بیماری صرع ؛ علائم، دلایل و شیوه های درمانی

بیماری صرع نوعی اختلال مزمن است که باعث تشنج‌های غیرمترقبه و مکرر می‌شود که در نتیجه فعالیت الکتریکی در مغز است. در این مقاله بیماری صرع و علائم آن را به طور کامل بررسی می‌کنیم.

بیماری صرع (Epilepsy) نوعی اختلال شایع در مغز است که با ایجاد تشنج‌های مکرر مشخص می‌شود. تشنج معمولا به عنوان تغییر ناگهانی رفتار تعریف می‌شود که به دلیل ایجاد تغییرات موقتی در عملکرد الکتریکی مغز به وجود می‌آید. فرد در زمان تشنج هوشیاری خود را از دست می‌دهد و به طور موقتی بی‌هوش می‌شود. بیماری صرع یک بیماری نسبتا رایج است و حدود 65 میلیون نفر در سراسر دنیا به صرع مبتلا هستند. هرکسی می‌تواند به صرع مبتلا شود، اما بیماری صرع در کودکان و افراد مسن، شایع‌تر است و آقایان نیز بیشتر از خانم‌ها به این بیماری مبتلا می‌شوند. در ادامه این مقاله بیماری صرع را از منظر علمی به طور کامل مورد بررسی قرار می‌دهیم. با پلازا همراه باشید.

آنچه در ادامه می‌خوانید:

• بیماری صرع چیست؟
• علائم بیماری صرع
• دلایل بیماری صرع
• روش درمان بیماری صرع
• جمع بندی

بیماری صرع چیست؟

بیماری صرع گروهی از اختلالات عصبی است که با تشنج‌های صرعی مکرر مشخص می‌شود. تشنج صرعی به صورت دوره‌ای است که به طور ناگهانی عود می‌کند و مدت زمان و میزان لرزش در هر تشنج نیز متفاوت است. خطر بیماری صرع و این تشنج‌های گاه و بی‌گاه در برخی مواقع می‌تواند منجر به آسیب‌های جسمی مانند صدمه و یا شکستگی استخوان‌ها، آسیب به مغز، سر و غیره شود. صرع گاهی به دلیل آسیب‌های مغزی، سرطان مغز و یا مصرف بی‌رویه الکل رخ می‌دهد.

در اختلال صرع، تشنج‌ها مجددا عود می‌کنند و معمولا هیچ دلیل به خصوصی ندارند. تشنج‌های شدید موجب اسپاسم و گرفتگی غیرقابل کنترل عضلات می‌شوند و مدت زمان آن نیز از چند ثانیه تا چند دقیقه متغیر است. افرادی که تشنج شدید را تجربه می‌کنند، حالت گیجی عمیقی به آن‌ها دست داده و هوشیاری خود را به صورت موقتی از دست می‌دهند. این افراد همچنین ممکن است هیچ چیزی را از زمان تشنج خود به خاطر نیاورند.

تشنج صرعی دلایل مختلفی دارد که برخی از آن‌ها عبارتند از:

• تب بالا
• ضربه مغزی
• قند خون بسیار پایین
• ترک مصرف الکل

علائم بیماری صرع

علائم و نشانه های بیماری صرع با توجه به انواع آن در هر فرد متفاوت است. انواع بیماری صرع شامل دو نوع اصلی تشنج می‌شود: تشنج خفیف و تشنج گسترده. علائم صرع خفیف چندان جدی و نگران‌کننده نیست و معمولا به مراقبت پزشکی نیازی ندارد، اما تشنج‌های گسترده که نوعی بیماری صرع جدی محسوب می‌شوند باید تحت درمان قرار گیرند. این دو تشنج دارای انواع مختلفی هستند که در ادامه علائم هریک را توضیح خواهیم داد.

تشنج خفیف

فرد در طول تشنج خفیف، سطح هوشیاری خود را از دست نمی‌دهد. علائم آن عبارتند از:

• از دست دادن حس بینایی، چشایی، بویایی و لامسه
• سرگیجه
• سوزن سوزن شدن دست و پا

اما فردی که دچار تشنج خفیف پیچیده می‌شود، سطح هوشیاری خود را از دست داده و علائم آن نیز شامل:

• عق زدن
• سفید شدن مردمک چشم
• عدم پاسخ و بی‌توجهی به محیط پیرامون
• انجام حرکات تکراری

تشنج گسترده

تشنج‌های گسترده کل مغز انسان را تحت تاثیر قرار می‌دهند که دارای شش نوع مختلف هستند. انواع تشنج گسترده عبارتند از:

• تشنج کوچک: این نوع تشنج نیز شامل انجام حرکات تکراری مانند گاز گرفتن لب‌ها و خیره شدن به یک نقطه است و سطح هوشیاری نیز ممکن است به طور موقتی پایین بیاید. تشنج کوچک معمولا علائم بیماری صرع کودکان است.
• تشنج تونیک: این تشنج موجب سفت شدن عضلات فرد می‌شود و اغلب در زمان خواب اتفاق می‌افتد و مدت زیادی طول نمی‌کشد.

