری را ارائه میدهند. به عنوان مثال، پروکسیها معمولاً مانند Tor و VPNها دادههای شما را رمزگذاری نمیکنند. علاوه بر این، حریم خصوصی ارائه شده توسط یک پروکسی به اندازه یک VPN امن قابل اعتماد نیست.
یکی دیگر از معایب استفاده از سرور پروکسی این است که میزبان سرور میتواند دقیقاً آنچه را که به صورت آنلاین انجام میدهید مشاهده کند. آنها حتی میتوانند این اطلاعات را ثبت کنند و حریم خصوصی آنلاین شما را به خطر بیندازند.
به همین دلیل است که اگر قصد استفاده از یک سرور پروکسی را دارید، باید یکی را انتخاب کنید که توسط یک شخص ثالث قابل اعتماد اجرا شود. اغلب اوقات، شما هویت مالک را نمیدانید، که انجام این کار را سخت میکند. آنها میتوانند دادههای شما را جمع آوری کنند یا حتی تبلیغات را به صفحاتی که بازدید میکنید، تزریق کنند.
به طور خلاصه، یک سرور پروکسی سطح حریم خصوصی و امنیت را مانند راه حلهای دیگر ارائه نمیدهد. اما اگر به هر حال قصد استفاده از آن را دارید، حداقل یکی از بهترین سایتهای پروکسی را انتخاب کنید.
جمع بندی
مرورگر تور یکی از قدرتمندترین ابزارها برای ناشناس ماندن آنلاین است. این مرورگر با بهرهگیری از تکنیک مسیریابی پیازی (Onion Routing)، به کاربران امکان میدهد سانسور اینترنتی را دور بزنند و فعالیتهای خود را در برابر ردیابی توسط وبسایتها یا ارائهدهندگان خدمات اینترنتی مخفی نگه دارند. بااینحال، محدودیتهای تور را باید در نظر داشت؛ رمزگذاری چندلایه باعث میشود سرعت اینترنت کاهش یابد و استفاده از آن صد در صد ناشناس بودن را تضمین نمیکند. حتی بدون دانستن محتوای دادهها، اینترنت میتواند تشخیص دهد که کاربر از شبکه Tor استفاده میکند. برای حریم خصوصی حداکثری، توصیه میشود از ترکیب Tor با یک VPN معتبر، معروف به "Tor over VPN"، استفاده کنید. این ترکیب باعث میشود حتی گره ورودی Tor نتواند آدرس IP واقعی شما را ببیند و فعالیت شما از دید ارائهدهنده اینترنت مخفی بماند. همچنین، تور شما را در برابر تهدیدات رایج دیجیتالی مانند بدافزار یا حملات فیشینگ محافظت نمیکند. بنابراین، پیش از استفاده، هنگام گشتوگذار به ویژه در دارک وب همیشه احتیاط کامل را رعایت کنید.
سوالات متداول
1. آیا تور به تنهایی میتواند امنیت و حریم خصوصی من را تضمین کند؟
مرورگر تور به تنهایی یک راهکار کامل برای حفظ حریم خصوصی نیست، اما ابزار بسیار موثری برای محافظت از هویت در اینترنت محسوب میشود. استفاده از تور صد در صد ناشناس بودن را تضمین نمیکند و حفاظت آن محدود به فعالیتهای داخل مرورگر است. حتی ارائهدهنده خدمات اینترنتی (ISP) شما میتواند متوجه شود که به شبکه Tor متصل شدهاید. برای رسیدن به حفاظت لایهبندیشده قویتر و پنهان نگه داشتن استفاده از تور، توصیه میشود آن را با یک VPN معتبر ترکیب کنید.
2. استفاده از مرورگر تور برای دسترسی به دارک وب چه ریسکهایی دارد؟
استفاده از Tor تنها راه دسترسی به دارک وب است. بااینحال، هنگام گشتوگذار در این بخش از اینترنت باید احتیاط زیادی به خرج دهید. دسترسی به وبسایتهای غیرقانونی میتواند خطرات جدی امنیتی به همراه داشته باشد و حتی باز کردن یک لینک اشتباه ممکن است رایانه شما را در معرض تهدید قرار دهد. برای ایمن ماندن، حتما از یک آنتیویروس معتبر استفاده کرده و تا حد امکان از دانلود فایلها یا محتوا از دارک وب خودداری کنید.
3. چرا سرعت اینترنت هنگام استفاده از مرورگر Tor بسیار کند میشود؟
کندی سرعت، مهمترین نقطهضعف Tor است که ریشه در سازوکار رمزگذاری چندلایه آن دارد. دادههای شما باید از مسیر چندین سرور غیرمتمرکز (گره) در سراسر جهان عبور کنند و در هر گره، یکی از لایههای رمزگذاری برداشته میشود تا بسته بتواند به مقصد نهایی برسد. این مسیریابی طولانی و مرحلهای باعث میشود ترافیک اینترنت شما مسیر طولانیتری را طی کند و در نتیجه آن سرعت نسبت به مرورگرهای معمولی بهطور قابلتوجهی کاهش یابد.
4. بهترین سطح امنیت در مرورگر Tor برای کاربران عادی چیست؟
حالت Standard معمولا برای بیشتر کاربران توصیه میشود، چون تنظیمات پیشفرض مرورگر برای کاربران معمولی کافی است. هرچند انتخاب حالت Safest بالاترین سطح محافظت را میدهد، اما این تنظیمات سختگیرانه اغلب باعث مسدود شدن و از کار افتادن بسیاری از وبسایتهای معتبر میشوند؛ بنابراین Safest بیشتر برای شرایط اضطراری یا هنگام مقابله با حملات هدفمند پیچیده مناسب است.