بنابر قانون مجازاتهای اسلامی، در صورتی که کسی به هر دلیلی باعث کشته شدن فردی و یا وارد شدن آسیب بدنی به وی گردد، محکوم به پرداخت دیه خواهد شد. دیه یکی از مجازاتهای اسلامی است که برای تنبیه افراد بزهکار در نظر گرفته شده است.
دیه انواع مختلفی دارد و به عبارتی دیگر، مقدار آن در جرائم مختلف یکسان نیست. مقدار دیه کامل انسان، به صورت سالانه و توسط ریاست قوه قضاییه اعلام میشود. این مبلغ برای قتل نفس غیر عمد مرد مسلمان در نظر گرفته میشود و سایر انواع دیه از قبیل دیه نقص عضو بر اساس آن تعیین میشوند.
دیه تصادف یکی از مهمترین اقسام این مجازات به شمار میرود. همانطور که میدانید که در صورتی که وسیله نقلیه شما بیمه شده باشد، شرکت بیمه کننده موظف است مقدار دیه تصادفات را بپردازد. البته این کار بر اساس ضوبط و شرایطی انجام میشود.
در این مقاله که توسط مجله اینترنتی ایده آل مگ آماده شده است، به بررسی دیه تصادف و پرداخت آن توسط شرکتهای بیمه خواهیم پرداخت. همچنین به پرداخت دیه در ماه حرام توسط بیمه نیز اشاره خواهد شد. با ما همراه باشید.
بیمه چیست و در چه شرایط قابل پرداخت است؟
قبل از هرچیز بهتر است نگاهی به تعریف دیه داشته باشیم:
دیه یکی از مجازاتهای چهارگانه در دین اسلام محسوب میشود که برای تنبیه مجرمین و نیز، باز داشتن سایر افراد از انجام اعمال مجرمانه، در نظر گرفته شده است. این مجازات، در مواقعی اعمال میشود که امکان قصاص فرد گناهکار، وجود نداشته باشد.
دیه در ماده ۴۴۸ قانون مجازات اسلامی به صورت زیر تعریف شده است:
دیه مقدر ، مال معینی است که در شرع مقدس ، به سبب جنایت غیر عمدی بر نفس ، عضو ، یا منفعت ، یا جنایت عمدی در مواردی که به هر جهتی قصاص ندارد ، مقرر شده است.
با توجه به تعاریفی که در بالا ذکر شدند، میتوان به این نتیجه رسید که دیه در جرائم زیر قابل پرداخت است:
- دیه قتل: برای قتل نفس غیر عمد در نظر گرفته میشود و برابر با دیه کامل انسان است.
- دیه منافع اعضاء: این دیه برای مواقعی در نظر گرفته میشود که یکی از حواس پنجگانه بدن انسان بر اثر عمل مجرمانه فرد خاطی، از کار افتاده باشند. (ممکن است در این مواقع، عضو بدن آسیبی ندیده و سالم باشد. برای مثال ممکن است چشمها از نظر ظاهری بی عیب باشند، اما فرد بینایی خود را از دست داده باشد.
- دیه جراحت: برای مواقعی در نظر گرفته میشود که بر اثر عمل مجرمانه فرد خاطی، جراحتی در بدن یک فرد دیگر ایجاد شده باشد.
- دیه اعضای بدن: برای از بین رفتن یکی از اعضا در بدن فرد آسیب دیده، در نظر گرفته میشود.
دیه کامل انسان چیست؟
همانطور که در ابتدای مقاله اشاره شد، دیه کامل انسان برای قتل نفس غیر عمد مرد مسلمان در نظر گرفته شده و سایر انواع دیه، بر اساس آن تعیین میشوند.
مبلغ دیه کامل انسان به صورت سالانه و بر اساس قیمت 100 شتر سالم و یا 200 گاو سالم و یا 1000 گوسفند سالم تعیین میشود.
سایر مبالغ دیه بر اساس درصدهایی از دیه کامل تعیین میشوند. لازم به ذکر است که درصد دیههای مختلف از قبیل نقص عضو، جراحت، قطع منافع (حواس پنجگانه) و … به صورت شفاف در مادههای مختلف قانون مجازاتهای اسلامی ذکر شدهاند.
دیه کامل انسان در سال 99
بر اساس ابلاغیهای که در تاریخ 06 فروردین امسال توسط ریاست قوه قضاییه اعلام شد، مبلغ دیه کامل انسان در سال 99 معادل 330 میلیون تومان یا 3 میلیارد و 300 میلیون ریال در نظر گرفته شد.
در جدول زیر میتوانید نرخ دیه در سال 99 را مشاهده نمایید:
نوع دیه | مبلغ در سال 1399 |
دیه کامل در ماه های غیر حرام | 330.000.000 تومان |
دیه کامل در ماه های حرام | 440.000.000 تومان |
دیه شکستگی استخوان دست که مطلوب التیام یابد | 26.400.000 تومان |
دیه شکستگی نازک نی و درشت نی استخوان پا | 26.400.000 تومان |
دیه شکستگی بینی | 33.000.000 تومان |
دیه شکستگی ترقوه | 13.200.000 تومان |
دیه شکستگی جمجمه سر در حد هاشمه | 33.000.000 تومان |
دیه زخم شدگی در حد حارصه | 1.650.000 تومان |
دیه زخم شدگی در حد دامیه | 6.085.000 تومان |
دیه دندانهای پیشین | 16.500.000 تومان |
دیه دندانهای پشتی | 8.250.000 تومان |
دیه یک دست | 165.000.000 تومان |
دیه یک پا | 165.000.000 تومان |
دیه شکستگی دندههای محیط بر قلب | 8.250.000 تومان |
دیه خرد شدگی استخوان | 56.000.000 تومان |
همانطور که مشخص است مبابغ مختلف دیه، بر اساس درصدی از دیه کامل برآورد میشوند. برای مثال دیه شکستگی بینی به میزان 10 درصد از دیه کامل در نظر گرفته شده که معادل 33 میلیون تومان است.