• تشنج آتونیک: این نوع تشنج منجر به عدم کنترل دست و پا و عضلات شده و فرد ممکن است به صورت ناگهانی تعادل خود را از دست داده و به زمین بیفتد.
• تشنج کلونیک: این تشنج با حرکات تند و مکرر عضلانی صورت، گردن و بازوها مشخص می‌شود.
• تشنج میوکلونیک: در طول این تشنج عضلات دست و پای فرد به صورت ناگهانی شروع به لرزش می‌کنند.
• تشنج تونیک-کلونیک: این نوع تشنج که به «صرع بزرگ» نیز شناخته می‌شود، یکی از شایع‌ترین انواع تشنج صرعی است که علائم آن عبارتند از سفت شدن بدن، لرزش شدید بدن، از دست دادن کنترل مثانه یا روده، گاز گرفتن زبان، از دست دادن هوشیاری و کف کردن دهان.

پس از هر تشنج ممکن است به یاد نیاورید که تشنج داشته‌اید و یا همچنین ممکن است کمی بی‌حال و بی‌رمق شوید که این علائم بعد از هر تشنج، کاملا طبیعی است.

دلایل بیماری صرع

دلایل ابتلا به بیماری صرع کاملا واضح و مشخص نیست و از هر 10 نفری که به صرع مبتلا می‌شوند، علت ابتلای 6 نفر از آنان به طور دقیق مشخص نمی‌شود. این بیماری در برخی موارد ممکن است به دلیل صدمات مغزی، سکته مغزی، تومور مغزی و یا عفونت‌های مغزی و یا حتی یک اختلال ذاتی یا مادرزادی بروز پیدا کند. در افراد بالای 35 سال، علت اصلی ابتلا به بیماری صرع، سکته مغزی است.

اما برخی دلایل ایجاد بیماری صرع شامل موارد زیر است:

• آسیب تروماتیک مغز
• جای زخم بر روی مغز پس از ایجاد آسیب‌های مغزی
• بیماری‌های جدی و یا تب بسیار بالا
• بیماری‌های عروقی
• عدم وجود اکسیژن در مغز
• کیست مغزی
• بیماری آلزایمر
• آسیب‌های قبل از تولد، ناهنجاری‌های مغزی و یا فقدان اکسیژن در بدو تولد
• بیماری‌های عفونی مانند ایدز و مننژیت
• اختلالات ژنتیکی و رشدی یا بیماری‌های عصبی

عامل وراثت نیز در برخی مواقع می‌تواند یکی از دلایل ابتلا به بیماری صرع باشد. به طور کلی، احتمال ابتلا به بیماری صرع تا قبل از 20 سالگی تقریبا 1 درصد است. اما اگر والدین شما به صرع ژنتیکی مبتلا باشند، خطر ابتلا به بیماری صرع به میزان 2 الی 5 درصد در شما افزایش پیدا می‌کند. صرع می‌تواند در هر سنی به وجود آید، اما تشخیص آن معمولا در اوایل کودکی (5 سالگی) یا بعد از 60 سالگی میسر است.

روش درمان بیماری صرع

راه های درمان بیماری صرع متعدد است و افراد مبتلا به صرع می‌توانند به راحتی آن را کنترل کنند. اما برنامه و شیوه‌های درمانی صرع با توجه به نوع، شدت علائم بیماری و همچنین نوع پاسخ بیمار به درمان انتخاب می‌شوند.

چندین روش درمان بیماری صرع که می‌توانند به بهبودی علائم بیمار کمک کنند، شامل موارد زیر هستند:

استفاده از داروهای ضد تشنج

استفاده از داروهای ضد تشنج می‌تواند تعداد دفعات تشنج شما را کاهش دهد. این داروها در برخی افراد حتی می‌توانند تشنج‌ها را درمان کرده و آن‌ها را از بین ببرند. برای تاثیر بیشتر و موثرتر داروها باید آن‌ها را دقیقا مطابق با تجویز پزشک مصرف کنید. معمولا بین 60 الی 70 درصد از افرادی که از داروهای ضد تشنج استفاده می‌کنند، به این نوع شیوه درمانی پاسخ می‌دهند و از آن نتیجه خوبی می‌گیرند.

استفاده از دستگاه تحریک عصب واگ

عصب واگ نوعی عصب مغزی است که نقش مهمی را در انجام فعالیت‌های بدنی انسان ایفا می‌کند. دستگاه تحریک عصب واگ به وسیله عمل جراحی در زیر پوست و در بالای قفسه سینه قرار داده می‌شود و به صورت الکتریکی، عصب واگ که در گردن شما قرار دارد را تحریک می‌کند. این دستگاه به جلوگیری از ایجاد تشنج‌های صرعی کمک بسیاری می‌کند. در تصویر زیر می‌توانید نحوه قرارگیری این دستگاه در بدن را مشاهده کنید.