نکاتی در رابطه به پرداخت دیه:
- بر اساس قانون مجازات اسلامی، دیه زن در مواردی که مبلغ دیه از یک سوم دیه کامل بیشتر باشد، به میزان نصف دیه مرد در نظر گرفته میشود.
- در ماههای حرام، برای قتل نفس عمد و غیر عمد، قانون تغلیط دیه (اضافه شدن یک سوم مبلغ دیه کامل به کل دیه) اعمال میشود.
پرداخت دیه توسط شرکتهای بیمه
در قانون بیمه شخص ثالث که در سال 1348 تصویب و به اجرا درآمد، آمده است:
“کلیه دارندگان وسایل نقلیه موتوری زمینی و انواع یدک و تریلر متصل به وسایل مزبور و قطارهای راه آهن اعم از اینکه اشخاص حقیقی یا حقوقی باشند مسؤول جبران خسارات بدنی و مالی هستند که در اثر حوادث وسایل نقلیه مزبور یا محمولات آنها به اشخاص ثالث وارد شود و مکلفند مسئولیت خود را از این جهت انجام دهند.”
بر اساس این قانون و به بیانی سادهتر، در صورتی که شما با وسیله نقلیه خود به فردی آسیب جسمی یا جانی وارد کنید، باید خسارت آن را بپردازید.
در حوادث رانندگی منجر به صدمات بدنی غیر از فوت، بیمهگر وسیله نقلیه مسبب حادثه یا صندوق تامین خسارتهای بدنی، حسب مورد موظفند پس از دریافت گزارش کارشناس راهنمایی و رانندگی یا پلیس راه و در صورت لزوم گزارش سایر مقامات انتظامی و پزشکی قانونی، بلافاصله حداقل 50% از دیه تقریبی را به اشخاص ثالث زیاندیده پرداخت کرده و باقی مانده آن را پس از معین شدن میزان قطعی دیه بپردازند.
در حوادث رانندگی که منجر به فوت می گردد، شرکتهای بیمه میتوانند در صورت توافق با راننده مسبب حادثه و ورثه متوفی، بدون نیاز به رای از مرجع قضایی، دیه و دیگر خسارتهای بدنی وارده را پرداخت کنند
حال در صورتی که شما وسیله نقلیه خود را از قبل بیمه کرده باشید، شرکت بیمه کننده موظف است همه یا بخشی از مبلغ دیه را پرداخت نماید. البته مبلغ پرداخت شده توسط این شرکتها، بر اساس مندراجت قرارداد بیمهنامه خواهد بود.
شرکتهای بیمه گذار میزان دیهای که از قبل در قرارداد خود مشخص کردهاند را پرداخت میکنند. مابه التفاوت میزان دیه مشخص شده از طریق رأی دادگاه و میزانی که شرکت بیمه گذار موظف به پرداخت آن نیست را باید از صندوق خسارات مالی دریافت کرد
در زمان بروز تصادف و پیش آمدن حادثه جسمی و یا جانی، دادگاه فقط میتواند میزان دیه را مشخص نماید. اما اینکه چه مقدار از مبلغ دیه باید توسط شرکت بیمه کننده پرداخت شود، تنها بر اساس مفاد بیمهنامه خواهد بود.
هر میزانی که دادگاه مشخص کند باید به فرد آسیب دیده پرداخت شود و اگر شخصی بیمه داشته باشد میزان تعیین شده از طریق بیمه پرداخت میشود و مابقی آن را باید از منابع صندوق خسارات مالی به فرد آسیب دیده داده شود
پرداخت دیه در ماه حرام توسط بیمه
مقدار دیه در ماههای حرام و برای قتل نفس عمد و یا غیر عمد، به میزان یک سوم کل مبلغ آن، افزایش خواهد یافت. به این قانون تغلیظ دیه گفته میشود به عبارتی دیگر، در صورتی که فرد مجرم در یکی از این ماهها، اقدام به ارتکاب عمل مجرمانه کرده باشد، علاوه بر پرداخت کل دیه، باید یک سوم از آن را نیز به صورت مازاد بپردازد.
ماههای حرام عبارتند از:
- محرم
- رجب
- ذی القعده
- ذی الحجه
به صورت کلی، پرداخت دیه توسط بیمه چه در ماههای حرام و چه در ماههای عادی، بر اساس حداکثر مبلغ قابل پرداختی است که در بیمه نامه ذکر شده است. در صورتی که میزان دیه از مبلغی که شرکت بیمه کننده، متعهد به پرداخت آن شده است بیشتر نباشد، آن شرکت موظف به پرداخت دیه خواهد بود.
کلام پایانی
امیدواریم با خواندن این مقاله که توسط مجله اینترنتی ایده آل مگ برای شما عزیزان آماده شده است، بتوانید به پاسخ سوالات خود در زمینه پرداخت دیه توسط شرکتهای بیمه و به ویژه پرداخت آن در ماههای حرام برسید.